Taal- en spraakontwikkeling
H1: Inleiding
Taalverwerving in plaats van taalontwikkeling → het is niet altijd logisch dat de taal ontwikkeld wordt
Een vanzelfsprekend proces in te taalontwikkeling:
Begin:
o Bij de geboorte, er wordt tegen een baby gepraat
Eindigt:
o Nooit, je leert dagelijks (woorden) bij
o Basis afgerond rond 12 jaar → in staat om alle zinnen te maken
Stappen in de ontwikkeling:
o Wenen
o Brabbelen
o 1 woord
o 2 woorden
o Korte zinnen
o Lange zinnen
Enkelvoudige zinnen
Samengestelde zinnen
Onderschikking
Nevenschikking
Factoren die het proces beïnvloeden
o Pratende omgeving: kind leert wat het hoort
o Gehoorstoornis
o Mentale beperking
1
,1.1 Taalontwikkeling: een multidimensioneel
gebeuren
↳ een multifactorieel proces = voorbereidende processen tot het schijnbaar probleemloos leren
praten heeft heel wat basisvoorwaarden
Interne voorwaarden: aangeboren of ontwikkelingskenmerken (bovenste en middelste
rij)
Externe voorwaarden: kenmerken van de omgeving waarin het kind zich ontwikkeld
(onderste rij)
Externe modulariteiten
↳ taalaanbod groter maken bij een 2jarige kun je zeggen ‘grote vogel’ bij een 6jarige moet je dan al
‘arend’ zeggen
2
,1.2 Componenten van de taalontwikkeling
Taalbegrip / taalontwikkeling
o Meer begrijpen(begrip), dan spreken (ontwikkeling)
Vorm van taaluitingen
o Fonetiek/fonologie
Klanken
Tomaat/komaat
Helikopter/helitopter
o Flexiemorfologie
Woorden, verbuigingen en vervoegingen
Ik loopte
o Syntaxis
Zinnen
De koffer staat van de auto open
Betekenis van taaluitingen (semantiek – derivatie morfologie (=overextensie))
o Overextensie
Opa da’s ook een opa eh
o Onderextensie
Enkel mijn pop is een pop
o Neologismen
Spiegelpapier/aluminiumfolie
o Flexiemorfologie
Loop, lopen, loopte
o Derivatiemorfologie
Boer, boerin, boerderij
Gebruik van taaluitingen (pragmatiek)
o Hangt af tegen wie
Was het mooi gisteren? Ja mooie film
Kind opgepakt worden, kind handen omhoog
Kind op trein tegen vreemde man: jij bent kaal
Nadenken over taal (metalinguïstiek)
o Verklaring zoeken van een woord
Boterham is niet boter en ham
o Correctie in taal
Straks naar oma = we gaan nu vertrekken
We gaan buiten vliegen, maar we zitten al buiten
3
, 1.3 Fasen in de taalontwikkeling
Prelinguale fase (voortalige periode)
o 0 – 12 maand
o Eerste woordjes (9-18 maand)
Vroeglinguale fase (vroegtalige periode)
o 1 – 2,5 jaar
o Woorden, zinnetjes
Differentiatiefase
o 2,5 - 5jaar
o kleuterklas
Voltooiingsfase
o 5 - 10/12jaar
o Volledig afronden van alle componenten
Neurobiologische aspecten van de taalontwikkeling
Tot 7 jaar: vorming van verschillende functionele systemen in het centrale zenuwstelsel
Bij pasgeborene: neuronen aantal gelijk, neuronen worden groter, meer axonen en dendrieten, meer
synapsen.
De toename is afhankelijk van de stimulatie → door deprivatie (afzondering) kan er een structureel
abnormaal hersensysteem opgebouwd worden.
Hersensystemen bij de opbouw van het taalsysteem
1) Het systeem van bewustzijnsregulatie
Plaats: Mesencephalon
Vermogen aandacht te vestigen en te houden
2) Het opname-verwerkingssysteem
Plaats: 8ste deel van de hersenen
Verzorgt opname, verwerking, evaluatie en opslag van informatie die van de buitenwereld op
ons afkomt
8ste deel: primaire projectiegebieden van verschillende zintuigen, hierrond liggen
associatiegebieden
3) Het handelingssysteem
Plaats: vooraan de hersenen
Planning, structurering, regulering van het handelen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinetimmerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.