Geneeskunde
Verslaving
Wat is verslaving?
• “Verslaving” is geen medische term
• De juiste term is “middelenafhankelijkheid”
• Vraag: wat zou een goede definitie zijn van verslaving ??
“Er is sprake van verslaving als men meer genotsmiddelen gebruikt
dan men eigenlijk wil, het gebruik niet meer
in de hand heeft en een groot deel van de dag bezig is met gebruik.”
En: er is sprake van gezondheidsproblemen dan wel
sociaal/maatschappelijke problemen door het gebruik.
Dus koffie, waar mensen wel degelijk lichamelijk aan verslaafd kunnen zijn, valt niet
onder verslavingszorg
Classificatie “manier van gebruiken”
Sociaal gebruik:
Algemeen geaccepteerd gebruik, op de juiste
plaats, manier, hoeveelheid en moment.
Vb: in de pauze buiten roken; paar wijntjes op een feestje
Misbruik (abuse)
Een patroon van gebruik waardoor er herhaaldelijk problemen op het werk, op school
of thuis ontstaan, met politie of justitie, op sociaal of relationeel gebied of waarbij er
gebruik is in mogelijk
gevaarlijke situaties (autorijden). Er is geen
afhankelijkheid. Er hoeft nog geen lichamelijke
of psychische schade te zijn.
Vb: dronken voetbalhooligans
Schadelijk gebruik (harmful use)
Er is lichamelijke of geestelijke schade opgetreden,
al dan niet permanent.
Vb: Psychose door cocainegebruik; een spuitabces.
Afhankelijkheid
Betrokkene heeft de controleverlies en/of tolerantie
of onthoudingsverschijnselen. Het middel geeft forse
beperkingen of lijden. Vb alcoholisme, verslaving aan
heroïne of benzodiazepines
Intoxicatie
Gedrags- of psychische veranderingen
als gevolg van het effect op het centraal zenuwstelsel
(labiliteit, cognitieve beperkingen, oordeelsstoornis,
sociaal of beroepsmatig functioneren) die onaangepast
zijn en tijdens of kort na het gebruik ontstaan.
Vb comazuipen
Lichamelijke versus geestelijke verslaving: onderscheid is wat aan het vervagen,
maar lichamelijke verslaving geeft de heftigste ontwenningsverschijnselen door
onthouding van de (chemische) stof. Geestelijke verslaving gaat vooral over de zucht
naar het middel, het gevoel niet zonder te kunnen.
,Kernbegrippen verslaving (DSM-TR-IV) (minimaal 3 van de volgende)
• Tolerantie (meer nodig voor hetzelfde effect)
• Onthoudings- of ontwenningsverschijnselen
• Controleverlies (ik doe maar 1 glas en vervolgens worden het er 15)
• Wens/pogingen tot stoppen/minderen
• Gebruik kost veel tijd
• Sociaal/werk/school lijden er onder
• Voortzetting bij besef schadelijkheid
Voor de rokers onder u…..ga eens na of u verslaafd bent.
Centraal begrip CRAVING
“Zucht naar..” Duits: “Sucht”
“voortdurende jeuk, maar je kunt niet krabben
Wat is verslaving
Het Bio-Psycho-Sociaal model:
• Biologisch: erfelijke aanleg, lichamelijke gewenning aan een middel,
ontwenningsverschijnselen
• Psychologisch: aangeleerd gedrag, copingmechanisme
• Sociaal:“peergroup”, sociale en maatschappelijke situatie van de gebruiker
(zowel de “junkie-scene” als de stamkroeg)
Definities en cijfers
Alcohol:
• Het alcoholgebruik in Nederland is gemiddeld in Europa, maar onder jongeren
is NL één van de koplopers.
• Een “zware drinker” drinkt op minimaal 1 dag in de week 6 glazen of meer. Dat
is 12% van alle 12-plussers.
• Een “probleemdrinker” is iemand die minimaal drie keer per jaar problemen
met of door drank heeft gehad.
• Alcoholmisbruik en alcoholafhankelijkheid worden tezamen geschat op
800.000 mensen.
• Totale kosten alcohol (gezondheidszorg, werkverzuim) 3 miljard
• Totale opbrengsten (accijnzen, BTW, werkgelegenheid) ongeveer hetzelfde.
Nicotine
• Sinds jaren zeventig elk jaar afname aantal rokers, vorig jaar voor het eerst
weer een (zeer geringe) stijging.
• Nu 26% van alle 15-plussers. Dat is 2-3 miljoen mensen. Het overgrote deel
hiervan is nicotine-afhankelijk.
Drugs (algemeen)
• Totaal aantal gebruikers ca. 500.000
• Daarvan is 30% probleemgebruiker.
• Populariteit middelen varieert. (XTC al over de piek, nu is GHB en sinds lange
tijd heroïne weer wat in opkomst
, Psycho-actieve middelen
Onderverdeeld in 3 hoofdgroepen
- Verdovende middelen (psycholeptica)
- Stimulerende middelen (psychoanaleptica)
- Tripmiddelen (psychodysleptica)
Verdovende middelen of psycholeptica
• Synoniem: narcotica, downers, sedativa, dempende middelen, roesmiddelen
• Voorbeelden: opium (al heel oud),morfine, heroïne; kalmerende middelen
zoals benzodiazepines (incl. slaapmiddelen); alcohol, cannabis, GHB, …
• Verdoven brein en lichaam en zijn meestal zeer verslavend, lichamelijk en
mentaal.
• Onthouding veroorzaakt onrust en sympathische overstimulatie.
(Ontwenningsverschijnselen bij verdovende middelen geven
tegenovergestelde symptomen als verdovend effect.)
Heroine verslaving
• Heroïne (C21H23NO5), grondstof Papaver.
• Straatnamen: Horse, brown sugar, smack, bruin
• Zuivere heroine € 30,00 tot 60,00 per gram
een ‘bolletje’ kost een tientje
Gebruikswijze: -Shotten: intra-veneuze injectie
-Chinezen: poeder verhitten op folie, damp inademen.