Tarik Liedman
Tarik Liedman is 52 jaar oud. Hij heeft een stoornis in het autistisch spectrum, epilepsie en
een ernstige verstandelijke beperking; hij heeft een ontwikkelingsleeftijd van twee jaar. Hij kan een
aantal woordjes zeggen zoals 'mamma', 'bah' en 'die'. Verder maakt hij zich duidelijk door zijn
gedrag, bijvoorbeeld door dingen aan te wijzen. Tarik woont in een gewoon huis in de wijk,
samen met nog vijf andere bewoners. Ieder heeft daar zijn eigen kamer. Er is een gezamenlijke
woonkamer en keuken waar ze met elkaar eten, tv kijken, muziek luisteren of een spelletje doen
Achtergrondinformatie autisme
Tarik is een lieve, rustige man. Hij gaat graag zijn eigen gang maar wil wel graag nabijheid en
duidelijkheid van de begeleiding. Hij houdt erg van Nederlandstalige muziek en kijkt graag naar
Bassie en Adriaan. Tarik heeft het liefst dat elke dag er hetzelfde uitziet. Hij staat dagelijks om kwart
over zeven op en wil meteen douchen en aankleden. Om acht uur eet hij twee boterhammen, een
met pindakaas en een met kaas. Om half negen wordt hij met het busje opgehaald en gaat hij naar
de dagbesteding. Wanneer er iets verandert aan zijn dagprogramma of wanneer het te druk is om
hem heen, gaat hij steeds sneller wiegen met zijn bovenlijf en begint hij soms te gillen.
Vraag:
Welke symptomen van autisme herken je in het verhaal van Tarik?
Antwoord:
Niet iedereen die autisme heeft, vertoont hetzelfde gedrag. Er zijn een aantal kenmerken die bij
autisme een rol spelen. Vooral de combinatie van kenmerken geeft aan of iemand autisme heeft of
niet. De symptomen uiten zich op verschillende gebieden. Ze zijn zichtbaar op het gebied van sociale
interactie en communicatie, maar doen zich ook voor op het vlak van zich herhalende patronen.
Bij Tarik is het zo dat hij graag zijn eigen gang gaat, maar nabijheid wilt van zijn begeleiders en
behoefte heeft aan duidelijkheid. Iemand met autisme creëert zo zijn of haar veiligheid.
Mensen met autisme blijven vaak vasthouden aan routines en gewoontes. Daarnaast kan er sprake
zijn van beperkte interesses en/of preoccupaties. Een preoccupatie is een overmatige gerichtheid op
een bepaald onderwerp of (deel van) een voorwerp. Tarik houdt erg van Nederlandstalige muziek en
kijkt graag naar Bassie en Adriaan. Dat is een beperkte interesse waardoor het een symptoom is voor
autisme.
Hij wilt ook dat elke dag het liefst hetzelfde eruit ziet. Mensen met autisme hechten sterk aan
gewoontes en vaste rituelen, ook als die sociale problemen geven. Dagelijkst staat Tarik om kwart
voor zeven op en wilt hij meteen douchen en aankleden. Om acht uur eet hij twee boterhammen,
een met pindakaas en een met kaas. Om half negen wordt hij met het busje opgehaald en gaat hij
naar de dagbesteding. Wanneer er iets verandert aan zijn dagprogramma of wanneer het te druk is
om hem heen, gaat hij steeds sneller wiegen met zijn bovenlijf en begint hij soms te gillen.
Als routines verstoord worden bij mensen met autisme, kan dat gepaard gaan met forse
moeilijkheden (zoals boze buien of paniekaanvallen). Bij Tarik is dat dus ook het geval.
Het komt ook voor dat iemand met autisme bijzondere bewegingen maakt. Voorbeelden hiervan zijn
wiegen, fladderen met de armen of draaiende bewegingen maken met de handen of vingers.
Tarik heeft de symptomen van het wiegen met zijn bovenlijf wanneer hij uit zijn routine wordt
gehaald of wanneer het te druk voor hem wordt.
De symptomen van autisme die ik herken uit het verhaal van Tarik zijn dus: behoefte aam
duidelijkheid en veiligheid, beperkte interesses, routines en gewoontes, moeite met veranderingen
en als laatste het wiegen van zijn bovenlijf soms gepaard met gillen.
