Thema 3: modificaties en mutaties
1. Interactie tussen genen en omgeving; begrippen
1.1 genetica en epigenetica
1.2 modificatie en mutatie
2. Voorbeelden van niet-erfelijke modificaties
2.1 Proef van Bonnier
2.2 Niet-erfelijke modificaties in de natuur
3. Epigenetische modificaties
3.1 vera...
1. Interactie tussen genen en omgeving; begrippen
Nature = natuurlijke aanleg, genen
Nurture = bijdrage van omgevingsfactoren en verzorging
1.1 genetica en epigenetica
Genetica = studie erfelijke informatie in de DNA-basenvolgorde
Epigenetica = erfelijke veranderingen in genexpressie
Epigenetische modificatie = verandering op het DNA
1.2 modificatie en mutatie
modificatie = verandering in het fenotype als gevolg van omgevingsinvloeden
- niet erfelijke modificatie = geen gevolg van wijziging in fenotype
- epigenetische modificatie = erfelijke modificatie
mutatie = verandering in het genotype als gevolg van een wijziging in het DNA
- oiv omgevingsfactoren
- kan wel erfelijk zijn
2. Voorbeelden van niet-erfelijke modificaties
2.1 Proef van Bonnier
Proef met paardenbloemen
- Bloem 1: laagvlakte
- Bloem 2: Alpen hoogvlakte
Zelfde genotype, maar verschillend fenotype door klimaatverschillen = modificatie
Modificatie niet erfelijk
2.2 Niet-erfelijke modificaties in de natuur
Pijlkruid: verschillende soorten bladeren die ontstaan door stroming water en waterdiepte
- Ovale bladeren
- Pijlvormige bladeren
- Lintvormige bladeren
Honingbij: soort cel van eitje + voeding
- Bijenkoningin
- Werkster
3. Epigenetische modificaties
Epigenoom = verzameling van chemische modificaties die het DNA en de histonen kunnen
ondergaan
3.1 verandering op DNA: DNA-methylering
enzymen -> methylgroep aan DNA hechten -> genen komen niet tot expressie (= niet
afleesbaar)
bv. Ontstaan van een geinavtiveerd X-chromosoom = Barr-lichaampje
verantwoordelijk voor celdifferentiatie
- doorgeven van methyleringspatroon aan DNA dochtercellen
demethylering = methylgroepen verwijderen
, 3.2 Verandering van chromatinestructuur: histonacetylering
Chemische modificatie van histonen
Enzym -> acetylgroep aan histonenuiteinden hechten -> chromatin remodeling:
euchromatine word anders ingericht -> andere zones van DNA worden toegankelijk voor
transcriptie
Omgekeerde proces
Histonen verliezen acetylgroep door enzym histondeacetylase
= niet-geacetyleerde histonen
- Stabieler
- Heterochromatine
- Niet geschikt transcriptie
Met acetyl Ver van elkaar Afleesbaar
Zonder acetyl Dicht bij elkaar Niet afleesbaar
3.3 voorbeelden van epigenetische overerving
omgevingsfactoren kunnen modificaties veroorzaken
- hongerwinterkinderen Nederland: gevolgen door voedseltekort
- obesitas mannen -> weinig methylering -> chronische ziekten kans stijgt
4. oorzaken van mutaties
4.1 spontane reacties
= fouten die vanzelf ontstaan in samenstelling DNA zelf
- sequentie van basen kan wijzigen
- structuur base kan veranderen
4.2 geinduceerde mutaties
= gevolg van inwerking van milieufactoren
= mutagenen
4.2.2 chemische stoffen
component tabaksrook
base guanine chemisch wijzigen
nitrieten -> nitrosaminen in spijsvertering
cytosine nr uracil
mosterdgas
cytosine nr uracil
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisevanderweken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,19. Je zit daarna nergens aan vast.
