ACTUELE TERRORISME BESTRIJDING
Week 1- introductie en definitiekwesties
Het definiëren van terrorisme
- Omstreden concepten, divergerende politieke inzichten, culturele, juridische en
wetenschappelijke opvattingen
- Definitie vraag is gekoppeld aan criminaliseren of het de-legitimeren van terrorisme
- Vele verschillende uitingsvormen van terrorisme
- Veranderende betekenis van het begrip terrorisme
- Conclusie: het is noodzakelijk om het begrip te ontleden en terrorisme af te bakenen
tot de essentie
- Activisme, burgerlijke ongehoorzaamheid, extremisme, terrorisme
- Overeenkomsten: bereiken van politieke en/of sociale verandering
- Verschillen: einddoelen, middelen en methodes, mentaliteit
Definiëren van terrorisme
- Doelen: sociale en politieke verandering
- Middelen en methoden die gebruikt worden
- Onderliggend waardensysteem
Wat is terrorisme niet?
- Terrorisme is niet hetzelfde als georganiseerde misdaad
o Politieke en sociale doelen, niet winst gedreven
o Erkenning door media of overheid belangrijk
o Impact maken, boodschap overbrengen zichtbaarheid
- Terrorisme is niet hetzelfde als staatsterreur
o Staat sponsort of door de staat gesteunde terreur is vaak gericht op het
controleren van minderheidsgroepen of oppositie door het gebruik van angst
zaaien, machtsmisbruik en geweld
o Gericht op handhaven status quo, deze niet afschaffen of omvergooien
, ACTUELE TERRORISME BESTRIJDING
- Sektes
o Soms sociale en politieke doelstellingen, maar van nature zelden activistisch
of gewelddadig
o Op zichzelf staand, sociaal-isolationisme, gaan geen verbindingen aan
- Of met lone wolves, solisten en andere wappies
o Kunnen geïnspireerd zij door een boodschap, vallen vaak buiten
georganiseerde groepen
o Knip en plak ideologie
o Persoon kan lijden aan een psychische aandoening
Terrorisme is een instrument om via aanslagen aandacht, angst en onrust te genereren om
zo politieke doeleinden te bereiken.
Definitie dreigingsbeeld terrorisme Nederland
- Terrorisme: het uit ideologische motieven plegen van op mensenlevens gericht
geweld, dan wel het aanrichten van maatschappij-ontwrichtende zaakschade, met als
doel maatschappelijke ondermijning en destabilisatie te bewerkstelligen, de
bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden.
Juridische definities
- Geen overeenstemming over de juridische definitie
- Terrorisme wetten zijn vaak vastgelegd in bestaande internationale wet- en
regelgeving
- Tendens om te criminaliseren/ op te nemen in strafrecht
- Complexe relaties: humanitair recht en privacywetgeving
- Complexe relaties: internationale samenwerking en opstellen van beleid
- Nieuwe organisaties en agentschappen met een specifieke focus op contra
terrorisme beleid
Juridisch kader
- In Nederland
o Ingebed in het strafrecht (art. 83)
o Verschillende gerelateerde artikelen, drietal type criminele activiteiten die
tevens als terroristisch misdrijf kunnen worden aangemerkt
o Vooral van belang om het terroristisch oogmerk te bewijzen
- Daarnaast aanpalende wetgeving
o Financiële wetten
o Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen
o Wet op de inlichtingen-en veiligheidsdiensten
o Politiewet
, ACTUELE TERRORISME BESTRIJDING
Week 2- Geschiedenis van terrorisme
De geschiedenis van het terrorisme in vier golven
- Terrorisme kan ideologisch geïnspireerd zijn maar ook zo gelabeld worden
- Vier golven volgens david rapoport
- Alle golven kennen een eigen ideologie en strategie
De eerste golf: anarchisme
- Periode 1880-1920
- Tsaristisch Rusland, andere delen van Europa, (Noord) Amerika en Azië
- Sterk politiek gemotiveerd, doel is het afzetten van absolutistische regimes
- Revolutionair (anarchisme, communisme, socialisme)
- Gewelddadige aanvallen, moordaanslagen op politici en vorsten
- Terrorisme wordt gebruikt: propaganda van de daad
- Bewerkstelligen van polarisatie, gedrag van het volk beïnvloeden
De tweede golf: de antikoloniale golf
- Periode ongeveer: 1920-1960
- Verdrag van Versailles: herverdeling van de Europese macht en koloniale bezittingen
- Europese, Afrikaanse, Amerikaanse en Aziatische groepen/organisaties
- Onafhankelijkheidsbewegingen, eisen het recht op zelfbestuur op
- Eisen de ‘bezette’ gebieden op door geweld
- Doel: bezetters/bezettende mogendheid
- Brede steun onder de bevolking (ook financieel): wettelijke claim
Derde golf: nieuw links
- Periode 1960-1990
- Marxistisch-leninistisch
- Gerechte aanslagen op hoog geplaatsen, kapingen, gijzelingen
- Internationale samenwerking tussen organisaties
- Tevens: staat gesponsord terrorisme
Derde golf: separatisme
- Gewapende takken, maar ook politieke vertegenwoordiging
- Vage scheidslijnen
Vierde golf: de religieuze golf
- Ruwweg 1980-2020
- Doelstelling: het realiseren van een godsstaat op aarde, vervangen huidige systemen
- Vaak sterke connectie met apocalyptiek/millenarische thematiek
- Claim op goddelijke waarheid of uitverzieking
- Moordaanslagen, vliegtuigkapingen, gijzelingen, zelfmoordterrorisme
- Aanslagen meer instrumenteel, grote aantallen slachtoffers, burgerslachtoffers
, ACTUELE TERRORISME BESTRIJDING
Ter overweging
- Er zijn geen harde grenzen te trekken tussen de vier golven; er is sprake van overlap
en overeenkomsten
- Er zijn veel grotere periodes waarin links- of separatistische groepen actief waren,
dan religieuze
- Ideologie is niet per se de drijvende kracht, maar vooral een middel om de sociaal-
politieke doelstellingen van een organisatievorm te geven (instrumenteel)
- Terroristische organisaties gaan soms over in politieke organisatie; is er dan sprake
van deradicalisering?
Een vijfde golf?
- 2019: 89 van de 108 dodelijke slachtoffers door terrorisme in “het Westen” het werk
van extreemrechtse organisaties
- Brenton Terrant (christchurch), Duitse neonazi groep, el paso shooting
- Toename van ultrarechts terrorisme, lone wolve aanslagen, hate crimes
- Tevens: opkomst complottheorieën, algemene trend van wantrouwen in instituties
en geïnstitutionaliseerde macht, (ultra)conservatieve tegenmacht tegen
“wokeness”?
, ACTUELE TERRORISME BESTRIJDING
Week 3- Motivatie
Wat is radicalisering?
- Definitie AIVD: Radicalisering is de groei naar extremisme en een (persoonlijk) proces
waarin sprake is van een groeiende bereidheid om diepingrijpende veranderingen in
de samenleving na te streven of deze te ondersteunen.
- Bij het uiteindelijk op ondemocratische wijze doorvoeren van veranderingen spreken
wij van extremisme en terrorisme.
Model van Wiktorowizc
- Individueel proces
- Interne en externe factoren
- Begeleid door een geloofwaardige boodschapper
- Er is een vruchtbare, ontvankelijke grond …
- Voor ontvangst van deze boodschap (cognitieve opening)
- Om te internaliseren en deel te nemen