Wat leuk dat je mijn samenvatting wilt kopen! Dit document bevat een samenvatting van alle hoorcolleges van het vak Risicotaxatie gegeven in het 2e/3e jaar van de studie Psychologie. LET OP: hoorcollege 10 was een live college en kon ik om deze reden niet samenvatten, ik heb de slides van het colle...
, TiU: Risicotaxatie (2021/2022)
Shimara van den Elzen
HOORCOLLEGE 1: INTRODUCTIE RISICOTAXATIE
Definitie van risicotaxatie
De definitie van risicotaxatie is (twee definities):
- “Berekening van de waarschijnlijkheid dat schadelijk gedrag of een schadelijke
gebeurtenis zich zal voordoen, en het houdt een beoordeling in van de frequentie van
het gedrag (of de gebeurtenis), de waarschijnlijke gevolgen en wie erdoor zal worden
getroffen” (Kemshall, 1996).
- “De poging om de waarschijnlijkheid van toekomstige overtredingen te voorspellen
om zo individuen te identificeren die behandeling nodig hebben” (Brown & Singh,
2014).
Risicotaxatie moet het volgende specificeren:
- Type gedrag:
o Gaat het bijvoorbeeld om gewelddadig gedrag, stalking gedrag, seksueel
gedrag?
- Potentiële schade of nadeel wat veroorzaakt wordt door het gedrag:
o Bijvoorbeeld seksueel misbruik van kinderen, dit is iets waarvan we het risico
op herhaling zo veel mogelijk willen beperken.
- Waarschijnlijkheid dat het zal gebeuren en onder welke omstandigheden.
o Als je weet welke omstandigheden gedrag veroorzaakt, kun je ervoor zorgen
dat die omstandigheden minder voorvallen. Je gaat proberen de
omstandigheden te minimaliseren zodat het gedrag een kleinere kans heeft
om nog eens voor te vallen.
o Bijvoorbeeld iemand die zedenfeiten heeft gepleegd. Als deze persoon vrij
komt uit de gevangenis moet je ervoor zorgen dat deze persoon niet in de
buurt van een school gaat wonen.
- “Het voorspellen van het weer is gemakkelijk in vergelijking met het voorspellen van
geweld” (Monahan & Steadman, 1996 in Singh, 2012).
Risicotaxatie is ook risicomanagement:
- Het is belangrijk dat je de kennis die je hebt gehaald uit de risicotaxatie gaat
gebruiken om interventies te hanteren die ervoor zorgen dat het risico beperkt /
verminderd wordt.
- Voorbeelden:
o Iemand een behandeling laten volgen voor verslaving als er feiten zijn
gebeurd wanneer deze persoon onder invloed was.
o Een pedoseksueel kan niet in de buurt gaan wonen van een school.
Waarom doen we risicotaxatie?
- Veiligheid:
o Veiligheid van het personeel / de medebewoners. Binnen de context van
behandeling willen we dat het veilig is voor het personeel om hun behandeling
uit te voeren. Maar ook willen we dat het veilig is voor de medebewoners om
te kunnen verblijven en te kunnen werken in de buurt van mensen die
potentieel gevaarlijk zijn.
o Veiligheid voor de samenleving. We willen ervoor zorgen dat de mensen in de
samenleving veilig zijn ten opzichte van potentiële daders.
- Maatschappelijk belang:
o Het voorkomen van ernstige recidive door patiënten / delinquenten.
- Ethisch belang:
o Het is belangrijk dat er geen willekeur is. Voor iedere patiënt moet dezelfde
methode worden toegepast. Het moet niet zo zijn dat iemand zwaarder
veroordeeld wordt dan iemand anders.
2
, TiU: Risicotaxatie (2021/2022)
Shimara van den Elzen
- Therapeutisch belang (RNR model):
o Het is van belang dat je een goede risicotaxatie doet. Een adequate risico-
inschatting leidt tot inzicht in risicofactoren bij een individuele patiënt. Deze
individuele risicofactoren kun je vervolgens gebruiken om een
risicohanteringsplan / behandeling op maat te maken voor deze persoon.
- Communicatie:
o Dit leidt tot meer transparantie en uniformiteit in de besluitvorming en tot
verbetering van communicatie over risico’s en risicomanagement.
Geschiedenis van risicotaxatie: het ontstaan van risicotaxatie door de jaren heen (tijdlijn)
1876
- Lombroso was een Italiaanse criminoloog die wilde aantonen dat crimineel gedrag
erfelijk bepaald was. In zijn boek stelde Lombroso dat sommige mensen als
misdadiger geboren worden. Deze personen hebben bepaalde uiterlijke kenmerken
of afwijkingen:
o Grote vooruitstekende kaken.
o Dieperliggende ogen.
o Laag voorhoofd.
o Grote kin.
o Hoge jukbeenderen.
o Haakneus.
o Etc.
- Deze uiterlijke kenmerken zouden samenhangen met afwijkend gedrag zoals grote
beweeglijkheid, ongevoeligheid voor pijn, luiheid, ijdelheid, gokzucht en vluchtigheid
van emoties.
- Hij concludeerde dit op basis van onderzoek bij duizenden gevangenen. Volgens
hem zou je dus puur op basis van fysieke kenmerken kunnen zien of iemand zou
recidiveren of niet. Hij zei ook dat je zou kunnen voorspellen wie een goede of
slechte echtgenoot zou worden.
- Een slechte echtgenoot zou er volgens Lombroso zo uit zien:
1950
- Er leek in deze tijd niet echt een probleem te zijn.
- Er is heel lang het idee geweest dat klinische experts heel goed waren in het
inschatten van recidive risico.
1960
- In 1960 kwam hier verandering in. Dat kwam voornamelijk door de casus van
Baxstrom.
- Zaak Baxstrom v. Herold:
o Baxstrom werd in 1948 veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf. Hij had zware
slagen en verwondingen als delict kwalificatie. Toen hij zijn gevangenisstraf
had uitgezeten werd hij niet vrijgelaten, maar werd hij overgeplaatst naar high-
security forensisch psychiatrisch ziekenhuis. Psychiaters hadden beoordeeld
dat hij geestesziek was. Volgens hen was Baxstrom te gevaarlijk voor
vrijlating en hij was zelfs te gevaarlijk voor overplaatsing naar reguliere
psychiatrie.
3
, TiU: Risicotaxatie (2021/2022)
Shimara van den Elzen
o Hij vocht dit aan. Hij vond dat hij recht had op een beoordeling door een jury
en hij vond het ook niet eerlijk dat hij werd beoordeeld door maar één
psychiater. Hij won deze zaak en werd vrijgelaten in mei 1966.
- Dit had veel gevolgen voor de patiënten van de twee forensisch psychiatrische
ziekenhuizen in New York op dat moment.
o 967 “gevaarlijke” psychiatrische patiënten werden getransfereerd naar
reguliere psychiatrische ziekenhuizen. Bij deze mensen werd oorspronkelijk
het risico op recidive als erg hoog ingeschat, maar door hun plotse
verplaatsing van een hoge beveiligde instelling konden ze nu onderzocht
worden of deze inschatting wel klopte.
o 121 patiënten werden nadien vrijgelaten in de maatschappij.
o Deze mensen werden opgevolgd door Steadman & Cocozza in 1978.
o Na 4 jaar follow-up bleek:
▪ Slechts 2,7% werd teruggestuurd naar forensisch psychiatrisch
ziekenhuis.
▪ Patiënten die in de maatschappij verbleven: hiervan werd maar 17%
gearresteerd en 7% veroordeeld.
Conclusie anno ‘70-’80
- “The state of the art regarding predictions of violence is very unsatisfactory. The
ability of psychiatrists or any other professionals to reliably predict future violence is
unproved” (APA Task Force, 1974).
o Oftewel: volgens APA is het voorspellen van gewelddadig gedrag
onvoldoende. De mogelijkheid van psychiaters / andere professionals om
correct toekomstige recidive te voorspellen is niet bewezen.
o Maar: de studie van Steadman & Cocozza had een aantal methodologische
beperkingen:
▪ De patiënten waren al relatief oud. Ze waren gemiddeld 47 jaar oud op
het moment dat de Baxstrom uitspraak viel. Daarnaast zaten veel van
hen al meer dan 15 jaar in detentie. Dat er weinig recidive was zou dus
ook met de leeftijd te maken kunnen hebben. En het was ook niet
duidelijk of het advies van de psychiater wel doorslaggevend was voor
de beslissing om hen te transfereren.
▪ Toch had het onderzoek veel invloed, zeker toen in een andere staat
in de VS een gelijkaardige gerechtelijke beslissing tot een nieuw
onderzoek leidde, waar opnieuw dezelfde resultaten naar voren
kwamen. Dit keer was dit gedaan met een jongere populatie.
- Gedragsdeskundigen konden niet anders dan besluiten dat er een probleem was met
het voorspellen van menselijk gedrag.
- “Psychiatry and the presumption of expertise: flipping coins in the courtroom” (Ennis
& Litwack, 1974).
o Oftewel: het voorspellen van gewelddadig gedrag is niet beter dan gewoon
een muntje opgooien (kans niveau). In een artikel werd gezegd dat het
oordeel van een psychiater niet betrouwbaar en niet valide was.
- Dus er kwam veel twijfel over in hoeverre het klinische oordeel van een persoon goed
was om risico in te schatten.
- Een andere studie die het oordeel van een expert in twijfel trekt (Quinsey &
Ambtman):
o Zij gingen onderzoeken in hoeverre leerkrachten goed waren in gewelddadig
gedrag voorspellen vergeleken met ervaren forensische psychiaters.
o Er werden verschillende dossiers samengesteld en deze werden aan beide
groepen gegeven. Het eerste dossier bevatte enkel informatie met betrekking
tot het indexdelict en het tweede dossier bevatte veel meer informatie zoals
achtergrond, voorgaande delicten, voorgaande opnames, etc. In het derde
dossier stond er gespecialiseerde informatie die verzameld werd tijdens
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shimaravdelzen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