, Leskaart Epilepsie en autisme
Leeractiviteit 1
Beantwoord onderstaande vragen waarbij je ook gebruik kunt maken van de informatie
op deze website:
1. Wat betekent epilepsie?
Epilepsie is een aandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Aanvallen ontstaan door
een plotselinge, tijdelijke verstoring van de elektrische prikkeloverdracht in de hersenen.
2. Waardoor ontstaat een epilepsieaanval?
Epilepsie ontstaat als een optelsom van factoren. Vaak spelen erfelijke factoren een rol, in
combinatie met omgevingsfactoren. Iemand die door een ongeval serieuze
hersenbeschadiging heeft opgelopen, kan epilepsie krijgen, ook als er geen epilepsie
voorkomt in de familie. Als er wel veel epilepsie voorkomt in de familie, kan iemand opeens
epilepsie krijgen, of kan een lichtere vorm van hersenbeschadiging al leiden tot epilepsie.
Alles wat we doen, denken, voelen en waarnemen gebeurt in onze hersenen. In de hersenen
bevinden zich een paar miljard grijze cellen. Deze cellen hebben zich georganiseerd in allerlei
netwerken. Elk netwerk heeft zijn eigen taak. Zo is er een netwerk dat zich bezighoudt met
het bewegen van de hand, een netwerk voor het zien en een voor taal, enzovoort. De cellen
in de netwerken wisselen voortdurend boodschappen uit door middel van elektrische
pulsjes. Bij epilepsie ontstaat er kortsluiting in een of meer van de netwerken. De
verschijnselen bij een aanval hangen af van welke netwerken meedoen en kunnen per type
aanval verschillen. Iemand kan vallen, schokken, vreemde bewegingen maken, iets vreemds
ruiken, even afwezig zijn of buiten bewustzijn raken.
3. Hoe vindt de diagnose bij epilepsie plaats? Benoem hierbij een aantal onderzoeken die
worden uitgevoerd en wat het doel is van dit onderzoek in relatie tot epilepsie;
Om de diagnose epilepsie te stellen, is een goede beschrijving van de aanval nodig. Soms kan
de persoon zelf die geven, maar meestal kan iemand uit de omgeving dat beter, bijvoorbeeld
als iemand tijdens een aanval buiten bewustzijn is. Ook beeld, bijvoorbeeld gemaakt met een
mobiele telefoon, kan behulpzaam zijn. Daarnaast wordt de ziektegeschiedenis met de arts
besproken. Vervolgens worden in het ziekenhuis meestal aanvullende onderzoeken gedaan.
Onderzoeken om de diagnose epilepsie te kunnen stellen:
- Het verhaal van de patiënt zelf (anamnese). Dit is vaak onvoldoende, omdat de patiënt
tijdens de aanvallen meestal een bewustzijnsstoornis heeft.
- Het verhaal van omstanders is daarom veel belangrijker (hetero-anamnese).
Wat gebeurde er precies toen de aanval zich voordeed? Hoe zag het er uit? En hoe lang
duurde het? Waren er bijzondere omstandigheden, was er sprake van koorts?
- EEG (Elektro-encefalogram). Bij dit onderzoek wordt de elektrische activiteit van de
hersenen geregistreerd (hersenfilmpje). Er zijn verschillende soorten EEG’S.
- MRI-scan: Hierbij wordt gebruik gemaakt van een magneetveld en radiogolven. Met een
MRI-scan worden de hersenen in beeld gebracht. De arts kan dan zien of er eventueel in de
hersenen een beschadiging is, of een litteken(tje), een aanlegstoornis of een tumor.
- Cardiologisch onderzoek: hartritmestoornissen.
- Neuropsychologisch onderzoek: Dit gebeurt als er zich naast de aanvallen andere klachten
voordoen zoals geheugen, aandachtsstoornis, concentratie, leren en op het taalvermogen.
- Stofwisselingsonderzoek Via onderzoek van bloed en urine kan de arts vaststellen of er
problemen zijn in de stofwisseling. Met stofwisseling worden biochemische processen
bedoeld die plaatsvinden in de cellen.:
