Samenvatting
Samenvatting Spraak- en mondgewoonten, logopedie jaar 2
Uitgebreide samenvatting van het boek, les- en tentamenstof.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Spraak & MondgewoontenWeek 7: Normale spraakontwikkeling theorie (I)
Het taal- en spraakproductiemodel van Levelt (1989)
Lexicon: Woordenschat en fonologische woordvormen.
Lemma: Semantische vorm woord.
Lexeem: Fonologische vorm woord.
Taal: Systeem van conventionele tekens waarmee de gebruikers van taal ideeën kunnen
communiceren.
Taalteken: Waarneembare vorm met niet waarneembare betekenis.
Spraak: Vorm van het taalteken, klankvormen (arbitraire relatie, willekeurig).
Taal en spraak: Binnenkant en buitenkant.
1. Conceptualiseren: Kennis —> Preverbale boodschap.
2. Grammaticaal en fonologisch coderen: Lexicon en fonologische invulling.
3. Fonetisch plan: Planning en programmering van de benodigde spierbewegingen voor de
spraak.
4. Articuleren: Het uitspreken.
5. Monitoring: Voortdurende kwaliteitscontrole, zelfcorrecties, soms voordat er gesproken is.
6. Auditieve waarneming.
7. Decodering.
Pagina 1
, Spraak & Mondgewoonten
Spraakketen
Centraal: Hersenen.
Perifeer: Motorisch.
1 t/m 3 Articulatorische fonetiek Bedoelen, formuleren, spreken
4 Akoestische fonetiek Spraakgeluid
5 t/m 7 Auditieve fonetiek Horen, verstaan, begrijpen
Voorwaarden voor communicatie:
- Van belang dat beide gesprekspartners in hetzelfde medium zitten.
- Spreker en luisteraar moeten toegang hebben tot hetzelfde transmissiekanaal.
- Spreker en luisteraar moeten toegang hebben tot dezelfde taalcode.
- De keten is zo sterk als de zwakste schakel.
Pagina 2
, Spraak & Mondgewoonten
Spraakperceptie - Het oor:
- Oorschelp: Geluidsgolven worden opgevangen en door de vorm van de oorschelp, naar de
gehoorgang geleid en botsen daar tegen het trommelvlies.
- Middenoor: Gehoorbeentjes passen geluidstrilling aan en brengen de vloeistof in het binnenoor
in beweging, zo ontstaan er golven.
- Binnenoor: Analyseert trillingen en zet ze om naar een neurale code die naar N. VIII gaat.
Spraakperceptie:
- Pasgeborenen prefereren spraak boven niet-spraak, motherese, moedertaal, herhaaldelijke
aangeboden spraakstimuli.
- 2 maanden: Onderscheiden van klinkers in éénlettergrepige woorden bij verschillende sprekers.
- 2 tot 3 maanden: Categoriseren van klinkers, ondanks tempowisselingen in uitspraak.
- 0 tot 10 maanden: Kinderen onderscheiden de betekenisonderscheidene kenmerken van de
klanken van de moedertaal.
- 6 maanden: Aandacht voor pauze aan het einde van een zin.
- 11 maanden: Aandacht voor pauzes tussen woorden van een zin.
- 9 maanden: Voorkeur voor klankcombinaties uit moedertaal.
- 9 maanden: Voorkeur voor klanken van de moedertaal, nog niet voor prosodie.
Selection-avoidance theorie: Theorie die er vanuit gaat dat kinderen op basis van hun
genetische en fonologische capaciteiten hun eerste woorden kiezen.
Mc Gurk effect: Als je een geluid hoort bijv. BAA zoals ik het filmpje en je verandert je
mondbeeld, dan versta je verschillende woorden. Het visuele wint het van het auditieve. Wij
doen veel met ons mondbeeld.
Bernouilli effect: Bij de articulatie beweeg je de spieren door het Bernouilli effect. De
stembanden zitten tegen elkaar aan. Er komt een snelle luchtstroom door de stembanden heen.
Het Bernouilli effect zorgt er weer voor dat ze weer naar elkaar toe gezogen worden.
Bron-Filtermodel: Bron is geluid van de stembanden. Filter is wat er aan resonantie bij gegooid
wordt. Door het filter kun je verschillende effecten aangeven. De basis van je stembanden is
hetzelfde (hypernasaal, hyponasaal, verdragend, ingetogen).
Spraakproductie in fasen:
1. Initiatie, innervatie: Op gang brengen luchtstroom vanuit de longen.
2. Fonatie: Adductie van de stemplooien - Bernoulli effect - Geluidsgolf.
3. Articulatie: Onderbreking van de luchtstroom/geluidsgolf door beweging van articulatoren
(vocalen en consonanten).
4. Resonantie: De geluidsgolf wordt weerkaatst/geresoneerd in de ruimte waarin hij terecht komt.
Pagina 3
, Spraak & Mondgewoonten
Week 9: Normale spraakontwikkeling theorie (II)
Latijnse benamingen:
Zachte gehemelte = Velum.
Harde gehemelte = Palatum, velair, plataal.
Huig = Uvulair.
Stemplooien = Glottaal.
Lippen = Labiaal.
Tandkassen = Alveolair.
Tong = Linguaal.
Tongpunt = Apicaal.
Tongrug = Dorsaal.
Tand = Dentaal.
Neusholte = Nasaal.
Articulatoren
Dynamisch Statisch
Tong Alveolairrand
Lippen Harde gehemelte
Onderkaak Tanden
Zachte gehemelte Neusholte
Wangen
Larynx
Farynx
Vocalen, klinkers: Klanken die zonder obstakel in de mond-keelholte gerealiseerd worden (altijd
stemhebbend). Positie tong bepaalt de grootte en mate van constrictie.
1. Gesloten - Hoog.
2. Open - Laag.
3. Gerond - Ongerond.
Kenmerken klanken, distinctieve kenmerken:
1. + Stem of - Stem (stemloos of stemhebbend).
2. + Dorsaal of - Dorsaal (Voor of achter liggende klank).
3. + Continuant of - Continuant (alle klanken behalve de plosieven).
Pagina 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisdekock. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen