Hoofdstuk 2: voor vrijheid en
volk
4. De moeizame doorbraak van liberalisme en
nationalisme
doorbraak idealen verlichting:
- 13 Amerikaanse kolonies (1776)
- Frankrijk (1789)
- Rest Europa verlangen naar
> liberalisme (vrijheid, gelijkheid en soevereiniteit)
> nationalisme (eigen natiestaat)
> congres van Wenen = dam tegen verlichtingsidealen werkt niet
ongenoegen over restauratiepolitiek:
- eerst periferie en Balkan
- 1830 & 1848 Europa
- na 1848 doorbraak nationalisme (volkeren eisen autonomie) en
liberalisme (evolutie naar rechtstaat)
- WOI: doorbraak nationale rechtstaten
4.1 de dekolonisatie van Latijns-Amerika: de eerste
overwinning van liberalisme en nationalisme op de
restauratiepolitiek van het congres van Wenen
Begin 19e eeuw Spanje en Portugal steeds minder koloniaal rijk
standenmaatschappij in kolonies:
- peninsulares: ambtenaren en officieren uit het moederland leidende
functie
- creolen: blanke landeigenaars en kooplui geboren in kolonies eisten
meer vrijheid en autonomie
Napoleon 1808 greep macht in Spanje en Portugal
verbinding S & P en hun kolonies verbroken
creoolse (bv. Simon Bolivar) leiders komen in opstand komen en
onafhankelijkheid uit roepen
, MAAR
grote alliantie doet niet veel door…
- interne tegenstelling: landen hadden andere belangen
> VK: willen dat kolonies onafhankelijk worden geen protectionisme
meer = makkelijkere handel met vrije kolonies
> Spanje en Portugal: protectionisme (= eigen markten
beschermen door ze niet bereikbaar te maken voor anderen)
- Monroeleer (VS) Europeanen mogen niet koloniseren in Amerika
> theorie: de Amerikaanse volken beschermen/een eigen rechtstaat
geven
MAAR
> praktijk: creëert 2 werelden inkomsten kolonies VS ipv S en P
neokolonisatie: nieuwe vorm kolonisatie, politiek onafhankelijk
maar economisch afhankelijk
zie cartoon: Monroeleer beschermde Amerika van WWII isolationisme: zich
afschermen van de rest van de wereld
! behalve wanneer Amerika de oorlog aan Duitsland verklaarde
door uitbreiding van VSA
1830 Indian Removal Act = totale vernietiging inheemse culturen/first nations
4.2 De Griekse onafhankelijkheidsstrijd
Moldavië
Balkan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mereldevreeze. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,09. Je zit daarna nergens aan vast.