Dit document bevat een uitgebreide samenvatting van de hoorcolleges 1 t/m 12 voor het vak Beleid en Management aan de Vrije Universiteit Amsterdam (Master Bestuurskunde).
Met behulp van deze samenvatting heb ik een 8,5 weten te halen als eindcijfer.
HOORCOLLEGE 1:
INTRODUCTIE VAN DOCENTEN OP DE DRIE ONDERDELEN VAN
HET VAK EN DE PAPEROPDRACHT
INTRODUCTIE WILLEM TROMMEL
Van Montfort zal ingaan op het rationele beleidsontwerp ingaan die paste bij de tijd van
Weber en de bureaucratie, waarin er werd gedacht over de samenleving als een rationelere
samenleving waarin we beleid konden ontwerpen door een probleem heel goed te analyseren
en alle feiten boven tafel te halen en dan na te denken hoe we nou een ongewenste toestand in
de samenleving kunnen brengen naar een meer gewenste toestand. Dat is nog steeds in de
praktijk van beleid maken een belangrijk model.
Trommel gaat later in de collegereeks uitleggen dat we vraagtekens moeten plaatsen bij het
rationele beleidsmodel en dat hier ook enige zwakke punten aan kleven. Hierbij grijpt
Trommel terug op een vroege kritiek die er al was (jaren ’60 en ’70) in de literatuur over het
rationele denken over beleid. Een belangrijk artikel is daarom het artikel van Rittel en Webber
(1973) en dit gaat over wicked problems. Wicked problems zijn giftige en duivelse problemen
en dit verwijst naar de vraag of we een beleidsprobleem wel eenduidig en scherp kunnen
formuleren of zitten hier haken en ogen aan en kennen we wel alle feiten van een probleem?
Denk aan onderwerpen als duurzaamheid en klimaatverandering. Weten we hoe dit allemaal
precies werkt en als dit niet zo is, kunnen we dan wel goed beleid maken?
Los van die feitelijke onzekerheid, hebben we ook een waardelijke en normatieve
onzekerheid. Want we denken misschien wel heel verschillend over een vraagstuk als
klimaatverandering en hebben we hier verschillende visies over en belangen bij. Dus we leven
in een tijd dat we van steeds meer vraagstukken kunnen zeggen dat deze wicked zijn en niet
zo eenvoudig oplosbaar en hanteerbaar zijn, zoals in het rationele beleidsmodel wordt
verondersteld. Hier gaat Trommel het over hebben.
,In een college erna heeft Trommel het over gulzig bestuur. Dit is een term die Trommel een
jaar of tien zo is gaan noemen. Eigenlijk gaat het dan over een reactie vanuit de staat en
beleidsmakers op die toenemende onmogelijkheid om rationeel beleid te maken. De
maakbaarheid van de samenleving is in het geding en we ervaren dat steeds meer. Het bizarre
is, is dat we als reactie daarop niet een zekere bescheidenheid hebben gekregen – we moeten
misschien niet zoveel in de samenleving willen interveniëren, want dit leidt tot allerlei
problemen – maar we hebben juist een excessieve poging gezien om alsnog greep te krijgen
op de maatschappelijke problematiek. Dit is dus gulzig bestuur en dit heeft verschillende
varianten. De varianten hebben zich de afgelopen drie jaar heel duidelijk gemanifesteerd.
De eerste is het nieuw publiek management. Hierin zegt een overheid dat zij steeds
meer gaat sturen op prestaties. De overheid denkt dan dat de burgers denken dat wij als staat
niet zoveel meer kunnen en dat wij ons gezag kwijt zijn, maar we gaan dat gezag verdienen
door te sturen op prestaties. Dit leidt tot gulzige bestuurspraktijken. Hier zal later op worden
ingegaan.
Een derde kwestie die Trommel wil aankaarten, is dat als het moeilijk is geworden om beleid
te maken dat effectief is en een verschil maakt, dan is het niet vreemd dat er allerlei effecten
van het beleid optreden die niet bedoeld waren en ongewenst zijn en misschien wel haaks
staan op en tegenstrijdig zijn met wat er aanvankelijk werd beoogd. Dan wordt beleid een
fatale remedie. Trommel zal laten zien dat veel van onze huidige politieke beleidsproblemen
eigenlijk een gevolg zijn van eerder gevoerd beleid en ontspoord en mislukt is en dat levert
nieuwe problemen op en dan krijgen we een carrousel van beleid maken met elke keer
reacties op het falen van de vorige episode.
Dit zijn allemaal kritische perspectieven op het rationele beleidsmodel.
In het derde deel van dit vak gaat Trommel ook nog in op “Sturen voorbij beheersing: over
veerkracht en crafting communities”. Hierbij wordt er gekeken naar wat nou manieren zijn die
beter passen bij de huidige maatschappelijke werkelijkheid die we nu met globalisering, open
grenzen, burgers die veel meer nadenken en kritischer zijn. Dus wat is dan nu eigenlijk een
perspectief voor bestuur en bestuurskundigen en Trommel zal dat doen aan de hand van
maatschappelijke veerkracht. Hierbij gaat het om het gegeven dat we vaker sturing en
sturingsvermogen moeten gaan zoeken in de samenleving zelf. Dit is ingewikkeld en we zien
vaak pogingen vanuit de overheid om dit te bevorderen. Dus het laten meedenken van
,maatschappelijke organisaties en bedrijven met het bestuur en dan hebben we het over
interactief bestuur. Cocreatie en governance, en dit is een begrip dat we met meerdere actoren
beleid maken, maar dit is heel complex en vaak zien we dat van bovenaf toch in een modus
van beheersing wordt gebracht en hoe kom je hier nou van af? Een belangrijk begrip dat
Trommel hierbij hanteert, zijn crafting communities en dit zijn gemeenschappen die binnen de
samenleving aan het ontstaan zijn. Gemeenschappen van burgers, bestuurders, managers,
professionals en politici die eigenlijk heel pragmatisch hun pijlen richten op een specifiek
probleem en samenwerken om oplossingen te vinden voor de problemen. Dit is een nieuwe
vorm van besturen en dit wordt ook wel emerging governance genoemd. Emerging in de zin
dat het bestuur zichzelf uitvindt in de praktijk van het doen van het zoeken naar oplossingen
voor een probleem. We zien ook dit soort crafting communities ook onstaan over de grenzen
heen en dit kan natuurlijk via internet en sociale platforms die bezig zijn met transnationale
vraagstukken, zoals klimaatverandering.
In de paper komen de drie kritische elementen van wicked problems, gulzig bestuur en
onbedoelde gevolgen ook terug.
INTRODUCTIE DUCO BANNINK
Bannink gaat eveneens hoorcolleges geven, maar dan vanuit het perspectief van “Besturen
zonder wij”. Dit is ook een boek uit de literatuur. Het punt is volgens Bannink dat in de
laatmoderniteit besturen steeds moeilijker wordt. De laatmoderniteit is de periode en type
samenleving, waarin actoren, mensen, organisatie en instellingen meer en meer (voor
zich)zelf gaan denken over wat is goed en waar willen we naartoe, en wat is waar en hoe zit
de wereld in elkaar? Op dat moment is het heel lastig om een ‘wij’ te maken en op basis van
deze ‘wij’ te organiseren en te besturen. Het lastige is dus dat we het niet met elkaar eens zijn
en het dan lastig is om richting te kiezen.
, Ook in de uitvoering van beleid is het lastig. In de uitvoering van beleid wordt een abstracte
afspraak toegepast op een concrete werkelijkheid en de abstracte afspraak is eigenlijk een set
regels of een of andere vergoeding voor een bepaald beleidsdoel dat iemand waarmaakt, maar
dat doel is het doel van de opdrachtgever en die komt eigenlijk tot uiting in die abstracte
afspraak. De opdrachtnemer maakt vervolgens dat doel wel of niet waar in de werkelijkheid
en de opdrachtnemer is ook een laatmoderne actor die dus voor zichzelf kiest en zelf ideeën
heeft waar we naartoe zouden moeten (dus waarden) en ideeën heeft over hoe de wereld in
elkaar zit (feitelijke overtuigingen). Dus het is niet zo dat als je een afspraak hebt dat het dan
allemaal gaat volgens afspraak, althans dat het allemaal gaat zoals de verschillende kanten
van die afspraak denken. Maar dit is eigenlijk niet zo. Er bestaan namelijk verschillende
ideeën over wat zo een afspraak nou eigenlijk is. We hebben het dus te doen met een wereld
zonder wij en besturen is erg ingewikkeld juist omdat we niet kunnen voortbouwen op de
‘wij’. Daar waar bestuurd moet worden is namelijk iets aan de hand met het ‘wij’ en zijn we
het dus niet eens.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DeAmsterdamsePoliticoloog. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,99. Je zit daarna nergens aan vast.
