Samenvatting
Samenvatting literatuur Wetenschapsfilosofie
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Alle literatuur voor Wetenschapsfilosofie () samengevat
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting WetenschapsfilosofieRisjord H1: Introductie
De filosofie van sociale wetenschappen houdt zich bezig met fundamentele vragen van
filosofie door zich te betrekken bij empirisch onderzoek van de (menselijke) maatschappij.
De meest onderscheidende vragen houden zich bezig met drie thema’s:
1. Normativiteit: m.b.t. de plaats van waarden in sociaalwetenschappelijk onderzoek
(kan sociale wetenschap objectief zijn? De wortels van ethiek liggen ook rondom dit
thema)
2. Naturalisme: m.b.t. de relatie tussen natuurlijk en sociaal onderzoek (moet
sociaalwetenschappelijk onderzoek de methoden van ander, succesvol onderzoek
overnemen? Of is dit niet mogelijk door afwijkende dimensies?)
3. Reductionisme: m.b.t. de vraag hoe sociale structuren gerelateerd zijn aan de
individuen die deze structuur maken.
Uiteindelijk gaan de vragen over onze plaats in het universum.
Kant schreef over de volgende vraag: ‘raken democratieën betrokken bij oorlog?’
- Kants antwoord: de vrije keuzes van burgers bepalen of dat zo is of niet de basis
van oorlog ligt op een sociaal niveau
- Sociale wetenschappers beweren juist dat de overheid dit bepaalt
Uit het verleden is gebleken dat democratieën in oorlog kunnen raken, maar bijna nooit met
elkaar ‘democratic peace’
Niet alleen in de economie, maar ook in de antropologie houden onderzoekers zich bezig
met meeliftgedrag. Als niemand ooit tegen (ongewenste) regels opstaat, zal er ook geen
revolutie plaatsvinden, hoewel dit wel voordelig kan zijn voor een grote groep mensen.
Oplossingen voor meeliftgedrag:
- Klassiek, liberaal antwoord: mensen zijn autonoom en streven hun eigen belang na.
Gemeenschap is mogelijk als de stimulansen om actie te ondernemen op
groepsniveau, maar ook op individueel niveau voordelig zijn waarom volgen
sommige mensen dan norm die voor hen als individu helemaal niet wenselijk zijn?
- Communitarisme: mensen zijn fundamenteel gericht op de maatschappij en op
elkaar. Identificeren met een groep is essentieel en een vast onderdeel van het
menselijk leven hoe wordt dan bepaald dan normen fout zijn?
‘In this book, social science will be understood broadly as including all systematic empirical
investigation into the activities of human beings, with a special interest in those things we do
together, as part of larger social groups.’
Filosofie als discipline kan worden onderverdeeld in de volgende domeinen:
1. Waarde-theorie: m.b.t. de bron van rechtvaardiging van waarden, regels en normen
2. Kennis-theorie (epistemologie): m.b.t. kennis van mensen
3. Metafysica: m.b.t. de fundamentele kenmerken van de wereld
De filosofie van sociaalwetenschappelijk onderzoek heeft te maken met al deze domeinen.
1
,Nu komen we terug op de drie thema’s die centraal staan in de filosofie van
sociaalwetenschappelijk onderzoek:
1. Normativiteit
Dit fenomeen heeft te maken met de plaats van waarden in sociaalwetenschappelijk
onderzoek. Zou de wetenschap totaal neutraal moeten zijn? Veel auteurs beantwoorden
deze vraag met ‘nee’, omdat ze denk dat waarden altijd aanwezig zijn. Maar: als het
onderzoek niet waardevrij is, kan het dan wel objectief zijn? Het gaat dus om een vraag met
betrekking tot value freedom. Het gaat ook om de vraag hoe mensen de begrippen ‘feit’ en
‘waarde’ definiëren.
2. Naturalisme
Niet alle takken van wetenschap zijn hetzelfde, maar volgens het naturalisme zouden sociale
wetenschappen op dezelfde manier moeten worden bekeken als de natuurwetenschappen.
Het gaat dus over het terugbrengen van de sociale wetenschappen naar de natuurwetten.
Mensen die het hier niet mee eens zijn worden ‘anti-naturalist’ genoemd. Een onderscheid
in het naturalisme
- Epistemologisch naturalisme: gaat over theorie, verklaringen en methoden
o Volgens anti-naturalisten in deze stroming bestaat er een groot verschil
tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek
- Metafysiek naturalisme: volgens deze stroming zijn mensen onderdeel van een
natuurlijke wereld en moeten ze daarom hetzelfde worden onderzocht en begrepen
als alle andere schepsels.
o Voorbeeld van een anti-naturalist in deze stroming: René Descartes met zijn
overtuiging dat de hersenen van mensen ‘niet fysiek’ zouden zijn. Hierdoor is
hetgeen dat een mens mens maakt (de hersenen) geen onderdeel van de
natuurlijke wereld volgens Descartes.
