Bestuursrecht
Uitwerkingen werkgroep opgaven
Vragen week 1: Bestuur & bestuurden
Week 1 is de introductie op het Ba2-vak Bestuursrecht. Twee kernbegrippen uit het
bestuursrecht die in het vak Inleiding Bestuursrecht zijn behandeld, worden opnieuw
opgepakt en verder onderzocht: het begrip bestuursorgaan en het begrip belanghebbende.
Hieronder staan de vragen die u voor deze week dient voor te bereiden.
Vraag 1 (bestuursorgaanbegrip)
De voor deze week voorgeschreven uitspraak ‘Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving
Schipholregio’ (AB 2015/219) is een belangrijke uitspraak voor de ontwikkeling van de
publieketaakjurisprudentie.
a. Wat is de centrale vraag in de uitspraak ‘Stichting Bevordering Kwaliteit
Leefomgeving Schipholregio’?
De centrale vraag betreft wanneer een orgaan van een privaatrechtelijke
rechtspersoon, zoals in dit geval het bestuur van de stichting, dient te worden
aangemerkt als een bestuursorgaan in de zin van artikel 1:1, eerste lid, aanhef en
onder b, van de Awb.
In de voor deze week voorgeschreven conclusie van AG Widdershoven schetst hij de historie
en de verschillende lijnen van jurisprudentieontwikkeling met betrekking tot b-organen met
buitenwettelijk openbaar gezag.
b. Wat is volgens AG Widdershoven problematisch aan de
publieketaakjurisprudentie?
- Nadeel: er ontstaat spanning met het legaliteitsbeginsel. In principe zou al het
overheidshandelen gebaseerd moeten zijn op een geschreven wettelijke
grondslag (Fluoriderings-arrest). Als aan de hoofdregel die in de wet staat niet
wordt voldaan, staat er onder sommige omstandigheden toch nog
rechtsbescherming open bij de bestuurlijke rechter en dit staat op gespannen
voet met het legaliteitsbeginsel.
- Nadeel: het is ondoorzichtig wanneer iets als een bestuursorgaan aangemerkt
mag worden en wanneer niet. Door deze onduidelijkheid is er minder
rechtszekerheid omtrent de vraag of iets een bestuursorgaan is of niet.
- Voordeel: je creëert veel meer rechtsbescherming doordat deze organen
onder de regels van de AWB vallen en zich ook aan de AWB dienen te houden.
De ABRvS concludeert dat de ‘Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schipholregio’
geen bestuursorgaan is in de zin van Awb.
, c. Beschrijf de criteria waaraan volgens de ABRvS moet worden voldaan om te
kwalificeren als een ‘buitenwettelijk b-orgaan’.
Als een daartoe strekkend wettelijk voorschrift ontbreekt, is een orgaan van een
privaatrechtelijke rechtspersoon in beginsel geen bestuursorgaan. Bij organen
van privaatrechtelijke rechtspersonen die geldelijke uitkeringen of op geld
waardeerbare voorzieningen aan derden verstrekken, kan zich evenwel een
uitzondering op deze regel voordoen, waardoor die organen toch bestuursorgaan
in de zin van artikel 1:1, eerste lid, aanhef en onder b, van de Awb zijn. Deze
uitzondering doet zich voor als aan twee cumulatieve vereisten is voldaan.
- Het eerste vereiste is dat de inhoudelijke criteria voor het verstrekken van
geldelijke uitkeringen of voorzieningen in beslissende mate worden bepaald
door een of meer bestuursorganen als bedoeld in artikel 1:1, eerste lid,
aanhef en onder a, van de Awb (hierna: het inhoudelijke vereiste). Dat
bestuursorgaan of die bestuursorganen hoeven geen zeggenschap te hebben
over een beslissing over een verstrekking in een individueel geval.
- Het tweede vereiste is dat de verstrekking van deze uitkeringen of
voorzieningen in overwegende mate, dat wil zeggen in beginsel voor twee
derden of meer, wordt gefinancierd door een of meer bestuursorganen als
bedoeld in artikel 1:1, eerste lid, aanhef en onder a, van de Awb (hierna: het
financiële vereiste).
Verder geldt dat het bestuursorgaan dat of de bestuursorganen die in beslissende
mate de criteria bepalen in de zin van het inhoudelijke vereiste, niet
noodzakelijkerwijs dezelfde overwegende mate financieren in de zin van het
financiële vereiste.
Vraag 2 (belanghebbendebegrip)
Tolsma beschrijft in haar annotatie bij AB 2017/348 (Mestbassin Mechelen) de ontwikkeling
in de jurisprudentie op grond waarvan een belanghebbende als belanghebbende wordt
aangemerkt wanneer hij/zij ‘naar objectieve maatstaven gemeten, hinder van enige
betekenis’ ondervindt.
a. Op welk onderdeel van de OPERA-criteria ziet deze wijziging?
De persoonlijkheidseis. Het moet een persoonlijk belang betreffen: degene die
door het besluit wordt geraakt, moet zich in voldoende mate onderscheiden van
andere personen die ook gevolgen zullen ondervinden.
b. Leidt de nieuwe lijn tot een beperking of een uitbreiding van de kring van
belanghebbenden?
, De nieuwe lijn leidt tot een inperking van de kring van belanghebbenden. Vroeger
was alleen een feitelijk gevolg voldoende om als belanghebbende te worden
aangemerkt. Tegenwoordig moet ook een feitelijk gevolg van enige betekenis
ondervonden worden.
c. Waarom leidt dit criterium tot een ‘normatief oordeel’ volgens Tolsma?
Vroeger hoefde je alleen vast te stellen of iemand feitelijk hinder ondervond van
het besluit. Nu kan dat niet meer en moet er een soort waardeoordeel worden
gegeven door de rechter om te bepalen of iemand een persoonlijk belang heeft.
Er moet namelijk worden bepaald of er een feitelijk gevolg van enige betekenis is.
d. Hoe duidt u de uitspraak AB 2018/192 (Bewoners Buggenum) in dit verband?
Dit is een soortgelijke zaak als het Mestbassin Mechelen. Ook hierbij moest
getoetst worden aan het criterium ‘gevolgen van enige betekenis. Verschil in deze
zaak was dat de bewoners hun krachten hadden gebundeld in een stichting en zo
als belanghebbende wilde worden aangemerkt.
Rechtspersonen moeten aan een aantal vereisten voldoen als zij
algemeen/collectief belang willen behartigen:
1. Rechtspersoon
2. Statutaire doelstelling
3. Feitelijke werkzaamheden
De rechtbank oordeelt dat hier sprake is van een collectief belang, maar dat er geen sprake
is van bundeling van krachten, omdat de bewoners individueel geen belanghebbende zijn
(de last van geur, verkeer en zicht is niet van enige betekenis). Zij oordelen dus uiteindelijk
dat er geen sprake is van collectief belang. De afdeling oordeelt dat er sprake is van
algemeen of overstijgend collectief belang, dus dan zijn de feitelijke werkzaamheden
belangrijk. De feitelijke werkzaamheden zijn de dingen die je doet om het belang te
behartigen (uit de werkzaamheden moet blijken dat je het belang in het bijzonder behartigt).
Dit is een soortgelijke zaak als het mestbassin Mechelen. Ook hierbij moest getoetst worden
aan het criterium ‘gevolgen van enige betekenis’. Verschil in deze zaak was dat de bewoners
hun krachten hadden gebundeld in een stichting en zo als belanghebbende wilde worden
aangemerkt.
Rechtspersonen moeten aan een aantal vereisten voldoen als zij algemeen/collectief belang
willen behartigen:
1. Rechtspersoon
2. Statutaire doelstelling
3. Feitelijke werkzaamheden
De rechtbank oordeelt dat hier sprake is van een collectief belang, maar dat er geen sprake
is
van bundeling van krachten, omdat de bewoners individueel geen belanghebbende zijn (de
last van geur, verkeer en zicht is niet van enige betekenis). Zij oordelen dus uiteindelijk dat er
geen sprake is van collectief belang.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samdewijs1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.