Samenvatting
Samenvatting historische context de verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
een samenvatting van de historische context: de verlichting
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
2.1 Verlichte ideeën over een betere samenlevingVooruitgang van de wetenschap
17e eeuw--> grote vooruitgang wetenschap
Deze vooruitgang kwam door een aantal ontwikkelingen uit het begin van de vroegmoderne tijd:
- Humanisten--> inspireren door de werken van Grieks-romeinse kunstenaars --> Deze
hernieuwde belangstelling voor de klassieke oudheid droeg bij aan het ontstaan van het
nieuwe mens- en wereldbeeld van de renaissance. In de middeleeuwen stond god en
hiernamaals centraal. Voortaan draaide het om het individu en het leven op aarde
- De ontdekkingsreizen --> de overzeese expansie leidden tot wereldlijke handelscontacten,
waardoor de Europeanen meer kennis verwierven over de wereld buiten hun eigen
werelddeel en ze kwamen in aanraking met andere volken en culturen. Dit beïnvloeden
weer hoe zij naar zichzelf en hun plaats in de wereld keken.
- Vooruitgang ambachtelijke techniek--> de technische vooruitgang stimuleerde de
wetenschap
Rationalisme en empirisme
We spreken van een wetenschappelijke revolutie, omdat er een snelle vooruitgang van de
wetenschap plaats vond. We spreken van 2 onderzoeksmethodes: rationalisme en het empirisme.
René Descartes (grondlegger rationalisme): hij betwijfelde of de mens met zijn zintuigelijke
waarnemingen de natuur/wereld kon begrijpen. Waarnemingen zijn volgens hem subjectief en dus
onbetrouwbaar.
Methode Descartes: Men komt tot kennis vanuit aangeboren, zekere ideeën via logisch en intuïtief
redeneren. De ratio (rede) staat dus voorop.
Methode John Lock(empirisme): door veel waarnemingen met elkaar te vergelijken en te
combineren ontstaat betrouwbare kennis en komt men tot inzichten
Natuurwetten en god
Het idee dat de beweging van planeten en het leven op aarde zouden gehoorzamen aan
onveranderlijke natuurwetten--> was tegenstrijdig met de ideeën van de kerk, een wereld die met
behulp van ratio en waarnemingen kon worden verklaard, maakte veel gegevens die in de bijbel
stonden overbodig/ aantoonbaar onjuist. Ook werd de rol van de kerk in twijfel getrokken.
Gevolg: steeds meer discussie leidt ertoe dat godsdienst werd gezien als een persoonlijke
aangelegenheid
Theorie: als god alleen op de achtergrond aanwezig was en zich niet bemoeide met individuele
mensen, hoefden vorsten niet meer te waken over het geweten van hun onderdanen
Gevolg: de vorst verloor invloed op de religieuze keuzes van zijn onderdanen
Rationeel optimisme
Vertrouwen in menselijk verstand groeiden--> door prestaties in de wetenschap en de techniek
Verlichte denkers dachten dat de methoden die in de wetenschappelijke revolutie werden toegepast
in de natuurwetenschappen ook konden worden gebruikt in de besturing van de samenleving.
Verlichte denkers voorstanders van het rationeel optimisme: met het verstand kon de mens
maatschappelijke, economische en politieke problemen oplossen.
Gevolg: kritische houding tegenover bestaande gezagsverhoudingen en religieuze praktijken--> op
traditie en geloof gebaseerde machtsaanspraken werden in twijfel getrokken
, Opvoeding en grenzen aan de rede
Verlichte denkers: opvoeding en onderwijs zijn van groot belang voor een betere samenleving waar
kinderen worden opgevoed tot redelijke denkende burgers. Door het gebruik van de ratio kan een
kan een persoon de juiste keuzes maken voor hem en de samenleving.
Verspreiding van verlichte ideeën en wetenschappelijk erg belangrijk voor wetenschappelijke
denkers.
Immanuel Kant (durf je verstand te gebruiken): de mens heeft geen objectieve kennis van de
werkelijkheid. Onze zintuigelijke waarnemingen worden gestuurd door de begrippen waarmee ons
verstand de dingen ordent en uitlegt.
Volgens contact is er een conflict tussen het moreel en het verstand. Soms moet je iets doen omdat
het moreel niet deugd om iets anders te doen
Locke en Montesquieu
Natuurlijke rechten: rechten die elk mens vanaf zijn geboorte bezat en losstonden van de wetten die
de overheid had ingesteld. Denk aan recht op leven, vrijheid en eigendom.
John Locke: hij vond dat mensen om hun leven en eigendommen te beschermen vrijwillig een
politieke gemeenschap (staat) kunnen vormen. De afspraak om gezamenlijk een politieke
gemeenschap te vormen, noemen we een sociaal contract. Dit contract komt voort uit het besef dat
het een beter idee is om een deel van de eigen vrijheid in te leveren in ruil voor bescherming van
leven en eigendommen.
Charles de Montesquieu: was een voorstander van de Monarchie, maar om willekeur en
machtsmisbruik te voorkomen, moest de macht van de koning in evenwicht worden gehouden door
andere instanties: De wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht.
--> Trias Politica of machtenscheiding
Het sociaal contract volgens Rousseau
Jean-Jacques Rousseau: vond dat het volk het best de algemene wil verwoordde.
De algemene wil: de wil die gericht was op het gemeenschappelijk belang, dit was echter niet altijd
de wil van de meerderheid. Hij was tegen slavernij en het absolute koningschap, want ieder mens is
vrijgeboren. De enige manier waarop een staat kon worden, was een verdrag waarbij mensen zich
vrijwillig aansloten: een sociaal contract
Directe democratie
Locke en Rousseau--> het volk heeft de hoogste macht(soevereiniteit). Maar Rousseau vond dat de
macht door het volk zelf moest worden uitgeoefend. Hij was voorstander van een directe
democratie.
Probleem: in een groot land is directe democratie lastig
Oplossing: de beslissingen van de afgevaardigden werden achteraf ter goedkeuring voorgelegd aan
de gehele bevolking.
Adam Smith en het rationale eigenbelang
Verlichte denkers focussen niet alleen op godsdienst, politiek maar ook op de economie.
Mercantilisme: hoeveelheid goederen ligt vast en ieder volk moet hiervan een zo groot mogelijk del
proberen te bemachtigen
Gevolg: overheden namen maatregelen om de eigen productie en handel te beschermen d.m.v.
staatsmonopolies en invoerrechten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessgroenen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 57114 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen