Dit is een samenvatting van de belangrijkste onderdelen van demografie. Het kan zijn dat de lector in de komende jaren extra theorie gaat toevoegen in zijn zelfgeschreven cursus, dus check dit zekerweten!
1. STRUCTUUR & VERLOOP BEVOLKING
1.1. ENKELE BEGRIPPEN
Demografie = Studie van de grootte, samenstelling, ruimtelijke verdeling & verloop van de bevolking
Sociale demografie = Studie van verloop, samenstelling & grootte van huishoudens & beroepsbevolking
• In sociale wetenschappen neemt studie van bevolking en haar evolutie een belangrijke plaats in omdat die de duurzame en
taaie grondstof vormt voor alle sociale verschijnselen
• Veranderingen in de bevolkingsstructuur laten gedurende lange tijd en op onontwijkbare wijze hun invloed gelden
• De verandering in samenstelling van de bevolking heeft grote gevolgen op de welvaartstaat
o Bv. opkomst eenoudergezinnen à verhoogd armoederisico
• Maar ook de welvaartstaat zorgt voor veranderingen in de samenstelling van de bevolking
o Bv. introductie ziekteverzekering à langere levensverwachting
1.2. WAAR HALEN DEMOGRAFEN HUN GEGEVENS
• Rijksregisters
o Belangrijke levensgebeurtenissen
o Geboorte kinderen & Overlijdens
o Migratie
• De volkstelling
o = Oudere vorm van gegevensverzameling
o Om een zicht te krijgen van bevolking à Frequentie & uitgebreidheid verschilt van land tot land
• Enquêtes
o Meerderheid gegevens komen hieruit
o Door onderzoeksgroepen aan universiteiten & statistische bureaus (Statbel)
• Microdata
o Individueel verzamelde gegevens
o Dit onderzoek is gekoppeld aan 1 probleem en niet gekoppeld aan databanken
o Hoe komt het dat bepaalde demografische evoluties plaatsvinden
à Eenmaal afgenomen en verwerkt à Cijferboeken & websites gegevens publiceren
1.3. BELANGRIJKE DEMOGRAFISCHE DATABRONNEN
• Eurostat à Gegevens Europa
• Statbel à Gegevens over België
• Statistiek Vlaanderen à Gegevens over Vlaanderen
• Provincies in cijfers à Gegevens over gemeenten & provincies
1.4. FORMULES
Inzake bevolkingsverloop is volgende belangrijk:
• Demografische indicator
o Aantal demografische gebeurtenissen in een jaar: geboortes, sterftes
o De meeste indicatoren worden uitgedrukt in promille
§ Per 1000 inwoners x aantal geboortes
o Totale bevolking van dat jaar
§ Soms bevolking op 1 januari
§ Soms bevolking op 1 juni
§ Soms gemiddelde bevolking van een jaar
o Wanneer wijkt men af van de 1000?
§ Als er fenomenen voorkomen in de samenleving die niet normaal zijn 100 000
§ Als iets heel vaak voorkomt in de samenleving is het per 100
• Geboortecijfer (nataliteit) = geeft het aantal geboorten per duizend inwoners weer en dit over een bepaalde periode,
doorgaans een jaar
• Sterftecijfer (mortaliteit) = toont het aantal sterfgevallen per duizend inwoners
, • Met Natuurlijke verloop leest men de bevolking af uit het saldo van geboorten en sterftes
• Nuptialiteit geeft aantal huwelijken per duizend inwoners weer
• Immigratie en emigratie slaan op de verandering van woning vanuit buitenland naar België en omgekeerd (Kan ook mensen zijn
die in een andere gemeente gaan wonen à Verandering van geografische situatie)
o à Immigratie = Aantal mensen dat in een land, regio, gemeente,... komt wonen
o Emigratie = Aantal mensen dat uit een land, gemeente,...vertrekt
• Totale verloop van een bevolking maakt de som van het natuurlijke verloop en migratiesaldo
o à Hoe berekenen?
§ = Natuurlijk verloop + migratiesaldo
§ Uitgedrukt per 1000 inwoners
• Totale vruchtbaarheidscijfer (TVC) geeft gemiddelde aantal kinderen per vrouw weer
o à Bij ons bestaande sterftepatroon wordt aangenomen dat een totaal vruchtbaarheidscijfer van 2,1 (België 1,7)
kinderen per vrouw voldoende is om de vervanging van generaties te voorzien
• Leeftijdsstructuur à Bevolkingspiramide
à Bevolking op actieve leeftijd = leeftijdsgroepen van 15 tot en met 64 jaar
à Nog-niet-actieven zijn jonger dan 15 jaar
à Niet-meer-actieven zijn ouder dan 64 jaar
• Dubbele vergrijzing: de oudere bevolking wordt ook ouder
• Levensverwachting = gemiddeld aantal jaren dat je mag verwachten te leven op een bepaalde leeftijd.
o Mannen zijn het zwakke geslacht volgens biologie (XY chromosoom à Vatbaarder voor ziektes
o Mannen doen over t algemeen zwaarder werk
o Mannen hebben doorgaans een gevaarlijkere leefstijl dan vrouwen (roken, roekeloos gedrag,.)
o Verschil wordt kleiner want vrouwen halen dit in
o Suïcide is hoger bij mannen dan bij vrouwen
§ Seniliteitcoëfficiënt = De verhouding van de niet-meer-actieven ten opzichte van de nog-niet-actieven
§ Dependentiecijfer = Geeft weer hoeveel niet-meer- en nog-niet-actieven gedragen worden door 100
actieven
o Afhankelijkheidsratio: ((niet-meer + nog-niet-actieven) / actieven) * 100
- 2 kenmerken waaraan een demografische indicator moet voldoen om te kunnen gebruiken in vergelijkingen (internationale
vergelijkingen, vergelijkingen over de tijd, vergelijkingen over bestuursniveaus).
à Moet internationaal gedefinieerd ( ook al klopt niet met wetgeving & realiteit ) zijn & de basisformule
- Hoe kan je verklaren dat je op de website van Statbel en Statistiek Vlaanderen lichtjes andere gegevens kan vinden, terwijl
beide websites zich baseren op dezelfde gegevens uit het rijksregister? à Omdat ze een andere invulling hebben gegeven aan
die totale bevolking
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SarahLansens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