Kan acties van mensen causaal worden bepaald?
- Anti-naturalisten: ‘Nee, want mensen handelen met een reden. Redenen zijn geen
oorzaken.’
- Hume en de ‘analyse van causaliteit’ beschrijven dat causaliteit alleen kan bestaan als
er wetten zijn (causes require laws). De democratic peace wordt wel eens naar voren
geschoven als wet. Hier valt over te twisten, maar het lijkt wel een causaal verband
te tonen van democratie en vrede.
3. Reductionisme
Reductionisme houdt zich bezig met de vraag of iedere wetenschap kan worden
teruggebracht/gereduceerd tot fysica (natuurkunde). Ook hier kan weer een onderscheid
worden gemaakt tussen epistemologie en metafysica, het verschil hiertussen gaat over hoe
‘gereduceerd’ kan worden gedefinieerd:
- Epistemologisch reductionisme: theorieën op een bepaald niveau kunnen worden
vervangen door theorieën op een lager niveau. Alle bevindingen in de sociologie
kunnen bijvoorbeeld worden vervangen in termen van psychologie.
- Metafysiek reductionisme: processen, objecten en eenheden op een bepaald niveau
zijn slechts objecten en houden geen verband met dingen op een ander niveau.
2
, Er bestaat overlap tussen reductionisme en naturalisme. Mensen die het eens zijn met het
reductionisme, gebruiken vaak argumenten uit het naturalisme. Iemand kan bijvoorbeeld
beweren dat sociale en psychologische onderzoeken kunnen worden gereduceerd tot fysica
(reductionisme) omdat er één, causaal verbonden wereld is waar mensen deel van uitmaken
(metafysiek naturalisme). Grof gezegd: alle reductionisten zijn naturalisten. Het
tegenovergestelde gaat niet op: niet alle naturalisten zijn reductionisten.
Noortje van Amsterdam: Othering the leaky body
Noortje schrijft over haar eigen ervaring met betrekking tot het geven van borstvoeding en
de ervaringen van medewerkers binnen de organisatie waarin zij actief zijn. Uiteindelijk blijkt
dat de organisatie perfect aan de wet voldoet, maar dat Noortje zich helemaal niet
comfortabel voelt.
Week 8: Bestaat er een objectieve sociale werkelijkheid?
Naturalisme vs. Interpretativisme
In deze week staat de fundamentele vraag centraal of er een objectieve sociale werkelijkheid
is. Wetenschapsfilosofen geven verschillende antwoorden op die vraag. Naturalisten, die
vinden dat de sociale wetenschappen op een vergelijkbare manier te werk zouden moeten
gaan als de natuurwetenschappen, vinden van wel. Zij zoeken dan ook naar objectieve kennis
over hoe de wereld werkt. Interpretativisten vinden dat een zinloos streven, omdat de sociale
werkelijkheid via menselijke interpretaties vorm krijgt. Het is volgens interpretatieve
onderzoekers daarom zinvoller om te begrijpen hoe mensen betekenis geven aan de wereld
en te zoeken naar intersubjectieve werkelijkheden.
Risjord H3: Theories, Interpretations and Concepts
Zijn er wetten die liefde verklaren? Kan democratie worden gemeten? Het lijkt wel alsof er
iets aan mensen is dat het onmogelijk maakt om hen te meten, voorspellen of uit te leggen.
Mensen zijn geen objecten, maar subjecten met hun eigen ideeën, concepten en
perspectieven. Deze menselijke subjectiviteit zorgt ervoor dat er een grens is aan het
opstellen van wetenschappelijke theorie over de sociale wereld. In dit hoofdstuk gaat het
over naturalisme en interpretativisme.
Het dilemma tussen naturalisme en interpretativisme in het kort:
- Naturalisme: sociale wetenschappen (en natuurwetenschappen) brengen wetten
naar voren om observaties te systematiseren en om een basis voor een verklaring te
hebben. Dit perspectief heeft invloed op de manier waarop sociale fenomenen
worden geconceptualiseerd: de onderzoeksmethode moet meetbaar of anderszins
empirisch identificeerbaar zijn.
- Interpretativisme: zoeken naar bepaalde wetten doet af aan het unieke karakter van
de sociale wereld.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper usbo001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen