In het bestand worden de volgende punten beantwoord:
1. Epidemiologie van de aandoening
2. Etiologie van de aandoening
3. Normale, gezonde anatomie van het orgaansysteem
4. Normale, gezonde fysiologie van het orgaansysteem
5. De pathofysiologie van de aandoening
6. Klachten, symptomen, klinis...
Divertikels zijn zakvormige uitstulpingen van de mucosa van de dikke darm. Ze steken door de
spiervezels van de dikke darm heen in de peritoneumholte tussen de taeniae coli. De wand bestaat uit
slijmvlies met een laag visceraal peritoneum. Ze ontstaan op de zwakste punten van de darmwand,
namelijk waar de bloedvaten binnenkomen, en vooral in het colon sigmoideum.
De oorzaak is onbekend, maar er is een verband met gebrek aan voedingsvezels. In westerse landen
komt diverticulose op middelbare leeftijd vrij veel voor, maar het is gewoonlijk asymptomatisch.
Diverticulitis ontstaat als gevolg van diverticulose wanneer feces op de divertikels inwerkt. Er ontstaan
ontstekingen en oedeem in de wanden wanneer secundaire infectie optreedt. Dit vermindert de
bloedtoevoer, zodat ischemische abdominale pijn optreedt. Soms leidt scheuring tot peritonitis.
1. WAT IS DE EPIDEMIOLOGIE VAN DEZE AANDOENING?
Prevalentie
De eerste vorm (pseudodivertikels) komt vooral voor bij de westerse populatie, met name op hogere
leeftijd: 30 - 40% van de mensen boven vijftig jaar, nog frequenter bij toenemende leeftijd tot 65% bij
personen ouder dan 65 jaar. Bij circa 99% van de patiënten is vooral het sigmoïd (linkszijdig)
aangedaan. Diverticulose komt minder frequent voor bij immigranten dan bij autochtone Nederlanders.
Bij jonge mensen zijn de klachten veelal ernstiger bij diagnostisering en zij zijn meestal eerder aan
chirurgie toe. De tweede vorm (‘echte’ divertikels) komt voor bij Aziatische volken. Bij hen is
diverticulose vaak ook gesitueerd in het caecum en het colon ascendens.
Incidentie
De incidentie in de algehele populatie van divertikels is moeilijk vast te stellen omdat de meeste
patiënten asymptomatisch zijn. Divertikels worden dan ook vaak bij toeval, tijdens een
darmonderzoek, ontdekt. De diagnose is gebaseerd op een scopie of een röntgenfoto.
Ziektelast, levensverwachting en mortaliteit
Diverticulitis gaat meestal vanzelf over. Alleen in ernstige gevallen is een ziekenhuisopname of
operatie nodig. De huisarts houdt je onder controle tot de ontsteking weg is en verwijst je door naar
het ziekenhuis bij eventuele complicaties. Bij sommige mensen is de ontsteking binnen een week weg,
bij anderen kan het een aantal weken duren. Diverticulitis kan ook weer terugkomen. De divertikels die
je eenmaal hebt, gaan niet weer weg en kunnen opnieuw ontstoken raken.
Divertikels zijn, zolang ze niet ontstoken raken, volkomen onschuldig.
2. WAT IS DE ETIOLOGIE EN WAT ZIJN DE RISICOFACTOREN VOOR DEZE
AANDOENING?
Oorzaken
Men neemt aan dat (niet-erfelijke) divertikels ontstaan door grote druk in het betreffende
darmsegment. Dit komt niet door persen bij de ontlasting (omdat de druk die dan in de buikholte
ontstaat niet van binnen in de darm naar buiten werkt, maar van buiten op de darm wordt
uitgeoefend), maar door de eigen peristaltiek van de darm. Dit komt voornamelijk voor bij mensen met
obstipatie. Door hoge drukken in de darm bij de peristaltiek kunnen op bepaalde plaatsen in de
darmwand van de dikke darm ‘zwakke’ plaatsen ontstaan. Op deze plaatsen kunnen divertikels
ontstaan door de druk in de darm die het slijmvlies door gaten in de spierlaag perst, vaak ontstaan bij
een voeding die laag in vezels is. Waarom symptomen ontwikkelen is nog steeds niet duidelijk.
Resultaten van recente onderzoeken laten zien dat een laaggradige ontsteking van de mucosa,
1
, geïnduceerd door veranderingen in de darmflora, een effect kan hebben op het enterisch
zenuwstelsel, dat cruciaal is voor een normale darmwerking.
Risicoprofiel
Divertikelziekte van het colon is het resultaat van interacties tussen de inname van voedingsvezels,
veranderingen van de darmwand en de intestinale motiliteit. Er zijn geen goede predictieve factoren
voor de ontwikkeling van symptomen van divertikelziekte. Wel is bewezen dat de aanwezigheid van
een
kort segment van het colon, een jonge leeftijd (< 50 jaar) en te weinig fysieke beweging geassocieerd
zijn met een groter risico op divertikelziekte. Een grote prospectieve studie vond dat een dieet laag in
vezels en hoog in vet en rood vlees een drie keer hogere kans gaf op het ontwikkelen van
symptomatische divertikelziekte. De inname van vezels door de toekomstige moeder en bij het kind
vanaf de geboorte kan de ontwikkeling van diverticulose beïnvloeden. Dit suggereert een interactie
tussen mogelijke genetische predispositie en omgevingsfactoren.
De darmklachten van divertikelziekte hebben zeer waarschijnlijk te maken met de volgende factoren:
Leef- en voedingsgewoonten
Het leefpatroon is van invloed op het eet- en defecatiepatroon. Een druk bezet leven kan bijvoorbeeld
tot gevolg hebben dat patiënt snel en onregelmatig eet, vaak gebruikmaakt van (vezelarme) kant-en-
klaargerechten, vaak hoofdmaaltijden overslaat en daarvoor in de plaats (ongezondere)
tussendoortjes neemt, zich niet de tijd gunt om naar het toilet te gaan en zo de ontlasting (onbewust)
ophoudt.
Onvoldoende voedselinname, onvoldoende vochtinname en een vezelarme voeding worden
geassocieerd met het ontstaan van divertikels. Bij het ontstaan van divertikels spelen vooral het tekort
aan onoplosbare vezels (cellulose), veel vet en rood vlees een rol.
Mate van beweging
Bij (functionele) buikklachten hebben mensen vaak de neiging om lichamelijke activiteiten te vermijden
als ze klachten hebben, terwijl medisch gezien geen enkele lichamelijke activiteit schadelijk is. Het
vermijdingsgedrag blijkt vaak juist contraproductief: de klachten verergeren vaak en duren langer.
Beweging lijkt juist een gunstige werking te hebben op het voorkomen en verhelpen van obstipatie en
divertikels, omdat beweging:
- Regulerend werkt op de functie van de darmen en de spijsvertering zo verbetert
- De darmmotiliteit bevordert
- Endorfine produceert die de pijn bestrijdt
- De spanning op de spieren vermindert
- Psychosociaal positief effect heeft doordat het kan helpen spanningen/stress af te reageren
De contracties (in de darm) met een sterk propulsief karakter, namelijk de peristaltische contracties of
de ‘high amplitude propagated contractions’, doen zich slechts 4 tot 10 maal per etmaal voor. Zij
treden vooral op bij het ontwaken, na voedselinname en bij beweging.
Gemiddelde lichamelijke activiteit (± 30 minuten per dag) stimuleert de darmpassage en kan zorgen
voor een aanzienlijke vermindering van de obstipatieklachten.
Medicijngebruik
Medicijnen die de stoelgang ongunstig beïnvloeden, kunnen een verstoord darmtransport
veroorzaken. Dit geldt vooral voor ouderen. De patiënt kan dit op de bijsluiter nagaan.
Hormonen
Darmklachten kunnen ook opspelen door wijzigingen in de hormonale huishouding zoals bijvoorbeeld
bij zwangeren.
Ontsteking in de darm
Het risico op diverticulitis neemt toe met de duur van diverticulose, het aantal divertikels en de leeftijd.
Ook zwaarlijvigheid en immuundeficiëntie zijn predictieve factoren. Ophoping van feces met
darmbacteriën in een divertikel in combinatie met een verhoogde intraluminale druk kan resulteren in
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lorenaagus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
