Voorbereiding (leerdoelen):
Overerving
Wie was Mendel?
Gregor Johann Mendel (1822-1884) was een Oostenrijkse man in een klooster die zich
verdiepte in de biologie. Ook wel vader van de genetica genoemd. Hij hield zich bezig met
hoe eigenschappen zich overdragen en gedragen bij kruising en erven (overerving).
Overerving van eigenschappen is de genetica of erfelijkheidsleer die bij de biologische
wetenschappen komt kijken. Mendel kweekte erwten bij het klooster en bestudeerde deze
nauwkeurig. Hij keek hier naar de zeven chromosomen/eigenschappen van de erwt:
namelijk de vorm van erwt (glad of gerimpeld), kleur van erwt (geel of groen), kleur van
zaadhuid (gekleurd of wit), vorm van peul (glad of gerimpeld), kleur van peul (groen of geel),
positie van bloem (axiaal en terminaal) en lengte van stengel (lang of kort). De bevindingen
van zijn onderzoeken heten nu de "wetten van Mendel” genoemd. Een overerving op de
door hem beschreven manier heet een Mendeliaanse overerving. Zijn bevindingen (in 1866
gepubliceerd) zijn in 1900 pas herontdekt door Hugo de Vries, Carl Correns en Erich von
Tschermak. Sommigen (bijvoorbeeld R.A. Fisher) twijfelden aan zijn bevindingen.
Onafhankelijkheidswet
Wat is een Allel?
Een allel is een onderdeel van een gen. Een gen (= een stukje op een chromosoom dat
codeert voor een enkele genetische eigenschap) bestaat uit twee allelen. De eigenschappen
van de erwten die Mendel bestudeerde, werden beïnvloed door de allelen. Een organisme
met een gen bestaande uit twee gelijke allelen wordt een homozygoot organisme genoemd.
Bij twee verschillende allelen heet het organisme heterozygoot.
Allelen liggen in homologe chromosomen op precies dezelfde plaats. Allelen coderen voor
dezelfde eigenschap, bijvoorbeeld bloemkleur: rode bloemkleur of witte bloemkleur.
Dominante kleur wint!
Een allel dat lijdt tot het vroegtijdig dood gaan van een organisme of embryo, heet een letaal
allel. Een letaal allel is een allel dat voor een homozygoot organisme dodelijk is.
In het geval van een gen met meer dan twee allelen, heten dit multiple allelen.
, Wat is een chromosoom?
Chromosomen zijn stukjes DNA. Ieder menselijke cel (behalve geslachtscellen) heeft 23
paar chromosomen en dus 46 chromosomen. De eicellen van de ouders smelten samen en
vormen samen de 46 chromosomen.
Autosomen vorm en lengte gelijk, 22 paar, volgorde van grootte. Autosomaden overerving.
Heterosomen zijn geslachtschromosomen, vrouwen XX, mannen XY, Y een heel stuk
kleiner. Heterosomaden overerving.
Bij het geval van Downsyndroom (trisomie 21) is er 1 chromosoom 21 extra waardoor er drie
in plaats van twee chromosomen aanwezig zijn. Chromosomen dragen je eigenschappen
zoals de kleur van je huid etc.
Het enige verschil wat betreft DNA tussen mannen en vrouwen: Chromosomen X en Y
bepalen het geslacht. Vrouwen hebben twee X chromosomen en mannen een X en Y
chromosoom.
Krijgen kinderen dan wel of geen ziekte door die ene X die ze wel of niet krijgen van de
moeder.
Hoe werkt de mitose en meiose?
Bij mitose (ook wel celdeling of M-fase) verdubbelen de chromosomen zodat er een X vorm
ontstaat van twee chromatiden samen gevoegd bij het centromeer. De chromatiden worden
uit elkaar getrokken waardoor nieuwe cellen ontstaan van elk chromosoom. De mitotische
delingen vinden plaats in alle cellen en weefsels van het lichaam. Door één deling ontstaan
er twee diploide dochtercellen en één diploide moedercel. Mitose vindt in het lichaam plaats
voor groei van het organisme, vervanging van afgestorven cellen in het organisme en voor
het herstellen van beschadigd weefsel.
Mitose is de M-fase van de celcyclus. De celcyclus bestaat uit de M-fase, G1-fase, S-fase en
G2-fase.
Kernfase, metafase, etc
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotte2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
