HC 1 ‘De groene en rode draad’ 06-04-2018 – Bannink, Huberts en Wagenaar
Beleid en besluitvorming
- Centrale vraag cursus:
o ‘Waarom pakken beleid en besluitvorming vaak zo anders uit dan gewenst of
gedacht?’
- Normatieve en empirische theorie
‘Rationeel model’ als ijkpunt
- Beleid maken is een kwestie van:
1. Goed je verstand gebruiken
2. First things first
Het beleidsproces (‘groene draad’)
Echter:
- Toch loopt het vaak anders dan gewenst of gedacht:
o Rode draad
o Rode draad-mechanismen
Voorwaarden groene draadpraktijk
1. Unitaire besluitvormer
2. Volledige informatie
3. Loyale uitvoerders
4. Vermogen om eigen beleid kritisch te evalueren
De verlichte despoot (1712-1786)
Kartoffelbefehl (14-03-1756)
Informatie en kennis in ontwerp
,Uitvoering en evaluatie
Obstakels – tekort
1. Geldgebrek
2. Tijdsdruk
3. Weerstand in:
o Samenleving
‘Middenveld’, sociale bewegingen, spontane protesten
o Politiek stelsel
Politieke partijen, rivaliserende ambtenarijen
o Partijen
Facties, ‘bloedgroepen’, concurrenten
o Regering
Coalitiepartners
Weerstand Compromissen ‘vage’ doelen halfslachtigheid
4. Begrensde rationaliteit
o Citaat: ‘The capacity of the human mind for formulating and solving complex
problems is very small compared with the size of the problems whose
solution is required for objectively rational behavior in the real world.’ -
Herbert Simon, Models of Man (1957)
o Grenzen aan de rationaliteit
Bounded rationality (Herbert Simon)
Intentioneel rationeel, maar beperkt
Dus niet: non-rationeel of irrationeel
Tweeledige begrensdheid
1. Fysieke (cognitieve) limieten
Informatieverwerking kennis vooruitzicht
2. Taallimieten
Vocabulaire, taalgevoel articuleren kennis en gevoel
Een voorbeeld cognitieve limieten: schaakspel
Op elk moment zijn er +- 30 toegestane zetten, voor het doen
van een zet en reacties hierop moet je rekening houden met 10
tot de derde mogelijkheden, bij gem van 40 zetten moet men
rekening houden met 10 tot de 120ste mogelijkheden, voor de
huidige generatie mensen en computers is dit te veel –
Ontleend aan Albert Benschop.
5. Bureaucratie
- Schijnbare machine:
o Centralisatie
o Hiërarchie
o Formalisatie
o Standaardisatie
o Specialisatie
- Maar: ‘bureaucratie drift’
- Rode draad mechanismes
- Geen tekort, maar een teveel
,Mechanisme
- Causale keten
- Getriggerd door individuen
- Komt vaak voor
- Gemakkelijk herkenbaar
- Vergelijkbaar met spreekwoorden
Een voorbeeld: groupthink
- Definitie: een manier van denken van mensen in een hechte groep waarbij hun
streven naar unanimiteit sterker is dan hun wil om alternatieven serieus te
overwegen.
- Oorzaak van beleidsfiasco’s
- Irving L. Janis (1972), victims of groupthink
Symptomen groupthink (Rode draad)
- Gedeelde illusie van onkwetsbaarheid
- Wegrationaliseren van alarmsignalen
- Klakkeloos geloof in eigen moraliteit
- Negatieve stereotypering van tegenstanders
- Direct terugfluiten van leden met afwijkende ideeën
- Zelfcensuur
- Gedeelde illusie van unanimiteit
- Opduiken van zelfbenoemde ‘mindguards’
HC 2 ‘De rationalistische benadering’ 06-04-2018
- Beleid (in de bestuurskunde) is ongeveer hetzelfde als Strategie (in de
organisatiewetenschap en bedrijfskunde)
, Omschrijving van de term ‘beleid’: ‘het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden
met bepaalde middelen en bepaalde tijdskeuzes’.
Fasen beleidsproces:
1. Agendavorming
2. Beleidsvoorbereiding
3. Beleidsbepaling
4. Beleidsinvoering en –uitvoering
5. Beleidsnaleving en –handhaving
6. Beleidsevaluatie
Agendavorming (als eerste fase van beleidsproces)
- Probleem (Ps) = Norm (Ns) – Waarneming (Ws)
Enkele aspecten van formuleren van doelstellingen (als onderdeel van
beleidsvoorbereiding):
a Intern versus extern
b Eenmalig versus permanent
c Precisie (mate waarin doelstellingen SMART zijn geformuleerd)
d Ambitieniveau
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper serenaschuurmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.