Hoorcollege 8: Middeleeuws Europa en de buiten-
Europese wereld
MET DE STEPPENOMADEN VAN CENTRAAL-AZIË.
Steppenomaden in Europa
• Vorming ‘staten’ binnen Europa:
Belangrijke contacten met Midden-Oosten en Chinezen
- op Zwarte Zeesteppe: Hunnen, Avaren, Khazaren, Wolga Bulgaren,
Mongolen;
- in/bij Donaudelta: (Witte) Bulgaren;
- in Karpatenbekken: Hunnen, Avaren, Magyaren.
- Meestal Altaïsche volkeren (= een Altaïsche taal sprekend, m.n.
Turks of Mongools).
Meeste nomaden waren afkomstig uit oostelijke steppe
• Vaak: relatie met vorming stepperijken in Centraal-en Oost-Azië.
Grote stepperijken Centraal-Oost-Azië (500-1500)
Eerste khanaat van de Göktürk: Over westelijke en oostelijke steppe
552-630(O)-659(W)
Tweede khanaat van de Göktürk: Groepen mensen die eenzelfde Turkse
taal spreken, maar niet één volk. En niet voorgangers huidige Turken.
682-742(O)-766(W)
Khanaat van de Oeigoeren:
744-840
Khanaten van de Mongolen:
1206-1368(O)-ca 1500(W)
In periodes geen grote stepperijken: geen/weinig handel Midden-Oosten, China,
etc.
Kern relaties stepperijken – sedentaire wereld
Aspect afpersing (via tribuutbetaling), ook in combinatie met militaire
steun.
Aspect handel (impliceert tevens beheersing ‘zijderoutes’). Zeer grote
vraag in sedentaire wereld naar paarden vanuit stepperijken.
Vorming stepperijken alleen mogelijk als er ook sedentaire rijken zijn.
MET DE MOSLIMWERELD VAN HET MIDDEN-OOSTEN EN NOORD-AFRIKA.
Religieus gemotiveerde expansiedrang. Kalifaat Abassieden, ca. 850. Roep om
medezeggenschap ontstond onder Syriërs hierdoor nieuwe kalifaat.
, De Moslimwereld: vier ontwikkelingen
1) Verlies eenheid umma (fitna; shia; meer kalifaten)(= ook verlies
‘arabiciteit’) door onderlinge verschillen. Scheuringen = fitna. Fase van
burgeroorlog. Scheuring over bijvoorbeeld opvolger Mohammed. Vanaf 10 e
eeuw gaan sjiieten zich pas onderscheiden.
Opkomst sjiieten zichtbaar in de 10e eeuw. Sjiietische sekte uit Libanon
vlucht naar Tunesië. Expansie naar Marokko en Egypte. Opvolger profeet =
kalief.
Sjiitische kalifaat van de Fatimieden (909-1171). Erkennen de kalief in
Bagdad niet.
2) Invloed ‘Turken’ (steppenomaden-I)
Arabisch was taal van de veroveraars. Perzisch belangrijke bestuurstaal in
Arabische wereld.
Turkisering Moslimwereld
Vanaf 9e-10e eeuw: inzet ‘Turkse’ slaven in mamelukken-systeem. Werden
aangevoerd vanuit steppegebieden. Turkisering van Arabische legers.
Doordringen ook tot topposities.
Rijk van de Ghaznaviden (977-1186). Vanaf 10e eeuw ‘Turkse’ slaven die
generaals worden en grijpen naar de macht. Dit is het Rijk van de
Ghaznaviden.
1000-1050: bekering Oghuz Turken/ Turkmenen; Steppen verlaten en
Moslimwereld binnengedrongen. sultanaten Groot-Seldjoeken (1037-
1092-1194) en Rum-Seldjoeken (1077-1243-1307) = Anatolië.
1250-1517: Qipchak Turken (Cumanen) vestigen Mamelukken Rijk v Egypte
e.o.
ca 1300 etc.: opkomst Osmaanse Turken
3) Ambivalente contacten met Europa
Definitie kruistocht
Authorisatie paus. Dus pas bij goedkeuring paus.
Gelofte geloof trouw te zijn.
Expeditie = heilige oorlog
Expeditie = peregrinatio. Bedevaartstocht boete doen voor zonden.
Kruisvaarder privileges & beloning
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mlgsmo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.