Ziektebeeld Peritonitis
Bron: gezondheidsplein.nl
Een buikvliesontsteking is een ernstige aandoening, waarbij je meestal moet worden geopereerd.
De oorzaak van de ontsteking is vaak bloed in de buikholte, wat onder andere het gevolg is van een
buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een bloeding na het barsten van een cyste.
Symptomen van buikvliesontsteking zijn hevige buikpijn, misselijkheid, braken en koorts.
De diagnose wordt gesteld met lichamelijk onderzoek, een röntgenfoto, een echo en/of een CT-scan.
Peritonitis is een aandoening met zeer uiteenlopende oorzaken. Men onderscheidt primaire en
secundaire peritonitis. De infectieuze route bij primaire peritonitis is vaak onduidelijk en de tractus
digestivus (het spijsverteringskanaal) is daarbij intact, in tegenstelling tot bij secundaire peritonitis. Bij
primaire peritonitis is behandeling met antibiotica aangewezen.
1. Wat is de epidemiologie van deze aandoening? Gebruik gezondheids-indicatoren
zoals incidentie, prevalentie, levensverwachting, verloren levensjaren, mortaliteit.
Bron: https://www.ntvg.nl/artikelen/behandeling-van-secundaire-peritonitis-langzame-
vooruitgang
Incidentie
Secundaire peritonitis heeft een hoge mortaliteit (20-60%), die de afgelopen decennia nauwelijks is
afgenomen. Ook is de morbiditeit hoog (40-49%) en is de opnameduur in het ziekenhuis en op de
Intensive Care lang (27-52 dagen, respectievelijk 8-18 dagen).
Er zijn geen exacte gegevens over de incidentie van secundaire peritonitis in Nederland, maar het is
een relatief frequente aandoening. In de Verenigde Staten kwam men bij een schatting uit op
ongeveer 9 van de 1000 spoedopnames. Dit betekent voor Nederland, met gemiddeld 738.000
spoedopnamen per jaar, ruim 6600 gevallen van secundaire peritonitis per jaar.
Het is belangrijk dat een buikvliesontsteking zo snel mogelijk wordt behandeld. Een niet of te laat
behandelde buikvliesontsteking kan dodelijk zijn als de infectie in het bloed terecht komt en hierdoor
een bloedvergiftiging kan ontstaan.
Meestal is het een gevolg van een ontsteking in een orgaan (zoals de blinde darm) die zich onder het
vlies in de buikholte bevindt en niet op tijd is behandeld. Dit is altijd een ernstige tot zeer ernstige
situatie waarbij je in de meeste gevallen moet worden geopereerd.
Prognose
De prognose van buikvliesontsteking hangt af van de onderliggende oorzaak en/of hoe snel je
adequate behandeling krijgt, vooral in geval van infectieuze bacteriën. De prognose kan variëren van
goed (bijvoorbeeld appendicitis) tot slecht (hepatorenaal syndroom (HRS), een relatief frequente en
gevreesde complicatie, die voorkomt bij patiënten met levercirrose).
Preventie
Preventie of verkleining van de kans op het ontwikkelen van buikvliesontsteking kan worden gedaan
door onderliggende oorzaken te voorkomen (bijvoorbeeld trauma, zweren, levercirrose als gevolg van
alcohol en bekkenontsteking). Personen die peritoneale dialyse (buikspoeling) ondergaan, moeten
zeer grondig hun handen en vingernagels reinigen om besmetting van de dialysekatheter te
voorkomen. De huid naast de dialysekatheter moet dagelijks worden gereinigd en patiënten dienen de
instructies van hun arts op te volgen.
2. Wat is de etiologie en wat zijn risicofactoren voor deze aandoening?
Bron: gezondheidsplein
Oorzaak van buikvliesontsteking
De voornaamste oorzaak van buikvliesontsteking is de aanwezigheid van bloed in de buikholte. Dit
kan veroorzaakt worden door:
Een bloeding na het barsten van een cyste (meestal aan de eierstok).
Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
Een scheur in een orgaan zoals lever of milt (bijvoorbeeld door een ongeluk).
Het barsten van een bloedvat.
, Perforatie van een maag- of darmzweer.
Verder kunnen ontstekingen in andere organen de veroorzakers van buikvliesontsteking zijn,
zoals:
Een doorgebroken appendixontsteking (ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de
blindedarm).
Een galblaasontsteking.
Een acute ontsteking van de eileider.
Ook een complicatie tijdens een operatie, zoals een darmafsluiting door afklemming, kan een rol
spelen. De ware oorzaak van de ontsteking wordt meestal pas tijdens een operatie duidelijk. Een
buikvliesontsteking kan zowel acuut als chronisch zijn.
De acute variant is het gevolg van een doorbraak van een darmwand, waardoor de darminhoud
vrijkomt en het buikvlies geïrriteerd en ontstoken raakt. Ook een ontstoken blinde darm
of galblaas kan de oorzaak zijn. Bacteriën zijn bij deze variant de oorzaak van de ontstekingen.
Chronische buikvliesontsteking is meestal een gevolg van opgelopen tuberculose. Tuberculose komt
meestal in de longen voor maar kan zich ook door het lichaam verspreiden en zo uiteindelijk het
buikvlies infecteren. Dit wordt veroorzaakt door een bacterie.
Er bestaat ook een kwaadaardige vorm van buikvliesontsteking, dit is een naar het buikvlies
uitgezaaide vorm van kanker (peritonitis carcinomatosa).
3. Beschrijf de normale, gezonde anatomie (bouw en samenstelling) van het
betreffende orgaan(-systeem) (gebruik ook plaatjes)
Peritoneum (buikvlies)
Is het grootste serieuze vlies van het lichaam. Het is een gesloten zak in de buikholte met een kleine
hoeveelheid sereus vocht. Het wordt rijkelijk van bloed en lymfe voorzien en bevat veel lymfeklieren.
Het pariëtale peritoneum bekleedt de wand van de buikholte. De beide delen van het peritoneum
maken nauw contact; wrijving tussen de twee wordt voorkomen door sereus vocht dat wordt
afgescheiden door de peritoneale cellen, zodat de peritoneumholte alleen maar een virtuele holte is.
Een vergelijkbare situatie is te vinden bij de vliezen die de longen bedekken, de pleura. Bij mannen is
de buikholte volledig afgesloten, maar bij de vrouwen is er via de eileiders een verbinding met de
baarmoederholte; de ovaria zijn de enige organen die erin liggen.
De ligging van het peritoneum is zodanig dat het in de gesloten zak van onderen, van achteren en van
boven de organen zijn geïnvagineerd (in de membraan geduwd, zodat er een zak is gevormd), zodat
ze ten minste gedeeltelijk zijn bedekt door het viscerale deel en veilig in de buikholte zijn verankerd.
Dit betekent dat:
Van de bekkenorganen alleen het bovenste oppervlak wordt bedekt
De maag en darmen, die van achteren zijn geïnvagineerd, bijna volledig door het peritoneum
worden omringd en met een dubbele plooi (het mesenterium) aan de achterwand van de buik
vastzitten. De plooi van het peritoneum die de maag omhult, het omentum majus, loopt voorbij
de grotere bocht van de maag en hangt als een schort voor de buikorganen. Het slaat vet op,
dat zowel isolatie als energieopslag voor de langere termijn
Het pancreas, de nieren en bijnieren van achteren worden geïnvagineerd, maar alleen hun
voorste oppervlak bedekt is, waardoor ze achter het peritoneum liggen
De lever van boven wordt geïnvagineerd en vrijwel geheel door het peritoneum wordt bedekt,
waarmee hij aan het onderste oppervlak van het diafragma is gehecht
De belangrijkste bloedvaten en zenuwen vlak bij de achterwand van de buikholte lopen en
deze door de peritoneumplooien takken naar de organen sturen.
