Samenvatting
Samenvatting Biomedisch kader
- Vak
- Instelling
De hele cursus biomedisch kader
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
elisebaeckelmans
Voorbeeld van de inhoud
DEEL 1: CELLEER1 Bouw en functie van de cel
Robert Hooke (1665) was de eerste die het begrip cel gebruikte. Uit verder onderzoek wees
uit dat alle organismen uit cellen bestaan. Er bestaan duidelijke overeenkomsten tussen de
cellen van de meeste organismen.
Alle cellen bestaan uit een begrenzing (celmembraan) en een geleiachtige inhoud. In deze
geleiachtige inhoud bevinden zich altijd nucleïnezuren: stoffen die een belangrijke rol
vervullen bij het bepalen van wat de cel kan en doet = DNA.
1.1 Bouw
Cellen met dezelfde vorm en functie liggen bij elkaar in een weefsel. De meeste organismen
hebben organen voor het uitvoeren van speciale taken. Elk orgaan bestaat uit verschillende
soorten weefsels. Bij ingewikkeld gebouwde organismen (vb mens) zijn organen meestal
verbonden tot een organenstelsel met een eigen taak (vb maagdarmstelsel).
Binnen een cel zijn nog organisatieniveaus te onderscheiden. De meeste cellen bezitten
organellen. Nog kleinere eenheden zijn moleculen en die bestaan uit meerdere atomen.
Atoom -> molecul -> organel -> cel -> weefsel -> orgaan -> orgaanstelsel -> organisme
CELSCHEMA
Cellen hebben een algemeen bouwplan, maar ze vertonen ook verschillen => komt doordat
elke cel zijn eigen functie heeft en daaraan zo goed mogelijk is aangepast.
Cellen bevatten cytoplasma, omgeven door een celmembraan. Cytoplasma bestaat uit
grondplasma en organellen zoals celkern, mitochondriën, lysosomen…. Het grondplasma
bestaat uit geleiachtige vloeistof en uit een groot aantal eiwitten, vetten, suikers en
mineralen.
Plantaardige cellen hebben vaak een celwand om hun celmembraan en in het cytoplasma
liggen ook bladgroenkorrels. Dierlijke cellen missen die celwand en in hun cytoplasma liggen
geen bladgroenkorrels.
CELORGANELLEN EN HUN FUNCTIE
Celorganellen zijn de onderdelen van
de cel. Organellen van de cel kan je
vergelijken met de organen in je
lichaam => ze hebben een specifieke
functie.
1
,Celkern:
Alle eukaryote cellen hebben een celkern, prokaryote
cellen niet. De celkern bevat de chromosomen: worden
steeds gekopieerd en aan de dochtercellen doorgegeven.
Zo zijn ze verantwoordelijk voor de erfelijke
eigenschappen van het organisme. Elk chromosoom
bestaat uit een complex DNA en eiwitten. Als de cel niet
deelt, zijn het lange dunne dragen (chromatine) die met
een microscoop zichtbaar zijn. Bij de celdeling rollen de
draden zich op tot staafjes.
Binnen de kern is nog een structuur zichtbaar: nucleolus
(kernlichaam). Deze speelt een rol bij de aanmaak van de
ribosomen. Rond het kernplasma zit een kernmembraan (dubbelmembraan), hierin bevinden
zich gaatjes (kernporiën). Via deze poriën kunnen grote moleculen de celkern in en uit.
Mitochondriën:
In de eukaryote cellen wordt de energie uit voedsel
omgezet in ATP (adenosinetrifosfaat). Dit fungeert
in de cel als een opgeladen accu. ATP moleculen
worden gemaakt in de mitochondriën, daarom
worden ze ook de kerncentrale genoemd.
Mitochondriën bestaan uit een dubbelmembraan,
grondplasma, DNA en veen enzymen die het
mogelijk maken om de energie uit voedsel om te
zetten in ATP. Het mitochondrium beval verder
grondstoffen voor ATP: ADP (adenosinedifosfaat)
en P (fosfaat).
Ribosomen en ER:
Informatie uit de celkern wordt in het cytoplasma vertaald. De ribosomen vertalen de
informatie uit de celkern in eiwitten. Ribosomen zijn zelf ook eiwitten, daarom is er in de
celkern ook informatie opgeslagen om ribosomen te maken. In het cytoplasma komen
ribosomen voor als losse bolletjes (soms in klontjes bij elkaar) maar ook gebonden aan een
systeem van membranen: endoplasmatisch reticulum (ER). Dit membranensysteem staat in
verbinding met andere celorganellen en zorgt voornamelijk voor het transport van stoffen
binnen de cel. Op het ruw-ER liggen veel ribosomen.
