Gerontologie = De normale veroudering en de gevolgen hiervan.
Geriatrie= Geneeskunde gericht op ziekten die samenhangen met de veroudering (geneeskunde voor
ouderen, vaak Multi pathologie, complex)
- Aandachtspunten bij een geriatrische patiënt: meestal oud, lang niet alle oudere patiënten
zijn geriatrisch.
Functionele veroudering:
- Afname prestatievermogen organen
- Afname belastbaarheid
- Stofwisseling daalt
- Homeostase (menselijke lichamelijke ‘normale’ dingen) moeilijker te handhaven,
bijvoorbeeld lichaamstemperatuur.
- Immuunsysteem
- 24-uurs ritmiek verandert, slaappatroon
- Seksuologische veranderingen
Gezondheidsproblemen bij ouderen:
Bij ouderen is er vaak vermindering van functieverlies, waardoor eerder ontregeling (lichamelijk,
psychisch en sociaal).
5-I’s:
- Immobiliteit
- Instabiliteit
- Incontinentie
- Intellectuele achteruitgang
- Iatrogene nevenwerkingen van medicijnen
Bedreigende factoren:
- Immobiliteit en bedlegerigheid (o.a. decubitus, cardiovasculaire (bloedverloop wordt minder,
sneller duizelig, vallen, enz.), obstipatie, mictieproblemen, sensoren deprivatie)
- Slechte voeding, dehydratie, gewichtsverlies
- Roken, alcohol en overgewicht
- Ongevallen
- Onderkoeling
- Eenzaamheid
- Gebrekkige alarmering
Belangrijkste afwijkingen bij ouderen:
1. Gevolgen van arteriosclerose: coronair lijden, hartfalen, perifere arteriële insufficiëntie, CVA)
2. Artrose van de wervelkolom, heupen en knieën met pijn, slechte mobiliteit, daardoor
spierzwakte en afhankelijkheid.
3. Osteoporose (poreuze botten, breken sneller dan normaal, hoeveelheid kalk in bot neemt
af), vooral bij vrouwen, met verhoogde kans op fracturen, rugpijn en soms verminderde
longfunctiedoor ingezakte wervels met verkorting van de thorax.
4. Glucose intolerantie/ diabetes mellitus type 2
5. COPD
6. Infecties van luchtwegen of urinewegen
7. Afwijkingen van het maag-darmkanaal
8. Slechte visus en gehoor (sociale handicap)
9. Neurologische aandoeningen: CVA, ziekte van Parkinson, polyneuropathie,
evenwichtsstoornissen, VALLEN!
10. Delier, dementie en depressie
11.
, Geneesmiddelen bij ouderen:
Ouderen zijn meestal gevoeliger voor medicijnen, dit komt door:
- Gevoeliger receptoren
- Aantal receptoren is veranderd
- Veranderde verhouding spieren, water/ vet
- Geringe eiwitbinding
- Afname nierfunctie
- Afname leverfunctie
- Meerdere medicijnen tegelijk = interacties, bijwerkingen, onjuist gebruik.
- Stellen van prioriteiten, niet alle klachten medicamenteus behandelen
- Indien toch geneesmiddelen:
Goede coördinatie verschillende artsen (huisarts)
Zo min mogelijk
Zo kort mogelijk
Doseringsschema simpel, goede instructie
Gemakkelijk toe te dienen
Pillendoos of baxter-rol, evt. naaste familie inschakelen
Effecten evalueren
psychiatrische anamnese in engere zin:
1. verschijning/ psychomotoriek
2. oriëntatie, bewustzijn en aandacht
3. intelligentie
4. geheugen vergeetachtig, dingen niet meer weten
5. stemming en affect
6. waarneming
7. spreken en denken (monotoon of uitbundig), manier van denken, paranoïde waan bijvoorbeeld.
8. ziektebesef heeft iemand zelf in de gaten dat ie ziek is
Inschatten van de 8 punten en aan de hand daarvan een diagnose stellen
Bij alzheimer: vaak kortetermijngeheugen beschadigd.
Neurocognitieve stoornissen:
Neurocognitieve functies: dit zijn afwijkingen in het (her)kennen van de omgeving, waaronder ook
vallen: stoornissen in de aandacht en concentratie, inprenting, geheugen, planning, overzicht,
initiatief en diverse aangeleerde vaardigheden (weten niet meer wat ze met een voorwerp moeten
doen)
Apraxie: Geen handelingen meer uit kunnen voeren omdat je het niet meer weet.
Afasie: Je begrijpt wel maar kunt niks terugzeggen, of je begrijpt er niks van.
Agnosie: niet kunnen herkennen van voorwerpen, patiënten zien het wel mar weten niet waarvoor
ze het moeten gebruiken.
(2 spraakcentra in hersenen, motorische centrum en …)
Frontale en temporale loop in hersenen
Dementie: verschillende vormen (ziekte van Alzheimer, fronto-temporale dementie,
Vasculaire dementie(=bloedingen in deeltjes van hersenen, uitval, na een infarct ineens slechter),
Lewy-body dementie.
-delier = acute verwardheid= acuut probleem, in uren tot dagen patiënt veranderen, vaak denken
mensen aan dementie, maar gaat meestal om infectie, ontsteking of griep, ergens in het lichaam.
Bij delier altijd opzoek gaan naar oorzaak (blaasontsteking)
