Inleiding in de psychologie week 1
(Hoofdstuk 1.1 en 1.2 Geest en Gedrag)
Wat is psychologie?
= wetenschap (logica) van het gedrag en de psychische / mentale processen.
- Gedrag ➜ alles wat zichtbaar is bij iemand , bv praten en bewegen.
- Psychische / mentale processen ➜ wat intern afspeelt, bv ergens aan
denken.
- -psyche -logos
(geest) (studie)
- Pseudopsychologie is geen psychologie.
3 soorten psychologen
Docenten ➜ geven les aan studenten van bacheloropleidingen en universiteiten.
- Bv toegepaste psychologie, verpleegkunde en managementopleidingen.
- Op universiteiten doen ze ook wetenschappelijk onderzoek en soms
mensen behandelen.
Experimenteel psychologen ➜ doen onderzoek binnen de psychologie.
- Bv of een nieuwe behandelmethode effectief blijkt te zijn.
- Of wat het effect is van de enge plaatjes op sigaretten, roken er minder ?
- Ze worden onderzoekspsychologen genoemd.
Toegepast psychologen ➜ passen de kennis toe die experimentele psychologen
gevonden hebben door hun onderzoek.
- Ze verklaren en beïnvloeden het gedrag van mensen.
- Lossen problemen van mensen op door trainingen, het ontwerpen van
speciale gereedschappen of door psychologische behandelingen.
Specialisaties in de toegepaste psychologie
Arbeids- en organisatiepsychologen
- Weten alles over mensen op de werkvloer.
- Motiveren werknemers, verbeteren leiderschapsvaardigheden van
managers of onderzoeken bijvoorbeeld zwangerschap op de werkvloer.
Sportpsychologen
- Helpen atleten hun motivatie en prestaties te verbeteren.
- Ze kunnen ook onderzoek doen naar de relatie tussen verschillende
persoonstypes.
Schoolpsychologen
- Weten alles over het lesgeven en het leren.
- Ze houden zich bezig met het leren, het gezin, persoonlijke
omstandigheden die schoolprestaties kunnen beïnvloeden, sociale
omstandigheden van leerlingen, zoals bijvoorbeeld tienerzwangerschap en
verslavingen.
- Ze diagnosticeren leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren ect.
Klinisch psychologen
, - Helpen mensen zich aan te passen op sociaal en emotioneel gebied.
- Ook helpen ze om moeilijke keuzes in relaties, carrière of opleiding te
maken.
Forensisch psychologen
- Weten alles over daders en slachtoffers van strafbare feiten.
- Ze kunnen bv tbs’ers testen of ze vrij gelaten mogen worden.
- Ook mogen ze verklaringen beoordelen bij bv verkrachting of
kindermishandeling.
Omgevingspsychologen
- Proberen de interactie met onze omgeving en milieu te verbeteren.
- Bestuderen bv de invloed van groene ruimten in de binnenstad op de
schoolprestaties van kinderen of stimuleren recycling.
Gerontopsychologen
- Weten alles over de gezondheid en welzijn van ouderen mensen.
- Ze helpen ouderen om gezondheid te behouden en effectief te leren
omgaan met leeftijdsgerelateerde problemen. Ook beoordelen ze het
functioneren van ouderen en verstrekken begeleiding.
Psychiatrie ➜ een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling
van
mentale stoornissen.
- Zij zien de mens als een ‘patiënt’ met een geestelijke ‘ziekte’.
Pseudopsychologie ➜ niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
- Het zijn geen feiten gebaseerd op de wetenschap, maar ‘fantasie’.
- Denk hierbij aan horoscopen, grafologie (handschriftanalyse) en
waarzeggerij.
6 vaardigheden voor het kritisch denken
1. Wat is de bron?
2. Is de bewering redelijk of extreem?
3. Wat is het bewijsmateriaal?
- Anekdotisch bewijsmateriaal ➜ getuigenissen die de ervaringen van
iemand of enkele personen schetsen, maar ten onrechte voor
wetenschappelijk bewijs worden aangezien.
- Wetenschappelijk bewijsmateriaal ➜ moet wetenschappelijk onderzoek
voor worden verricht.
4. Kan de conclusie zijn beïnvloed door bias?
, - Bias ➜ een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie,
meestal op basis van persoonlijke ervaringen en waarden.
Emotionele bias ➜ de neiging om oordelen te vellen gebaseerd
op attitudes en gevoelens, ipv op een rationele analyse van
het bewijsmateriaal. Bv mensen zijn bang voor de misdaad
dus vinden een afschrikprogramma over de misdaad goed.
Confirmation bias ➜ bevestigingsbias ➜ de neiging om
informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren of te
bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken
waar je het wel mee eens bent. Bv mensen blijven geloven in
de astrologie omdat ze vaker de dingen onthouden die
kloppen, dan de foute dingen.
5. Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden?
- Correlatie-causaliteit-denkfout ➜ de denkfout dat als 2 dingen tegelijkertijd
voorkomen, het een het ander moet veroorzaken.
- We moeten andere interpretaties over de relatie tussen 2 dingen in
overweging nemen en meer ondersteunende gegevens vinden.
6. Zijn voor het oplossen van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
- Bv psychologen bekijken misdaad vanuit de invalshoek leren, sociale
invloed of persoonlijkheidstrekken. Economen kijken naar de financiële
motieven voor misdaad en sociologen kijken naar bendes, armoede ect.
7 competenties binnen TP
Assessen ➜ psychologisch onderzoek doen
Coachen en begeleiden ➜ beïnvloeden van gedrag 1 op 1
Voorlichten ➜ beïnvloeden van gedrag van een hele grote groep mensen
Trainen ➜ beïnvloeden van gedrag van een groep die je voor je hebt
Adviseren ➜ hoe geef je advies ?
Onderzoeken ➜ je moet onderzoeken kunnen uitvoeren
Professioneel werken ➜ zoals samenwerken ect.
Geschiedenis van de psychologie (/filosofie) ➜ de stromingen uit het verleden
Middeleeuwen
- Werd gedomineerd door de rooms-katholieke kerk.
- De kerk vond dat de geest en de ziel losstaan van de natuurwetten
waaraan wereldse objecten en gebeurtenissen onderworpen zijn. De
menselijke geest was net als de geest van god ➜ een mysterie dat
stervelingen niet in twijfel dienden te trekken.
Rationalisme ➜ de ratio (het denken) was de enige manier om aan wetenschap te doen.
- René Descartes
Geest en het lichaam zijn gescheiden ➜ Dualisme
, Menselijke gevoelens en gedragingen waren op lichamelijke
activiteiten in het zenuwstelsel gebaseerd.
Er was veel kritiek op het rationalisme.
Die kritiek kwam van het empirisme.
Empirisme ➜ vooral onderzoek doen op de basis van de werkelijkheid. Dus
waarnemingen,
ervaringen en experimenten.
- John Locke
Mens bij geboorte een tabula rasa ➜ een onbeschreven blad
dat door ervaring, leerprocessen en opvoeding persoonlijkheid
en vaardigheden krijgt.
- We doen nog steeds op een empirische manier onderzoek in de
psychologie.
Modern biologisch perspectief
- Ontstaan door het dualisme van Descartes.
- De geest is tegenwoordig een product van de hersenen.
- Onze persoonlijkheid, voorkeuren, gedragspatronen en vaardigheden
komen voort uit onze lichamelijke eigenschappen.
- Oorzaak van ons gedrag ➜ het zenuwstelsel, hormoonstelsel en in de
genen.
- 2 variaties =
Neurowetenschap ➜ richt zich op begrip van hoe de hersenen
gedachten, gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en
andere mentale processen creëren.
Evolutionaire psychologie ➜ beschouwt gedrag en mentale
processen op basis van hun genetische aanpassingen aan
overleving en voorplanting. Onze genetische opmaak is
gevormd door omstandigheden waarin onze genetische
voorouders jaren geleden verkeren. Bv de mens is rechtop
gaan lopen als aanpassing aan het verdwijnen van oerwouden,
door rechtop te lopen kregen ze meer overzicht, voor bv
gevaar.
Wetenschappelijke psychologie ➜ de wetenschappelijke methoden, zoals bij schei- en
natuurkunde, konden gebruikt worden om zowel de geest als het lichaam te bestuderen.
