Aantekeningen ARW 1 hoorcolleges blok 1
MA 13&14 september (week 2)
Informatie voortgangstoets
[Artikel 2:248 BW is geen regel van formeel recht] -> materieel recht
[Burgerlijk wetboek is altijd materieel recht, Burgerlijk wetverordening altijd formeel recht]
[Coördinatiefunctie: De staat moet de knopen doorhakken, Ordefunctie: Als de staat de
burgers angst inboezemt, zodat zij zich beheersen en gedragen]
II. RECHT EN STAAT
Democratische rechtsstaat
1. Rechtsstaat
- Legaliteitsbeginsel
Overheid moet zich aan de eigen regels houden
(de wet, algemene rechtsbeginselen (bijv. rechtszekerheid))
Overheidshandelen moet basis hebben in de wet
Strafrecht; art. 16 Gw / art. 1 Sr / art. 7 EVRM
- Grondrechten
Onvervreemdbare rechten -> VS 1776 Declaration of Independence
Life, liberty and the pursuit of happiness
Frankrijk, 1789
Bataafse Republiek, 1798 -> gelijkheidsbeginsel
Nationaal: Hoofdstuk 1 grondwet
Internationaal: EVRM, IVBPR, ESH, handv. Grondrechten EU -> sterkere basis dan
nationaal
Werking grondrechten: verticaal, soms horizontaal -> discriminatieverbod
Klassiek (1ste generatie) vs. Sociaal (2e generatie)
Hands off Hands on
Afdwingbaar Niet afdwingbaar
Let op: positieve verplichtingen
Grondrechten zijn zelden/niet onbeperkt
Nationaal:
Doorgaans: specifiek orgaan (bijv. formele wetgever) en/of
specifieke criteria
‘Voorbeeld: art. 9 lid 1 en lid 2 Gw
Internationaal, bijv. art 11 EVRM:
Voorzien bij wet
In belang legitiem doel
Noodzakelijk in democratische samenleving
1
, - Machtenscheiding
Montesquieu: Trias Politica
Reactie op ‘despotisme’ -> ‘The power tends to corrupt, and absolute power corrupts
absolutely’
Scheiding van: machten, organen, personen
+Checks (controleren) and balances (samenwerking)
Rechter ‘la bouche de la loi’ (= ‘spreekbuis van de wet’)
Legisme, recht=wet -> al het recht moet in de wet te vinden zijn
Rechter niet tot wetgeving bevoegd (art. 12 Wet AB)
Geschil (contentieus): vonnis/arrest
Geen geschil (voluntair): beschikking
Decentralisatie wetgeving en bestuur
Territoriaal
Provincie, gemeente
Autonomie vs. Medebewind
‘Huishouding’ (art. 124 Gw)
2. Democratie
- Direct vs. Indirect
Direct: Volk zelf mag bepalen/beslist zelf
Indirect: Volksvertegenwoordiging: leiders worden gekozen (referendum)
Tweede kamer, Eerste kamer
Art. 4 Gw
Kieswet -> 18 jr. & NL
‘Gemeente
Met directe democratie-elementen
- Parlementair stelsel
Verhouding parlement – regering
Ministeriele verantwoordelijkheid (art. 42 Gw)
Vertrouwensregel
Regering stapt op (dient ontslag in)
Kwesties Mijer, Luxemburg
Regering moet vertrouwen parlement hebben (vgl. art. 64 Gw)
Interpellatie (art. 68 Gw)
Vragenrecht (Kunnen worden gesteld aan de tweede kamer)
Enquête (art. 70 Gw)
Uitgebreid onderzoek naar een bepaald kwestie.
Constitutionele monarchie
Constitutionele
Monarchie:erfelijk
Monarchie: erfelijk monarch
monarch
Rol
Rol van de
de koning omschreven
omschreven en
en vastgelegd
vastgelegdin
in de
degrondwet
grondweten
endaarmee
daarmeeook
ookbeperkt.
beperkt.
2
,III. WETGEVING
- Materieel (gaat om inhoud) & formeel (
- Procedure
- Legaliteitsvereisten
Wet in materiele zin
Gaat om inhoud-> elke AVV (ongeacht van welk orgaan)
Elke regel in Nederland die geldt voor eenieder, ongeveer (niet:
goedkeuring huwelijk doordat het is gericht op 1 persoon)
Wet in formele zin
Van wie het afkomstig is -> formele wetgever
Elk besluit regering & Staten-Generaal (ongeacht inhoud)
Materieel recht
Geboden, verboden; rechten, plichten, bevoegdheden
(rechtvaardig houden, organiseren)
Kan niet allebei zijn
Formeel recht
Daar waar het voor de rechter komt -> Procesrecht
Wetten in materiele zin (centraal/nationaal niveau I)
1. Verdragsluitende organen: verdrag
Vb. EVRM
2. Grondwetgever: Grondwet
1983 (grondig herzien)
3. Wetgever: wet
Vb. BW, Sr, Awb
Opschrift
Wetten in materiele zin (centraal/nationaal niveau II)
4. Regering: AMvB
5. Minister: regeling
Vb. Regeling alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer
Raad van state gehoord = AMvB
Wetten in materiële zin (decentraal niveau)
1. Provincie: verordening
2. Gemeente: verordening
Vb. APV Groningen
3. Waterschap: verordening
4. Openbaar lichaam: verordening
Vb. verordening BES-eilanden
Vb. verordening advocatuur
AVG
3
, Van wie is de Algemene verordening gegevensbescherming afkomstig? Europese Unie
Procedure wetgeving (wet in formele zin)
- Wetsvoorstel (door de regering)
Soms initiatiefvoorstel (door de Tweede Kamer, kamerlid)
- Raad van State
Advies (niet bindend, wel gezaghebbend)
Internetconsultatie
- Tweede Kamer
MvT -> voorlopig verslag -> nota n.a.v. verslag
Amendementen (voorstellen tot wijziging of aanvulling van de wet)
- Eerste Kamer
Waarom?
Stemming (voor of tegen, geen amendement)
- Bekrachtiging
1. Koning
2. Verantwoordelijkheid minister (contraseign)
3. Minister J&V (bekendmaking)
- Bekendmaking en inwerkingtreding
Legaliteitsvereiste 1: bevoegdheid
Attributie
Wet schept bevoegdheid (wet wordt aan iemand toegekend ->
geattribueerd)
Delegatie en subdelegatie
Overdracht bevoegdheid -> nooit meer dan orgaan zelf heeft.
Delegans (geeft) -> delegataris (krijgt)
Mandaat: uitoefenen bevoegdheid namens een ander
Delegatie: terminologie
Geen delegatie toegestaan (Dus de bevoegdheid die je gekregen (attributie) hebt mag
je niet overdragen, niet worden sub delegeert)
‘Bij de wet’, ‘de wet bepaald’ (art. 8 Gw)
Wel (sub) delegatie
‘(bij of) krachtens’, ‘uit kracht van’
‘Regels” (vb. art. 6 lid 2 Gw)
‘Regelen’ (vb. art. 39 Gw)
Legaliteitsvereiste 2: vormvereisten
4
