Les 1
De bouw en de functie van het hart en de bloedvaten
Functie van het hart
Met elke hartslag wordt er een hoeveelheid bloed in het gesloten circuit van je
bloedvaten gepompt. Het hart bestaat functioneel uit twee zuigpompen: de
rechterharthelft en de linkerharthelft. Deze twee zuigpompen werken
tegelijkertijd. De harthelften persen het bloed aan de ene kant weg en zuigen het
bloed aan de andere kant aan. In de bloedvaten ontstaat daardoor een
drukverschil dat stroming in het bloed tot gevolg heeft.
Elke harthelft is verdeeld in twee holtes. De bovenste holte is het atrium
(boezem) en daaronder ligt het ventrikel (kamer). In totaal heeft het hart vier
holtes: rechteratrium, rechterventrikel, linkeratrium, linkerventrikel.
Het bloed circuleert in twee gescheiden systemen: de lichaamscirculatie (grote
bloedsomloop) en de longcirculatie (kleine bloedsomloop). Deze komen samen
in het hart.
Lichaamscirculatie: linkerventrikel > aorta > slagaders > organen en weefsels >
aders > holle aders > rechteratrium (> rechterventrikel; aansluiting op
longcirculatie).
Longcirculatie: rechterventrikel > longslagaders > longen > longaders >
linkeratrium (> linkerventrikel; aansluiting op de lichaamscirculatie).
Dit dubbele circulatiesysteem noem je de dubbele bloedsomloop.
Bouw van het hart
Het hart is opgebouwd uit twee holle spieren : de atriumspier en de
ventrikelspier. Deze twee spieren zijn gescheiden door twee bindweefselringen:
de anuli fibrosi cordis (mv). De anuli hebben elk twee openingen, die
afsluitbaar zijn doormiddel van kleppen die aan de randen vastzitten. De linker-
en de rechterharthelft worden van elkaar gescheiden door het septum cordis
(harttussenschot). Het septum interatriale cordis (dun, bindweefsel) verdeelt
de atriumspier in het rechter- en linkeratrium. Het septum interventriculare
cordis (dikker, hartspierweefsel) verdeeld de ventrikelspier in het rechter- en het
linkerventrikel. In het rechteratrium monden twee grote vaten uit: de v. cava
inferior (onderste holle ader) en de v. cava superior (bovenste holle ader). Via
deze aders stroomt zuurstofarm bloed het rechteratrium in. Aan het
rechterventrikel ontspringt de truncus pulmonalis, die zich opsplitst in de linker
en rechter a. pulmonalis (longslagader). Deze slagaders vervoeren zuurstofarm
bloed naar de longen. In het linkeratrium monden vier venae pulmonales
(longaders) uit, twee uit elke long, met zuurstofrijk bloed. Aan het linkerventrikel
ontspringt de aorta (grote lichaamsslagader), die zuurstofrijk bloed bevat.
(Moet nog verder > boek)
Bouw en functie van de bloedvaten
De wand van een bloedvat is opgebouwd uit drie lagen . Van binnen naar buiten
zijn dat:
o Tunica intima: grenst aan het lumen van het bloedvat. Het is een laagje
endotheel, met daaromheen een dun laagje collagene vezels. Door de
gladheid van de binnenwand kan het bloed er wrijvingloos langs stromen.
, o Tunica media: bestaat uit elastisch bindweefsel en glad spierweefsel. De
gladde spieren zorgen voor de bloedvatenvernauwing en
bloedvatverwijding. Het elastisch bindweefsel maakt de wand rekbaar.
o Tunica externa of tunica adventitia: bestaat uit losmazig bindweefsel.
Deze laag heeft een opvulfunctie die van pas komt omdat bloedvaten vaak
om en tussen andere orgaanstructuren liggen. In deze laag liggen kleine
bloedvaatjes die de bloedvatwand zelf van voedsel en zuurstof voorzien.
Alle bloedvaten hebben deze drie lagen, behalve de capillairen. Deze hebben
alleen de tunica intima. De tunica intima kan in dikte en samenstelling
variëren, afhankelijk van het type bloedvat.
Bij de grote arteriën bestaat de tunica media hoofdzakelijk uit elastisch
bindweefsel: elastische arteriën. Door de elasticiteit is de vaatwand van
deze bloedvaten heel rekbaar en dat heeft een belangrijke functie bij de
verplaatsing van het bloed. Bij elke ventriculaire systole (systole:
samentrekking) wordt er een behoorlijke portie bloed in de grote arteriën
gepompt, waardoor de vaatwand uitrekt. Tijdens de ventriculaire diastole
veert de uitgerekte vaatwand als een elastiek weer terug en daardoor wordt
de portie bloed verder gestuwd. Ook daar rekt de vaatwand weer uit en veert
hij vervolgens terug. Zo verplaatst het bloed zich in golven steeds verder het
bloedvatenstelsel in. De elastische arteriën hebben dus een (egaliserende)
transportfunctie. Het bloed golft verder de arterie in terwijl het uittrekken
en terugveren steeds minder heftig worden. Het met golven verplaatst
worden van het bloed wordt polsgolf genoemd.
In de kleine arteriën zie je meer glad spierweefsel. We noemen ze
musculaire arteriën (gespierde arteriën). De gladde spieren in de vaatwand
staan onder invloed van het vegetatieve zenuwstelsel. Als de spiertjes
aangespannen worden, treedt vasoconstrictie (bloedvatvernauwing) op.
Ontspannen de spiertjes, dan wordt het lumen (opening) van het bloedvat
wijder; vasodilatatie (bloedvatverwijding). Musculaire arteriën hebben
hierdoor een distribuerende functie; ze verdelen het bloed naar behoefte.
De arteriolen, de kleinste vertakkingen van de arteriën, hebben rond de
tunica intima slechts een enkele laag gladde spiervezels en zijn hierdoor
bijzonder geschikt voor vasoconstrictie en vasodilatatie. Ze kunnen hun lumen
zelfs vrijwel afsluiten.
De dunne wand van de capillairen maakt de uitwisseling van stoffen tussen
bloed en weefselvocht mogelijk. De tunica externa en de tunica media
ontbreken (2 van 3 lagen). De tunica intima bestaat uit een laag
endotheelcellen en een dunne bindweefselmembraan. De capillairwand heeft
de eigenschappen van een semipermeabele membraan, waardoorheen water
en opgeloste stoffen diffunderen. Op bepaalde plaatsen (vb. nieren) zitten
spleten tussen aan elkaar grenzende endotheelcellen waar grotere moleculen
doorheen kunnen.
De capillairnetwerken gaan over in venulen en deze gaan weer over in
venen. Bij de geleide overgang naar deze vaattypen verschijnt eerst weer de
tunica media en vervolgens, bij de grotere venen ook de tunica externa. De
venen hebben een veel dunnere wand en het lumen is groter. Het grotere
lumen hangt samen met het feit dat de bloeddruk in venen erg laag is, maar
toch evenveel bloed terug naar het hart moet als er in dezelfde tijd uit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentjeee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.