Samenvatting HBOZVN eHealth
Week 1: eHealth in praktijk H1 t/m 3
1. Waarom eHealth
1.1 De maatschappij gaat online
In de maatschappij is sinds de komst van internet sprake van een digitalisering
van diensten en gedrag. De consument shopt online. Als er informatie wordt
gezocht gebeurt dit online. Ook in de dienstverlening is sprake van digitalisering.
Niet alleen de digitale mogelijkheden zijn toegenomen, ook het kennisniveau van
de gemiddelde burger is de afgelopen decennia gestegen.
1.2 De zorg gaat online
De gezondheidszorg digitaliseert. De ontwikkeling van eHealth kent twee
belangrijke dragers. Er is een verandering gaande die de rol en zorgvraag van de
patiënt betreft: een vraag om meer zelfsturing en regie eigenstandige
beweging. Tegelijkertijd is er vanuit de politiek en de maatschappij een groeiend
besef dat in de komende decennia een zorgcapaciteitsprobleem ontstaat. Dit
wordt versterkt door de noodzaak tot bezuiniging in de zorg.
Veranderende rol en zorgvraag
De burger stelt nu andere eisen aan de zorg. Vanwege een toegenomen
opleidingsniveau en verbeterde materiële mogelijkheden is hij mondiger
geworden meer regie en zeggenschap in eigen leven , dus ook in de zorg die
nodig is. de patiënt van nu wil zelf mee kunnen bepalen hoe de benodigde zorg
geboden en geïntegreerd wordt in zijn leven. Mensen met een zorgvraag willen
geïnformeerd zijn over de aandoening, de behandelmogelijkheden en mede de
zorgkeuzes maken. Een grote groep patiënten wacht niet af tot de dokter hen
informeert. Ze zoeken actief naar informatie over ziekte en gezondheid. Door
internet is de informatie toegankelijk geworden en kan de patiënt zelf de regie
nemen.
Leidende elementen voor meer autonomie zijn o.a. het versterken van de eigen
regie en het waarderen van het ervaringsverhaal van de patiënt. De
achterliggende gedachte is dat een mondige patiënt een positieve invloed heeft
op de kwaliteit van zorg en dit het leven van de patiënt verbetert. In de gehele
gezondheidszorg zien we een trend om de ervaringsdeskundigheid van de patiënt
te benutten en patiëntenparticipatie te bevorderen. Patiëntenparticipatie en
mondigheid van de patiënt zijn uitwerkingen van het begrip
patiëntempowerment. De herwaardering van dit begrip wordt onderschreven en
omarmd door deskundigen en patiënten in het (eHealth) veld. De eerste e-
patiënten ontstaan: patiënten die online hun kennis delen en zo hun rol in de
gezondheidszorg vormgeven en opeisen.
Capaciteit
Het capaciteitsprobleem in de zorg ontstaat door een combinatie van factoren.
Een toenemende vergrijzing is er 1 van. De toename van ouderen zorg voor een
stijgende zorgvraag. Dat ook een veranderde leefstijl van invloed is op de groei
van de zorgvraag is evident. Daarnaast hebben de verbeterede diagnostische
mogelijkheden en toegenomen behandelmogelijkheden als effect dat de
langdurige zorgvraag toeneemt omdat men langer kan leven met één of meer
chronische ziekten. De kans om als individu meerdere (chronische) aandoeningen
te ontwikkelen neemt toe door de langere levensduur.
Ook in de GGZ komt steeds meer aandacht voor de langdurige zorgvraag van
mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.
1
,Uitgesproken en gedeelde mening onder beleidsmakers is dat de sector de
verwachte zorgvraag in de toekomst, bij onveranderd beleid, niet kan opvangen.
Andere zorg en coördinatie van zorg zijn nodig om de capaciteitsvraag adequaat
te kunnen beantwoorden. Daarbij komt dat er tevens sprake is van toekomstige
arbeidskrapte. Het beschikbare zorgpersoneel zal, wederom vanwege de
vergrijzing, niet evenredig meestijgen. Bij ongewijzigd beleid zal in 2030 25% van
de beroepsbevolking in de zorg moeten werken om aan de vraag tegemoet te
komen geen reëel perspectief. Wanneer we dit plaatsen naast de op komst
komende bezuinigingen in de zorg wordt duidelijk dat veranderingen in deze
sector niet langer een luxe maar een noodzaak is. Hierbij biedt eHealth volgens
velen kansen voor meer efficiënte en effectiviteit in de gezondheidszorg en wordt
daarom als een belangrijke vehikel voor de ontwikkeling van duurzame zorg
gezien.
1.3 Health 2.0, zorg 2.0
Health 2.0 of zorg 2.0 is gebaseerd op de versieaanduiding van internet van
afgelopen 15 jaar. Van Web1.0 naar Web2.0: internet waarbij actief participeren
mogelijk is. In de zorg wordt de aanduiding 2.0 eveneens gebruikt om de
ontwikkeling van eenrichtingsverkeer naar tweerichtingsverkeer in de
zorgverlening aan te duiden. De term Health2.0/zorg2.0 deed daarmee zijn
intrede in de wereld van gezondheidszorg en eHealth. Het gaat om een nieuwe
wijze van zorg verlenen waarbij de regie niet langer alleen bij de zorgverlener
ligt. Patiënt en zorgverlener delen samen de regie, brengen samen kennis in en
zijn samen verantwoordelijk voor goede zorgverlening. De gedachte is dat door
de integratie van eHealth mogelijkheden ontstaan om deze beweging van
tweerichtingsverkeer en samenwerking te ondersteunen.
2. eHealth, wat is het?
2.1 eHealth
Vormen van gezondheidszorg met behulp van ICT heten onder andere e-mental
health of internettherapie, waarbij 2 vormen onderscheiden worden: online
geprotocolleerde (begeleide) zelfhulp oof online geprotocolleerde (begeleide)
behandeling. in de gehandicaptenzorg of ouderenzorg heeft men het over zorg-
op-afstand of cideocommunicatie. In de medische sector spreekt men in dit geval
vaak over telehealth of telemedicine. Overeenkomst in alle benamingen is de
aanwezigheid van ICT en de fysieke afwezigheid van de zorgverlener.
mHealth is een nieuwe term. Hiermee worden alle eHealth-toepassingen,
zorgdiensten en gezondheidsinformatie bedoeld op een mobiel apparaat. Het
onderscheidt zich van eHealth doordat de gebruikers een mobiel apparaat als
platform gebruiken in plaats van de computer.
eHealth: behandeling en zelfmanagement
eHealth gaat in de basis om de benutting van ICT in de gezondheidszorg. De
NPCF benadrukt het belang van de toegevoegde waarde voor de kwaliteit van
leven voor de patiënt. Zij definiëren eHealth als het op afstand toepassen van
zorgdiensten met gebruikmaking van informatie- en communicatietechnologie,
gericht op het primaire zorgproces, zodanig dat de kwaliteit van leven van de
zorggebruiker toeneemt. Daar kan het volgende aan worden toegevoegd:
- Niet alleen de kwaliteit van leven maar ook de kwaliteit van zorg als
geheel kan toenemen
- Integratie van ICT en technologie in de gezondheidszorg zorgt voor meer
samenspraak en patiëntempowerment in het proces van zorgverlening.
- Benutting van ICT en technologie in de zorg draagt bij aan efficiëntere
inzet van zorg en betere beschikbaarheid van zorg.
2
,Dit tezamen leidt tot de volgende voorlopige omschrijving: eHealth, integratie
van ICT en technologie in de gezondheidszorg, betreft alle vormen van
gezondheidszorg waarbij op afstand zorgdiensten verleend worden, met
gebruikmaking van ICT en technologie. De inzet daarvan draagt bij aan betere
kwaliteit en beschikbaarheid van zorg en meer efficiënte benutting van de zorg.
Belangrijk hierbij is dat de kwaliteit van leven voor de patiënt toeneemt en er
sprake is van samenwerking in plaats van inspraak in het zorgproces.
Deze omschrijving richt zich sterk op de rol die eHealth heeft binnen het
zorgproces. Echter, eHealth rijkt verder dan het zorgproces. De inzet ervan is ook
relevant in de ondersteuning van zelfmanagement van een chronisch somatische
of psychische aandoening. Het aspect van zelfmanagement en de rol die eHealth
daarin kan spelen is voor de geestelijke gezondheidszorg eveneens van belang.
In de praktijk wordt zichtbaar hoe eHealth hieraan kan bijdragen.
eHealth biedt een wereld aan mogelijkheden, in de behandelcontext en om het
dagelijks leven met een chronische aandoening te vergemakkelijken. De definitie
van eHealth richt zich daarom niet alleen op de verbetering van de
gezondheidszorg maar ook op de verbetering van de individuele
gezondheidszorg.
eHealth is het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën, onder
andere internettechnologie, gericht op de patiënt in het primaire zorgproces, met
als doel het verbeteren van de individuele gezondheid en de gezondheidszorg in
het algemeen.
2.2 eHealth-interventies
eHealth kent veel verschijningsvormen. Iedere sector heeft zo zijn eigen eHealth-
interventies. In de care komen de toezichthoudende technologieën sterk naar
voren, in de GGZ de online behandelmodules. Verder spreekt men over
telemonitoring, telemedicine of zorg-op-afstand. De vraag rijst of dit
verschillende interventies zijn of slechts andere benamingen vanuit andere
zorgsectoren voor soortgelijke interventies. Verder spreekt men over substituties
of complementaire eHealth-interventies. Substituties zijn technologische
toepassingen als vervanging van persoonlijke zorg. Complementaire eHealth-
interventies worden in aanvulling op de reguliere face-to-face-zorg gebruikt.
Om wat orde aan de veelheid aan interventies te brengen, heeft Timmer deze
ingedeeld in een aantal categorieën. Het betreft vooral de praktijkgerichte
interventies.
Schalken deelt eHealth-interventies in op basis van de gevraagde activiteit. Hij
onderscheidt passieve, actieve en interactieve hulpvormen. Bij passieve
hulpvormen heeft de gebruiker gen invloed op de inhoud. Bij actieve hulpvormen
wel, zonder interactie met anderen. Bij interactieve hulpvormen beïnvloeden de
gebruikers elkaar. De indeling van Timmer is gebaseerd op de functie en de
gebruikte techniek en biedt een totaaloverzicht van mogelijkheden.
3. eHealth-interventies
3.1 Online informatie
De manier waarop we informatie zoeken is sinds de komst van internet flink
veranderd. De moderne patiënt bereidt zich voor en zoekt actief naar informatie
over zijn aandoening of zorgverleners. Mensen zoeken naar verschillende soorten
informatie:
- Gezonden en acuut zieken zoeken vooral naar informatie over hun ziekte
- Net zieken zoeken naar informatie over zorgverleners
- Gezonden zoeken vooral naar informatie over gezond blijven
3
, - Chronisch zieken zoeken naar informatie over de ziekte en
behandelmogelijkheden voor een betere beheersing van de aandoening,
om een zo normaal mogelijk leven te leiden.
Voordelen
De grote toegankelijkheid van de informatie, zowel nationaal als interantionaal
alsook (semi)wetenschappelijke kennis. Dit voordeel geldt voor iedereen en bij
uitstek voor minder mobiele patiënten of klachten waar een taboe op rust. Een
ander voordeel is het eenvoudig actualiseren of meertalige aanbieden. De
informatie kan gemakkelijker in delen, op maat, aangeboden worden.
Voor de patiënt zijn er meerdere voordelen. Deze kan hierdoor beter voorbereid
naar het consult komen. hij heeft zijn klachten online kunnen verkennen. De
kennisachterstand van patiënt op de zorgverlener wordt minder empowerend
effect. Beter geïnformeerd zijn leidt tot betere samenwerkingsmogelijkheden
tussen professional en patiënt wat de onderlinge communicatie en de
gezamenlijke besluitvorming over de zorg bevordert.
Online informatie heeft ook voordelen voor de zorgprofessional. Uit onderzoek
blijkt dat vaak maar maximaal 50% onthouden blijft van hetgeen de zorgverlener
heeft verteld. De zorgverlener kan daardoor ook wijze op relevante
internetbronnen. De inbreng van de online informatie zorgt ervoor dat het
kennisnievau van de patiënt onderdeel wordt van de zorgverlening. De
zorgverlener moet zijn kennis meer op maat aanbieden in het consult.
Nadelen
Een nadeel is dat er erg veel informatie beschikbaar is te veel. Toezicht op de
inhoud ontbreekt, o.a. vanwege de internationalisering van
informatiebeschikbaarheid. De kwaliteit van informatie op internet is niet altijd
even betrouwbaar. De hoeveelheid online informatie en de kwaliteit ervan wordt
door professionals als een zorgpunt gezien.
Internetinformatie stelt niet alleen eisen aan de informatie zelf, maar ook aan de
lezer. De juiste informatie vinden vereist passend zoekgedrag en de juiste
interpretatie.
Bruikbaarheid in zorgproces
Online informatie heeft in alle fasen van de behandeling toegevoegde waarde.
Doordat de patiënt zelf informatie kan vinden, wordt de probleemverkenning en –
erkenning mogelijk. Online informatie is in de fase van signalering bruikbaar als
een vorm van zelftriage: zelf uitzoeken wat je klacht is of welke richting het kan
zijn. Verder is online informatie nuttig tijdens de preventiefase, omdat
gemakkelijk een groot publiek bereikt kan worden. Tijdens het intakeproces, het
proces van diagnostiek en indicatiestelling kan aanvullende info op maat worden
gegeven. Tijdens alle momenten van besluitvorming kan online informatie
relevant zijn. Het is tevens ondersteunend bij de uitvoering van zelfzorg of –
management van een chronisch zieke of zelfs een terminaal verzorgingsproces.
Wat vraagt dit?
Velen zien een rol voor de professional bij het gebruik van online informatie in de
zorg. Deze kan de patiënt als deskundig adviseur steunen en helpen met het
verzamelen van juiste informatie. Idealiter is dit een onderdeel van de
zorgverlening. Dit vraagt van de patiënten dat zij zich informeren, zich
voorbereiden en hun rol in de informatievoorziening nemen. Het vraagt
samenwerking op het vlak van gezondheidskennis.
Online info vraagt dat de zorgprofessional online is met zijn kennis en deze deelt
via de website van de instelling of via deelname aan social media.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liannewildeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.