Levenslooppsychologie hoorcollege 1 –
16.04.2018
De conceptuele lijn in het 1e jaar
In het eerste jaar sph staan conceptuele vakken centraal die inzicht geven in de gemiddelde mens in
zijn/haar sociale omgeving. Hierbij wordt informatie gegeven uit verschillende invalshoeken, zoals
Pedagogiek, Sociologie en Psychologie.
Bij de inhoud van levenslooppsychologie gaat het om actuele wetenschappelijke kennis over de
gehele levensloop van de mens. Hierbij komen natuurlijk ook filosofische dilemma`s (ligt er een
hoger plan achter ontwikkelingen?) en casuïstiek aan de orde.
Deze kennis is te gebruiken bij onderzoek, methodiek en de praktijk van de sph-werkveld. Bij de
toetsing gaat het om kennis en begrip van de kernthema`s uit het boek levensfase en de inhoud van
de hoorcolleges.
Belang voor sph
Voor sph`er is het van belang of een volwassen mens zelfstandig/autonoom kan functioneren in de
samenleving. In het werken met mensen komen de volgende zaken aan de orde;
- Door welke factoren kan een individu als autonoom individu functioneren?
- Op welk niveau kan je een cliënt aanspreken?
- Welke activiteiten kun je met een cliënt ondernemen?
- Zijn beperkingen tijdelijk of permanent?
o Tijdelijk: ADHD, autisme
o Permanent:
Wat vroeg ontstaat in je leven zijn later de complexe problemen.
College 1
- Groei, rijping en leren
- De verschillende theorieën over ontwikkelingsfase
- De fase van ontwikkeling
- De ontwikkeling van de reflexen
- Periode van de zwangerschap en visies op het bewustzijn
- De omgeving van de embryo en de foetus
Definities
Nature (Roesseau) of Nurture (Locke)?
Psychologie: beschrijft en verklaard het gedrag van de mens en de gevoelens en gedachten die de
mens ervaart bij zijn gedrag en de omstandigheden waarin het plaatsvindt.
Ontwikkelingen: een reeks progressieve veranderingen die tot hogere niveaus van differentiatie en
functioneren leiden. Deze veranderingen lopen trapsgewijs (discontinu). Dus je kan eerst lopen, dan
fietsen en dan zwemmen.
Ontwikkeling is niet één vloeiende lijn. Het kan met up`s en down`s gaan. Dit noemt je discontinu.
Vanaf 1,5 jaar krijgt een mens pas herinneringen, daarvoor kan je niks onthouden. Je ontwikkeld tot
je 25 jaar bent.
,Wat betekend ontwikkeling bij de mens?
Welke fasen doorlopen individuen tijdens hun leven: Fysiek, Sociaal en Cognitief
Waardoor kom je van de ene fase in de anderen?
Groei – differentiatie
Toename van cellen en een toename van lengte en gewicht. De mate is sterk erfelijk bepaald.
- Van klein naar groot (groei)
- Van eenvoudig naar complex (differentiatie). Je kan eerst lopen, fietsen, zwemmen etc.
Een voordeel is dat de mens gemiddeld steeds ouder worden, voor ons is de gemiddelde leeftijd iets
boven de 80 jaar.
Rijping
- Het is staat zijn om nieuwe functies te vervullen (lichamelijk proces). Rijping verloopt in
opeenvolgende fases in bepaalde volgorde.
- Sommige dingen moeten gebeuren in een bepaald periode. Bijvoorbeeld praten, als je een aantal
jaar geen taal hoort dan zal je dat nooit meer bij kunnen leren. Het meisje dat opgevoed is door
wolven. Je sensitieve periodes.
Leren
- Verwerven van kennis en vaardigheden op basis van intelligentie en ervaring door actief in
contact te treden met de omgeving. Omgeving heeft invloed op de rijping van het zenuwstelsel.
Bijvoorbeeld kinderen die in groep 2 zitten een jaar laten blijven zitten, omdat de kinderen nog niet
klaar zijn om te leren.
Doel van de wetenschap
Observatie, beschrijving en verklaren van ontwikkelingsprocessen gedurende de menselijke
levensloop.
Uitkomsten gaan altijd over de gemiddelde mens!
Wijze van onderzoek:
Dwarsdoorsnede (als het 100 baby`s zijn, het gemiddelde) /
Longitudinaal (langdurig onderzoek, laten we iemand om de 5 of 7 jaar onderzoeken, wordt
in Nederland toegepast als er in een familie mensen ziek zijn, de ene krijgt wel de ziekte de anderen
niet).
Visie en ontwikkelingen gedurende de levensloop
Het lastige aan deze wetenschap is dat er verschillende visies zijn op menselijke ontwikkeling. Denk
daarbij bijvoorbeeld aan de verklaring van mensen die vanuit een bepaalde religie denken. In de
psychologie bestaan de volgende stromingen/paradigma`s en de wetenschappelijke grondleggers die
daarbij horen:
- Psychoanalyse (Freud/Eriksons): de mens wordt gestuurd door driften en de poging deze te
onderdrukken. Vroegkinderlijke ervaringen staan centraal. Het menselijk gedrag wat niet goed
gaat is vaak al begonnen in de kindertijd.
- Cognitieve ontwikkelingsmodel (Piaget/Kohlberg): gedrag van kinderen weerspiegeld hun denk
– en kennisniveau
, - Behaviorisme (Skinner)/ Sociale leertheorie (Bandura): Mensen gedrag is aangeleerd.
Psychologie moet zich richten op waarneembaar gedrag. Invloed omgeving is belangrijk.
Vervolg visie
Omgevingspsychologie (Hall): ontwikkelingen van de mens wordt bepaald in wisselwerking tussen
de sociale en de ruimtelijke/materiële omgeving.
Ethologie/Biologische stroming (Darwin, Bowlby): Menselijke gedrag dient een evolutionair doel.
“Survival of the fittest”, elke generatie veranderd door aanpassingen door de veranderende
omgeving.
Humanistische stroming (Rogers): individuele beleving ruimte voor noodzakelijke zelfontplooiing,
eigen verantwoordelijkheid/autonomie.
Stadia in de ontwikkeling
Prenatale fase 3 trimesters
Babyperiode 0 – 18 maanden
Peuterperiode 1,5 – 4 jaar
Kleuterperiode 4 – 6 jaar
Schoolperiode 6 – 11 jaar
Adolescentie 11 – 22 jaar
Jonge volwassenheid
Volwassenheid
Ouderdom
Prenatale ontwikkelingen
Timester = 3 maanden
1e trimester (embryonale fase):
Germinale fase: twee weken innesteling van bevruchte eicel (zygote) daarna de aanleg van
bijvoorbeeld centrale zenuwstelsel, hersenen, hart, ogen en oren.
Dit is de belangrijkste fase, want hier worden de belangrijkste dingen ontwikkeld.
2e trimester (4 tot 6 maanden):
Ontwikkeling zenuwbindingen tussen de hersenen en belangrijke organen en reflexen.
3e trimester:
Volgroeien van de foetus tot de geboorte.
Risicofactoren tijdens de zwangerschap
- Middelen die van buiten komen en een schadelijke invloed hebben op de prenatale
ontwikkelingen noem je teratogeen
- Teratogene factoren kunnen leiden tot vertraagde groei, gedrag en functiestoornissen.
Voorbeelden:
Gebruik van drank, medicijnen en drugs, infecties en anderen ziektes, de leeftijd van de aanstaande
moeder, stress en stralingsgevaar.
De zwaarste factoor is straling! – kerncentrale etc. dat blijft nog 100 jaren bestaan, dit wordt van
generatie op generatie overgedragen.
Belang van reflexen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cheyennekuijkhoven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.