Een aanzienlijk deel van de eiwitsynthese in een cel gaat dus door aan het ER oppervlak ->
ruwe ER. Het glad-ER draagt weinig ribosomen, maar veel enzymen. Veel enzymen die actief
zijn in de cel kunnen niet werken wanneer ze vrij ronddrijven in het cytoplasma. Ze moeten
een associatie aangaan met een membraan -> glad ER (vb aanmaak koolhydraten en lipiden).
Golgi-systeem en lysosomen:
Het Golgi-apparaat is een organel dat bestaat uit op elkaar gestapelde membranen waaruit
door afsnoering blaasjes kunnen ontstaan. In het Golgi-apparaat worden stoffen (afkomstig
van ER) bewerkt en opgeslagen. Voor het transport van de stoffen (exocytose) worden
2
,blaasjes gebruikt. Het Golgi-apparaat is een soort fabriek waar allerlei stoffen worden
aangevoerd om na bewerking weer afgevoerd te worden. Voor de bewerkingen zijn er in het
Golgi-apparaat veel verschillende enzymen aanwezig.
Lysosomen zijn blaasjes met enzymen die stoffen kunnen afbreken. Ze kunnen versmelten
met voedselvacuolen of ze kunnen hun inhoud buiten de cel afgeven via exocytose
(opruimers).
Cytoskelet:
Een cel krijgt niet alleen vorm door de celmembraan en cytoplasma, ze krijgt vorm en
beweeglijkheid door eiwitdraden die aan de celmembraan en celorganellen vastzitten. De
eiwitstructuur vormen het cyto- of celskelet. De eiwitdraden va het celskelet maken het
mogelijk om sommige cellen heel lang te maken (vb zenuwcellen).
1.2 Functie van de cellen
Alle cellen hebben een manier om zich te handhaven en dus een manier om aan energie te
komen. Ze vernieuwen zichzelf en hebben contact met de buitenwereld. De functie van de cel
is vaak af te lezen aan het uiterlijk. Een uitstulping aan een cel kan dienen om te zwemmen of
opname van stoffen of transporteren van slijm. In het menselijk lichaam zijn veel typen cellen
te vinden.
3
, 2 Celmembraan
=> vormt de grens tussen cytoplasma (binnenkant cel) en buitenwereld. Er vindt een
voortdurende uitwisseling van stoffen plaats tussen het grondplasma en de omgeving. Het
membraan houdt ook stoffen tegen, niet alles mag zo maar naar binnen. Via de celmembraan
staan cellen in contact met andere cellen. In de celmembraan zitten veel eiwitten, sommige
daarvan spelen een rol bij het onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd. Cellen
kunnen op elkaar reageren (vb afweerreactie) maar het kan ook dat die reactie tot een
gemeenschappelijk doel leidt (vb samentrekken van spiercellen rond de darm).
2.1 Dubbele fosfolipidenlaag
Alle membranen in een cel, ook celmembraan, bestaan voornamelijk uit een dubbele laag
fosfolipiden. In het celmembraan bevinden zich eiwitten en cholesterol. De fosfolipiden
bestaan uit een glycerolmolecuul met daaraan 2 vetzuren, een fosfaatgroep en een
aminozuur (choline).
Choline en fosfaat zijn hydrofiel: ze trekken water aan en stoten vet af.
Vetzuren zijn hydrofoob: ze stoten water af en trekken vet aan.
2.2 Membraaneiwitten
In de plasmamembraan komen verschillende eiwitten voor. De meest voorkomende van deze
membraaneiwitten overspannen de breedte van de plasmamembraan. Andere
membraaneiwitten zijn gedeeltelijk in de fosfolipide dubbellaag ingebed of losjes aan het
binnen- of buitenoppervlak ervan gebonden. Membraaneiwitten kunnen fungeren als
receptoren, kanalen, dragerstoffen of als herkenning.
Receptoreiwitten zijn gevoelig voor specifieke extracellulaire stoffen die zich aan de eiwitten
binden, waardoor de activiteit van de cel wordt gewijzigd (vb door binding van het hormoon
insuline gaan cellen meer glucosemoleculen per tijdseenheid opnemen).
Kanaaleiwitten maken het mogelijk dat water, ionen en andere opgeloste stoffen het
vetgedeelte van de membraan kunnen omzeilen (vb verplaatsing van calciumionen door deze
kanalen is noodzakelijk voor spiersamentrekking en voortgeleiding van zenuwimpulsen).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisebaeckelmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen