Maatschappijleer samenvatting hoofdstuk 2 rechtsstaat
paragraaf 1: vrijheid of veiligheid
Als de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te garanderen voert de overheid
geweldsmonopolie uit. Dit betekent dat de overheid alleen geweld tegen burgers mag gebruiken om
de orde te handhaven.
De politie heeft 3 bevoegdheden:
• Handhavingstaken, om de orde te handhaven.
• Opsporingstaak, om criminele activiteiten op te sporen.
• Aanhouden/arresteren van een verdachte
Het geweldsmonopolie van de overheid is aan regels gebonden. Nederland is namelijk
een rechtsstaat: We spreken van een staat als een overheid macht en gezag uitoefent op een
bepaald grondgebied. In een rechtsstaat is deze staat gebonden aan het recht: geldende regels.
De officier van justitie geeft bij de opsporingstaak leiding aan de politie. De officier van justitie moet
hier zelf ook nog toestemming voor vragen aan een bijzondere rechter: een rechter-commissaris.
Alle officieren van justitie bij elkaar worden ook wel Openbaar Ministerie (OM) genoemd.
Vier kenmerken van een rechtsstaat:
1. Grondrechten: deze beschermen burgers tegen machtsmisbruik van de overheid.
2. Het legaliteitsbeginsel: -alles wat de overheid doet moet gebaseerd zijn op de wet
-iets is legaal als niet in de wet staat dat het strafbaar is
3. Een machtenscheiding (trias politica): wetgevende, uitvoerende en controlerende macht
moeten elkaar controleren
4. Een onafhankelijke rechtspraak: Rechters moeten volgens het recht handelen en mogen zich
niet laten beïnvloeden door bijvoorbeeld de politiek.
In een rechtsstaat beschermt de overheid burgers tegen willekeur en machtsmisbruik door de
overheid. Dit noemen we rechtsbescherming.
paragraaf 2: Grondrechten beperken of niet?
De klassieke grondrechten zijn te verdelen in:
1. Gelijkheidsrechten, verbied overheid mensen anders te behandelen
2. Politieke rechten, burgers mogen meedoen aan de democratie
3. Vrijheidsrechten, bieden burgers bepaalde vrijheden aan
Naast de klassieke grondrechten zijn er ook sociale grondrechten: de overheid moet zich inspannen
om zorg te besteden aan onderwijs, huisvesting, volksgezondheid en bestaanszekerheid.
Als er discussie is over de interpretatie van grondrechten, kan een rechter zich hierover uitspreken.
De rechter bepaalt dan welk grondrecht in jouw situatie zwaarder weegt.
Grondrechten kunnen veranderen, maar het is ingewikkeld om ze te wijzigen. De procedure moet
voorkomen dat politieke partijen zomaar de Grondwet aanpassen. De Grondwet wordt
beschouwd als het belangrijkste staatsdocument en de hoogste nationale wetgeving. Hier staan de
grondrechten in die voor iedereen gelden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sennadeblok. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.