Handelen bij kindermishandeling en huiselijk geweld
Hoofdstuk één: Kindermishandeling
Wanneer een kind te maken krijgt met een situatie of handelen waarmee de
veiligheid en ontwikkeling van het kind net gewaarborgd wordt, spreken we van
kindermishandeling.
Niet alleen de ouders zijn schuldig aan mishandeling, maar ook andere personen
die dicht betrokken zijn bij het kind (denk aan sportleraar, oom). Minimaal 118.00
kinderen per jaar in Nederland zijn slachtoffer van kindermishandeling. Jaarlijks
overlijden er tussen de 50-80 kinderen als gevolg hiervan.
Je hebt verschillende vormen van kindermishandeling:
Mishandeling:
Lichamelijke mishandeling: toebrengen van verwondingen. Besnijdenis valt
hier ook onder.
Psychische of emotionele mishandeling: stelselmatig vernederen,
kleineren, bang maken, schelden, negeren. Ook het getuige van huiselijk
geweld valt hieronder.
Verwaarlozing:
Lichamelijke verwaarlozing: hier wordt het kind onthouden wat het voor
zijn lichamelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft, zoals eten, slaap,
hygiëne, kleding
Psychische of emotionele verwaarlozing: Hier is sprake van als het kind
onthouden wordt wat het voor zijn geestelijke gezondheid en ontwikkeling
nodig heeft, zoals aandacht, respect, veiligheid, warmte, liefde.
Pedagogische verwaarlozing: geen of te veel grenzen. Taken die niet bij de
leeftijd horen.
Seksueel misbruik: verrichten van seksuele handelingen bij of met het kind.
Verschillende factoren kunnen leiden tot kindermishandeling. Er zijn een aantal
risico factoren en omstandigheden aan te merken die de kans op
kindermishandeling binnen het gezin vergroten. Ouders die als kind zijn
mishandeld gaan vaker over tot kindermishandeling. Ouders die mishandelen
sturen en straffen hun kinderen vaak niet op een corrigerende manier. Ouders die
mishandelen bieden geen regels en benaderen hun kind niet positief. Ze staan
stil bij het negatieve gedrag. Ouders die verslaafd zijn gaan vaak over tot
mishandeling. Er kan verwaarlozing optreden. Ook kunnen ouders met
psychische problemen of een lage intelligentie hun kind verwaarlozen.
Een aantal factoren bij he kind kunnen het opvoeden van een kind moeilijker
maken. Bijvoorbeeld als een kind te vroeg geboren is of een te laag geboorte
gewicht heeft, of dat het kind geboren is met een verslavingsproblematiek.
Daarnaast kan het zijn dat het kind gehandicapt is of psychiatrische of een
ontwikkelingsstoornis heeft. Ook kan het zijn dat het kind een moeilijk
temperament heeft.
Beschermende factoren kunnen zijn: als een ouder die geweld pleegt een
harmonieuze relatie heeft met een ondersteunende partner en als deze zich
bewust is van zijn eigen jeugdervaringen. Het tonen van warmte en emotionele
steun. Een goede intelligentie, makkelijk temparament. Ook het hebben van een
interne ‘locus of control’ is een beschermende factor= het besef dat je zelf ook
1
,kunt bijdragen aan het voorkomen en oplossen van problemen. Ook kunnen
factoren uit de omgeving beschermend werken.
Het syndroom van Munchhausen by proxy: Dit is een psychiatrische aandoening
met waarschijnlijk een genetisch component. Ouders of andere brengen het kind
opzettelijk in een situatie waar het kind medische hulp bij nodig heeft. Dit doen
de ouders en naasten voor aandacht, voornamelijk zijn het de moeders. De
moeder heeft het syndroom, het kind leidt eronder.
Hoofdstuk twee: Huiselijk geweld
Huiselijk geweld is elke vorm van geweld dat wordt gepleegd door iemand uit de
huiselijke kring van het slachtoffer. Het kan gaan om lichamelijk geweld,
psychisch geweld en seksueel geweld. Van belang hierbij is niet de locatie waar
het geweld plaatsvindt, maar de relatie tussen slachtoffer en dader. Er is sprake
van huiselijk geweld wanneer de betrokkenen elkaar kennen, regelmatig met
elkaar te maken hebben en met elkaar verbonden zijn.
Er zijn verschillende vormen en uitingen van huiselijk geweld:
Kindermishandeling- geweld tegen kinderen door ouders/verzorgers
Partnergeweld- geweld tegen of tussen partners
Oudermishandeling- geweld tegen ouders door kinderen
Siblinggeweld- geweld tussen broers/zussen
Ouderenmishandeling- geweld tegen ouderen
Huiselijk geweld komt overal voor. In ¼ gezinnen is sprake van huiselijk geweld.
Bij meer dan de helft ervan zijn kinderen aanwezig. 80% van de gevallen is de
man de dader.
Er zijn 4 typen geweld die we onderscheiden:
1. (partner) terreur: Ook wel ‘intimate terrorisme’ genoemd. Het draait om
het verkrijgen van controle en macht, wat bereikt kan worden door
bedreigingen, fysiek geweld, seksueel geweld, intimidatie enz.
2. Situationeel geweld: Komt het meest voor en komt voort uit onmacht. Er
wordt verkeerd ruzie gemaakt en in de hitte van de strijd wordt de controle
verloren.
3. Gewelddadig verzet: Het geweld vindt plaats in reactie op een bedreigende
situatie en is uit verdediging.
4. Geweld bij scheidingen: Het gaat hier om incidenteel controleverlies en het
geweld is vaak mild en tijdelijk van aard.
Naast een onderscheid in geweld, zijn er ook 3 typen daders van partner-geweld/
huiselijk geweld:
1. Psychopathische (partner) mishandelaar: Deze dader heeft geen geweten
en geen gevoelens van schuld en spijt. Hij neemt geen
verantwoordelijkheid voor zijn gewelddadige gedrag. Hij oogt charmant,
maar is onvoorspelbaar. Deze dader zien we vaak bij het geweldtype:
(partner) terreur.
2. Overgeremde (partner) mishandelaar: Deze dader kropt gevoelens van
woede en irritatie op en vermijdt conflicten. Hij handelt vooral vanuit eigen
frustraties. Hij wilt controle houden of gedraagt zich afstandelijk. Hij doet
vooral aan psychologische oorlogsvoering door de partner emotioneel te
vernederen en te bedreigen en soms op kwetsbare momenten fysiek te
mishandelen
2
, 3. Cyclische (partner) mishandelaar: Deze dader is zelf emotioneel labiel. Hij
begrijpt zijn partner niet en voelt zichzelf daardoor niet begrepen. Hij
vertoont zeer wisselend gedrag.
Ook bij slachtoffers worden er verschillende types onderscheiden. Dit
onderscheid geldt vooral voor slachtoffers van partnergeweld.
1. Incidentele slachtoffers: Deze slachtoffers treffen puur een mishandelende
partner.
2. Chronische slachtoffers: Deze slachtoffers komen keer op keer in een
mishandelende relatie terecht. Zelf hebben ze ook vaan een bepaalde
(persoons-/gedrags) kenmerken bijv. negatief zelfbeeld.
De oorzaak van huiselijk geweld is meestal in de persoonlijke geschiedenis te
vinden. Een groot deel van de slachtoffers legt de oorzaak van het geweld bij een
extern probleem. Zoals het karakter van de dader, psychische problemen, stress
enz.
Bij huiselijk geweld is er meestal sprake van oplopende spanningen die
uiteindelijk escaleren. Globaal is de geweldsspiraal onder te verdelen in 4 fasen:
Fase 1: periode van oplopende spanningen.
Fase 2: Aanloop naar (nieuw) geweld. De spanningen en het willen
wegnemen ervan leiden bij slachtoffers tot angst en onderwerping, maar
ook tot aanstekelijke frustratie en woede
Fase 3: (nieuwe) geweldsuitbarsting: De spanningen escaleren. Er is
geweld: fysiek, psychische en/of seksueel. Eenzijdig of wederzijds.
Fase 4: Periode van ontspanning. Slachtoffer krijgt schuldgevoel, denkt dat
het niet aan de dader ligt. Hij/zij had meer kunnen doen om het te
voorkomen. Bij de dader volgen vaak ook gevoelens van spijt.
Invloed van geweld op kinderen wordt de ‘intergenerationele of
transgenerationele overdracht’ genoemd.
Mishandeling door de partner kan de opvoedvaardigheden van moeders
beïnvloeden. Moeder kunnen extra streng worden voor hun kinderen, omdat zij
bang zijn dat vader het anders op hun af gaat reageren. Soms zoeken moeders
steun bij hun kinderen door gebrek aan sociale contacten. Mishandelde moeders
kunnen moeite hebben in de relatie met hun kinderen doordat hun kinderen op
hun vader lijken.
Mannen willen controle houden over hun gezin. Zij beschikken over weinig
mogelijkheden om conflicten op een niet-gewelddadige manier op te lossen. De
mannen ontkennen hun gedrag.
Partnergeweld- geweld dat binnen de huiselijk kring tussen of tegen (ex)-
partners plaatsvindt. Het komt bij alle leeftijdsgroepen voor. Bij partnergeweld
kan het gaan om fysiek geweld of psychisch- geweld. Ook kan er bij
partnergeweld seksuele mishandeling voorkomen. Bij partnergeweld geeft de
vrouw meestal aan wat zij beter vindt kunnen in de relatie. De man ervaart dit als
kritiek en de spanningen beginnen. Er zijn een aantal risicofactoren die
meekunnen dragen aan het ontstaan van partnergeweld:
Gebrek aan sociale vaardigheden en weerbaarheid, waardoor men nie voor
zichzelf op kan komen. Slechte coping mechanismen. Waardoor men niet
goed om kan gaan met stress en moeilijke situaties. Isolement en
afhankelijkheid. Psychiatrische of persoonlijkheidsproblematiek. Lage
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AyalaLink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.