Samenvatting
Samenvatting Bestuursprocesrecht K4: Albers, Bestuursrecht begrepen en reader
- Instelling
- Juridische Hogeschool (Fontys)
Samenvatting van 18 pagina's voor het vak Bestuursprocesrecht aan de JHS
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: jannekedankers • 7 jaar geleden
Door: Reeeeus • 6 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
BESTUURSPROCESRECHTSAMENVATTING
BESTUURSPROCESRECHT K4
JURIDISCHE HOGESCHOOL ● ALBERS, BESTUURSRECHT BEGREPEN HOOFDSTUK 8 EN 9
,BESTUURSPROCESRECHT
WEEK 1 RECHTSBESCHERMING TEGEN DE OVERHEID: INLEIDING
Literatuur: Albers H8 en H9 t/m 9.5
Voor een burger een geschil met een bestuursorgaan over een besluit kan voorleggen aan de bevoegde
bestuursrechter, zal naar Nederlands recht bijna altijd een bestuursrechtelijke voorprocedure moeten worden
gevolgd. Het oorspronkelijk genomen besluit (ofwel het primaire besluit), wordt in zo’n procedure door een
bestuursorgaan opnieuw beoordeeld. De in het boek besproken voorprocedures zijn administratief beroep en
bezwaar. Bij de toetsing in administratief beroep en bewaar vindt ene volledige heroverweging plaats: de
toepassing op het recht, de vaststelling van de feiten en beleidsaspecten worden beoordeeld. Het
bestuursorgaan kijkt of het primaire besluit rechtmatig en ook doelmatig is. Dat wil zeggen: of het bestreden
besluit, gelet op alle betrokken belangen, het meest wenselijk is.
Bezwaar
Bezwaar, 1:5 lid 1 Awb: wordt als voorziening tegen ene besluit gevraagd bij hetzelfde bestuursorgaan dat het
het besluit heeft genomen. In de praktijk moet in bijna alle gevallen de bezwaarschriftprocedure worden
gevolgd (afd. 7.1 en 7.2 Awb). De bezwaarschriftprocedure is kosteloos (7:15 lid 1 Awb)
- Op grond van 7:1 lid 1 Awb is de bezwaarschriftprocedure de algemene heroverwegingsprocedure. Deze
gaat verplicht aan het beroep op een bestuursrechter vooraf (8:1 jo 7:1 Awb), tenzij sprake is van een van
de uitzonderingen neergelegd in 7:1 lid 1 sub a t/m g Awb.
- De procedure: is een belanghebbende het niet eens met een besluit, dan dient deze hiertegen een
bezwaarschrift in. Hierop volgt een gemotiveerde heroverweging van het besluit met als grondslag het
bezwaarschrift (7:12 lid 1 Awb). Deze heroverweging kan er voor zorgen dat het bestreden besluit wordt
herroepen en eventueel ene nieuw besluit wordt genomen (7:11 Awb).
- Bij de aanvang van de bezwaarschriftprocedure wordt bepaald of de bezwaarmaker ontvankelijk is.
Daarvoor moet het bezwaarschrift aan de inhoudelijke eisen voldoen die gesteld zijn in 6:5 lid 1 en 3
Awb. Wordt hieraan niet voldaan, dan wordt de indiener niet meteen niet-ontvankelijk verklaard, maar hij
krijgt de mogelijkheid tot herstel (6:6 Awb). Ook moet er sprake zijn van een appellabel besluit (zie
hierna) en een belanghebbende (1:2 Awb), en moet de belanghebbende bij het juiste bestuursorgaan zijn.
Tot slot moet de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift in acht worden genomen (6 weken
vanaf de dag waarop het besluit op voorgeschreven wijze bekend is gemaakt, 6:7, 6:8 en 6:9 jo 3:41 en
3:42 Awb). Er zijn twee uitzonderingen op de termijn die ervoor zorgen dat de indiener niet meteen niet-
ontvankelijk wordt verklaard, namelijk de algemene doorzendplicht in 6:15 Awb en de verschoonbare
termijnoverschrijding in 6:11 jo 3:45 Awb. Een te vroeg ingediend bezwaar moet bewaard blijven en in
behandeling worden genomen wanneer de bezwaartermijn aanvangt (6:10 Awb).
- De bezwaarschriftprocedure heeft vier functies:
1. Rechtsbeschermingsfunctie: eigenlijk is er in voorprocedures geen rechtsbescherming omdat er geen
rechter aan te pas komt. Toch kent de bezwaarschriftprocedure een aantal waarborgen. Voorbeelden
hiervan zijn het horen, het instellen van een (onpartijdige) adviescommissie, het feit dat besloten van
door ambtenaren in mandaat worden genomen en deze bij een heroverweging op een hoger ambtelijk
niveau (het bestuursorgaan zelf) wordt behandeld (compensatie van mandaat genoemd), het verbod
van ultra petita: de heroverweging vindt plaats enkel op grond van het bezwaarschrift, en het verbod
van reformatio in peius: de bezwaarmaker mag er in zijn rechtspositie niet op achteruit gaan ten
opzichte van de primaire beslissing. Dit laatste geldt overigens alleen als maar één belanghebbende
tegen het besluit opkomt of als meerdere belanghebbenden met dezelfde argumenten (parallelle
belangen) opkomen tegen het besluit;
2. Leerfunctie: bestuursorganen kunnen leren van het maken (en herstellen) van hun fouten;
3. Zeeffunctie: een aanzienlijk deel van bezwaarmakers zet een zaak niet door na de bezwaarfase. Dit
vermindert de werklast van de rechtbank;
4. Verduidelijkingsfunctie: tijdens een bezwaarschriftprocedure wordt het dossier aangevuld: er komt meer
volledige informatie (zowel nieuw als aanvullend) over feiten en omstandigheden en het recht op tafel.
- Er is kritiek op de bezwaarschriftprocedure. Deze zou in de rechtspraktijk niet in alle gevallen goede
diensten bewijzen. Als gevolg op deze kritiek is de Wet rechtstreeks beroep tot stand gebracht. Deze wet
relativeert het verplichte karakter van de bezwaarschriftprocedure. Er is een mogelijkheid tot prorogatie in
het leven geroepen (7:1a Awb). De bestuursrechter kan de zaak alsnog terugsturen naar het bestuur als hij
van mening is dat een bezwaarschriftprocedure toch nodig is (8:54a Awb).
, BESTUURSPROCESRECHT
Beroep bij de bestuursrechter
Om beroep in te stellen bij de bestuursrechter moet op grond van 8:1 Awb sprake zij van een belanghebbende
(direct of OPERA, 1:2 Awb) die een appellabel besluit wil aanvechten. Wanneer sprake is van een besluit staat
in 1:3 Awb. Een appellabel besluit wil zeggen appellabel in de zin van 8:1 Awb. De niet-appellabele besluiten zijn
neergelegd in 8:3 t/m 8:5 Awb. Verschillen tussen de twee:
- Bezwaar en administratief beroep worden beoordeeld door ene bestuursorgaan, dat daarbij niet alleen de
rechtmatigheid van een besluit bekijkt maar ook doelmatige- en beleidsaspecten betrekt. Het beroep wordt
behandeld door een onafhankelijke rechter, die alleen kijkt of het bestreden besluit rechtmatig is in de zin van
of het rechtens correct tot stand is gekomen en naar inhoud rechtens niet onjuist is.
- Het heroverwegende bestuursorgaan neemt in de regel een nieuw besluit. Als de bestuursrechter het
beroep gegrond verklaart, vernietigt hij het besluit geheel of gedeeltelijk (8:72 lid 1 Awb). Daarop beoordeelt
hij of het mogelijk is om de rechtsgevolgen van het vernietigende besluit in stand te laten (8:73 lid 1 sub a
Awb), of, als dat niet mogelijk is, zelf in de zaak te voorzien (8:73 lid 1 sub b Awb). Kan de bestuursrechter dit
ook niet doen, dan staat hem de mogelijkheid open om een bestuurlijke lus toe te passen. De rechte vraagt
het bestuursorgaan dan op het besluit te repareren (8:51a, 8:80a en 8:80b Awb). Is ook dit niet mogelijk, dan
zal hij het bestuursorgaan bevelen een nieuw besluit te nemen (8:72 lid 4 Awb).
