Week 1 (31 augustus): Nationale Politie en lokaal veiligheidsbeleid
Gevolgen van de Nationale Politie
- De nieuwe organisatie maakte een eind aan de versnippering van honderden kleine
gemeentekorpsen. Dit is een groot voordeel. Vroeger werkten korpsen nauwelijks samen, waardoor
criminelen die in meerdere regio’s opereerden de dans konden ontspringen.
- Burgers zeggen dat ze steeds vaker geen aangifte doen. Als ze dit wel doen dan krijgen ze een brief
waarin staat dat de zaak niet in behandeling wordt genomen wegens een gebrek aan prioriteit.
- De Nationale Politie ging snijden in het personeel, zo’n 3000 banen minder.
- De organisatie is gecentraliseerd, terwijl er ook robuuste basisteams zijn die lokaal verankerd moeten
zijn.
+ Effectievere opsporing door de Nationale Politie
Overeenkomst indeling rechtelijke macht
Koppeling ICT-systemen & informatie-uitwisseling
Politiedienstencentrum: minder administratieve lasten op lokaal niveau
Centralisatie beheer= belegd bij de Nationale Politie, minder bestuurlijke drukte
Centralisatie beheer= meer afstand tussen leiding en straat, gebrekkige lokale kennis
De bestuurlijke drukte in het nationale politiebestel
De organen van het oude politiebestel fungeerden als een soort verdeel- en heerssysteem. Dit stond
de effectiviteit van de besluitvorming in de weg. De politiewet van 2012 heeft het aantal betrokken
organen en functionarissen fors teruggebracht en heeft de basis gelegd voor een beperking van
bestuurlijke drukte.
Belangrijkste wijziging: het nationale politiebestel kent op het regionale niveau geen zelfstandige
onderdelen met een eigen rechtspersoonlijkheid. Ze zijn niet meer autonoom.
De enorme centralisatie heeft ervoor gezorgd dat de politie veel meer vanaf 1 punt wordt bestuurd,
waarbij niet meer de burgemeester, maar de korpschef en Minister van Justitie en Veiligheid
eindverantwoordelijk zijn (beheer).
De verantwoordelijkheid over het gezag is onveranderd gebleven, deze ligt nog steeds bij de
burgemeester en de Officier van Justitie.
Vorming van politiekorps heeft de verschillen tussen oude politieregio’s gelijk getrokken
Het dualistisch gezag over de politie: burgemeester en OvJ
Politiewet 2012 heeft geen wijzigingen aangebracht in de klassieke gezagsuitoefening over de
politie, maar er is wel een eind gekomen aan de gedeelde verantwoordelijkheid van Minister van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Justitie
, Nieuwe wetgeving heeft een grotere afstand tussen gezag en beheer tot gevolg, vanwege het
verdwijnen van de korpsbeheerder en het regionale college.
Er is een eind gekomen aan de checks and balances van het regionale politiebestel
Gezagsdualisme:
o Burgemeester bevoegd om bevelen m.b.t. handhaving van de openbare orde te geven aan
politieambtenaren
o Officier van justitie verantwoordelijk wanneer het ging om strafrechtelijke handhaving
o Politiewet 1993 noemde het gezagsdualisme een “hoeksteen” van het nieuwe politiebestel
o De politie is “in gebondenheid vrij” vak wordt op deskundige wijze uitgeoefend met een
aan haar professie gelieerde zelfstandigheid
o Normatief uitgangspunt: de aard van het desbetreffende politieoptreden behoort te bepalen
wie de verantwoordelijke gezagsdrager is zowel ten aanzien van het optreden als het niet
optreden onderscheid tussen de taken is in de praktijk minder duidelijk
o Het afstemmingsoverleg in de lokale driehoek zal gewoonlijk uitkomst bieden
Gezagsmatige doorzettingskracht
o Het dualisme functioneert asymmetrisch, er is geen gelijkwaardigheid van
gezagsuitoefening
Gezag van burgemeester gebaseerd op open bevoegdheid, burgemeester kan allerlei
maatschappelijke problemen aanpakken en beleidsinitiatieven nemen. Gezag van
officier van justitie vastgelegd in beleidsregels en bevoegdheden
Politieambtenaar heeft op terrein van openbare ordehandhaving een beleidsruimte
(kan worden ingevuld zonder tussenkomst van burgemeester) , op terrein van
strafrechtelijke handhaving is ruimte kleiner en is justitiële rugdekking nodig
o De burgemeester en de officier van justitie hebben geen directe gezagspositie ten opzichte
van politiefunctionarissen
o Officier van justitie kan terugvallen op hiërarchische verhoudingen binnen het Openbaar
Ministerie, de burgemeester moet het hebben van persoonlijk gezag
Het medegezag van de Minister van Veiligheid en Justitie
o De minister kan worden aangesproken op zijn ministeriele eindverantwoordelijkheid (zoals
voor het voorkomen van machtsmisbruik en corruptie) de Minister van Veiligheid en
Justitie is gehouden aan een zekere mate van medegezag over het strafrechtelijk optreden van
de politie
o De minister is ook politiekverantwoordelijk voor het feit dat de politie haar taak uitoefent in
overeenstemming met de geldende rechtsregels ambtshalve toetsen
o Beheers verantwoordelijkheid minister heeft een overkoepelende gezagspositie ten aanzien
van de wijze waarop de politie haar taken uitvoert
, o De primaire verantwoordelijkheid voor het beheer en de leiding van het landelijke
politiekorps ligt bij de korpschef
Het gezag van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
o De Minister van BZK is verantwoordelijk voor de werkzaamheden die de korpschef en de
politiechef van een regionale eenheid uitvoert ten behoeve van de AIVD (zoals de levering
van gegevens ten behoeve van dreigings-en risicoanalyses)
o Operationele ambtenaren fungeren als een verbindende schakel tussen de AIVD en het lokaal
bestuur
o Hoofd van de AIVD stelt het gezag-en beheermodel vast in afstemming met de korpschef
o Minister van BZK is eindverantwoordelijk voor werkzaamheden die door AIVD en afdeling
RID-WIV en LID-WIV worden uitgevoerd
o Minister van Defensie is eindverantwoordelijk voor MIVD
Het dualistisch beheer van de politie: minister van veiligheid en justitie en de korpschef
Beheer= zeggenschap hebben over de organisatie en de instandhouding van het politieapparaat en de
bevoegdheid tot het treffen van maatregelen opdat de politie zo doeltreffend mogelijk functioneert
Beheer bepaalt wat de politie KAN, gezag bepaalt wat politie MOET doen
Het opperbeheer
o De Minister van Veiligheid en Justitie beschikt over robuuste bevoegdheden en
sturingsinstrumenten om zijn centrale beheersbevoegdheid waar te maken
o Minister kan korpschef algemene en bijzondere aanwijzingen geven met betrekking tot de
uitoefening van diens taken en bevoegdheden (art. 31)Dit heeft niet langer het karakter van
een ultimum remedium
Het beheer en de leiding van de korpschef
o In theorie ligt het beheer bij de korpschef. Hij fungeert echter in een duidelijke
ondergeschikte positie ten opzichte van de minister.
o Korpschef heeft een eigen sturende en bepalende rol op terrein van bedrijfsvoering en
kwaliteit van de taakuitvoering
Beheersafstemming op landelijk niveau
o Korpschef is geen gelijkwaardig overlegpartner, hij kan toelichting geven waar nodig
o Het driehoeksoverleg veronderstelt de bereidheid om tot overeenstemming te komen, maar
overeenstemming of instemming is niet vereist
o Burgemeesters en voorzitters van het College van Procereurs-Generaal mogen meepraten
maar hebben geen beslissende rol
Beheer volgt beleid?
o De relatie tussen beheer en gezag in het politiebestel: beheer volgt gezag degene die belast
is met beheer moet zodanige organisatorische maatregelen treffen dat de gezagsdragers
, optimaal inhoud kunnen geven aan hun verantwoordelijkheid. Het gezag is bepalend. Het
beheer moet de mogelijkheden aan het gezag geven, zodat de OvJ en de burgemeester hun
taken kunnen uitvoeren.
Dit standpunt lijkt vooral te zijn gebaseerd op de wens om het klassieke
gezagsprimaat uit de wind te houden
Uit het systeem van de wet kan tussen het beheer en het gezag amper een
hiërarchische verhouding worden afgeleid
o Nuancering: Beheer volgt beleid gezagsdragers zijn gebonden aan de centrale
sterkteverdeling, het beleidsmatig kader vormt als het ware de verbindende schakel tussen
gezag en beheer. De gezagsuitoefening van zowel de burgemeester als de OvJ vindt plaats
binnen de beleidsgrenzen die de Minister op nationaal niveau heeft bepaald. Om dit beleid uit
te voeren en aan de uitgangspunten van het beleid te kunnen voldoen, zijn bepaalde middelen
nodig. Als de middelen niet aansluiten op de inzet die nodig is om de doelstellingen te
bereiken, dan kan het beleid niet nagestreefd worden. Het beleid is sturend voor de verdeling
van middelen en dus ook voor het beheer.
o Nuancering: Er is sprake van een zekere uitholling van het terrein waarop het gezag over de
politie aan de orde is
De dualistische sturing van de politie
Beleidsmatige sturing: het bepalen welke politietaken prioritair zijn en welke doelstellingen die taken
beogen
Minister van Veiligheid en Justitie stelt ten minste eenmaal in de vier jaar de landelijke
beleidsdoelstellingen vast ten aanzien van de taakuitvoering door de politie (art.18). Vierjaarlijkse
cyclus is deels om de politie in staat te stellen de organisatie op de gestelde beleidsdoelstellingen in
te richten.
Minister zal bij de toedeling van de doelstellingen rekening houden met de specifieke
omstandigheden van de betrokken eenheden
o Voorafgaand consulteert de minister bij College van Procureurs-Generaal en
regioburgemeesters
o Regioburgemeesters horen hun burgemeesters voordat zij zienswijze inbrengen
Burgemeesters stellen ten minste eenmaal in de vier jaar het regionale beleidsplan vast (art. 39)
samen met hoofdofficier van justitie
Regioburgemeester neemt initiatief tot het opstellen van beleidsplan
o Hij vervult zijn rol op basis van natuurlijk gezag
Er is een geschillenregeling opgenomen omdat de middelen moeten worden gerealiseerd
o Verschil van zienswijze wordt schriftelijk voorgelegd aan Minister van Veiligheid en Justitie
o Regioburgemeester brengt beleidsplan in overeenstemming met de beslissing van de minister
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floortjeambachtsheer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.