- Het bestuursorgaan toetst ex nunc: hij neemt alle omstandigheden (wet- en regelgeving) mee op het
moment dat het bezwaarschrift wordt beoordeeld. Stel dat een bezwaarschrift op 4 januari wordt ingediend,
op 5 mei de wet verandert en op 1 juli beoordeling door het bestuursorgaan plaatsvindt. Het
bestuursorgaan za de wetswijziging van 5 mei meenemen. De rechter toetst daarentegen ex tunc: hij kijkt
naar het geldende recht op het moment dat het bestreden besluit werd genomen. Hij stelt zich dus de vraag
of het bestuursorgaan destijds een rechtmatig besluit heeft genomen.
Rechtsbescherming tegen de overheid wordt verleend door een onafhankelijke en onpartijdige rechter. In het
bestuursrecht is dit de bestuursrechter. Op grond van 1:4 lid 1 Awb wordt hieronder verstaan: een
onafhankelijk, bij de wet ingesteld orgaan dat met bestuursrechtspraak is belast. Dit kan een rechter zijn die tot
de rechterlijke macht behoort, zoals de rechter bij de sector bestuursrecht of kanton (116 lid 1Gw, 2 Wet RO
en 1:4 lid 3 Awb), of een ander orgaan dat met een rechtsprekende functie belast is, zoals de Afdeling
bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRVS) of de Centrale Raad van Beroep.
- Er kan onderscheid worden gemaakt tussen de algemene en de bijzondere (ofwel gespecialiseerde)
bestuursrechter. De algemene bestuursrechter heeft in beginsel de algemene rechtsmacht, tenzij de wet
anders bepaalt (8:6 Awb jo H2 Bbr). Wordt anders bepaald dan wordt daarin een bijzondere rechter
aangewezen.
- Het bestuursprocesrecht is in beginsel uniform: alle bestuursrechtsprekers spreken recht aan de hand van dit
procesrecht, tenzij hiervan in de betreffende bijzondere wet wordt afgeweken. Met verschillende
rechtsbeschermingsprocedures wil met voorkomen dat tegen ieder besluit dezelfde procedurele route kan
worden gevolgd. Zo is het soms niet wenselijk als een burger in hoger beroep kan tegen een beslissing van
een bestuursrechter. Er zal in zo’n geval sprake zijn van bestuursrechtspraak in eerste en enige aanleg.
Wanneer er geen een bestuursrechter bevoegd is om over een geschil tussen overheid en burger te
oordelen, zal de burgerlijke rechter (in zijn hoedanigheid als ‘restrechter’) oordelen.
- Het stelsel van rechtsbescherming rust op drie pijlers, namelijk de (algemene) bestuursrechtspraak in eerste
aanleg bij de sectoren bestuursrecht van de rechtbanken, een stelsel van bijzondere bestuursrechters, en
aanvullende rechtspraak door de burgerlijke rechter. In beginsel wordt alleen de eerste pijler veelvuldig
gebruikt.
Het bestuursprocesrecht kent verschillende functies:
1. De rechtsbeschermingsfunctie: de bescherming van de individuele rechtspositie van de burger; en
2. De toezichtfunctie: het handhaven van het objectieve recht door middel van controle van de onafhankelijke
rechter op de uitoefening van bestuursbevoegdheden door bestuursorganen.
Hierbij speelt de vraag van rechtsbescherming versus controle een rol. Vroeger zag de rechter er namelijk ook
nog op toe dat bestuursorganen conform de bestuursrechtelijke regelgeving handelden. Het bestuurshandelen
werd daarbij als het ware op rechtmatigheid gecontroleerd. Dit had de erkenning van reformatio in peius en ultra
petita tot gevolg. Tegenwoordig gaat de Awb uitdrukkelijk uit van de rechtsbeschermingsfunctie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PleuntjePluk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen