Week 1 Complexe opvoedsituaties - Systemisch-Contextueel
Systeemgericht werken brengt een andere manier van kijken met zich
mee. Je richt je niet op mogelijke oorzaken, maar kijkt naar de situatie als
geheel. Alle betrokkenen ervaren situaties vanuit hun eigen perspectief,
op hun eigen manier.
Aandacht voor sociaal-maatschappelijke context, structuur in systemen,
diversiteit, het DNA van de eigen Family Tree, intergenerationele
overdracht, communicatie, ervaringen en betekenis die aan de ervaringen
wordt gegeven… het maakt deel uit van de systemisch-contextuele
benadering.
Systeemprofessional
De gezinsbenadering rond 2e helft 70e jaren = systemische benadering,
de komst van de Wmo in 2007 heeft in de sociale sector het gesprek op
gang gebracht over een andere manier van werken.
Niet het verlenen van hulp staat voorop, maar het helpen van mensen om
zichzelf te helpen…
- Achter de vraag kijken
- Naar een balans zoeken tussen formele en informele ondersteuning
- Naar een balans tussen collectieve en individuele voorzieningen,
resultaatgericht en integraal werken
Het systeemgericht perspectief ziet gedrag als logische reactie op wat zich
afspeelt in het systeem als geheel. Systeemgerichte interventies richten
zich op het geheel: wat er in de persoon gebeurt, wat er in de omgeving
gebeurt en de betekenis die dat voor alle betrokkenen heeft. Je kunt het
zien als de reactie van de delen in het geheel van een mobile.…
Verschillende zienswijzen aanvaarden en legitimeren draagt bij aan inzicht
in betrokkenen, onderling begrip en samenwerking.
Kader en context als kernbegrippen
Bij de systemische benadering gaat het om ‘inclusief denken en kijken’
- De omgeving ‘meenemen’ in de wijze van kijken en benaderen
- Vanuit het geheel naar de delen kijken
- Een brede blik hanteren, de dingen breed zien
- Inzicht dat niet al het menselijke gedrag valt te verklaren vanuit het
individu dat dat gedrag vertoont
- Gedragingen slechts verklaarbaar in de context van het omringende
systeem
- Contextuele benadering van groter belang geworden
Belangrijkste uitgangspunten
- Geheel is meer dan de som der delen…
- Binnen het systeem zijn de delen van elkaar afhankelijk. In een systeem
hangt alles met alles samen…
,- Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen –
het gedrag van het individu wordt mede bepaald door het systeem…
- Systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn
omgeving, omdat het wil overleven…
- Systemen hebben de neiging of behoefte om te overleven…
- De verschillende problemen waarmee mensen tegelijkertijd kampen,
interacteren en interfereren…
- De systeemtheorie is de-individualiserend. Niet meer zo kijkt naar de
problemen of gedrag, maar wat is er in totaal aan de hand.
- It takes Two to tango. Er is voortdurend wisselwerking, voortdurend
communicatie. Invloed op elkaar.
Begrip Informatie centraal – analogie van de bloedsomloop, permanente
circulatie van informatie & een systeem van voortdurende communicatie.
Een holistische benadering
De systemisch werkende professional betrekt alle aspecten van zijn of
haar leven in de hulpverlening:
Kijkt naar de financiële situatie, werk en opleiding, gezondheid,
huisvesting, sociale contacten, gezinssituatie, vrijetijdsbesteding.
Niet alleen de brede blik van een generalist, maar ook de samenhang
tussen problemen zien en bovendien oog hebben voor de gezondheid van
betrokkenen.
Geen idee waarom deze afbeelding er in zit:
Alicia (documentaire) Link: www.2doc.nl/alicia
,- Waarom gedraagt Alicia zich steeds meer tegendraads…
- Wat doet het met je als je opgroeit in kindertehuizen, jaar in jaar uit
hopend op een plek in een pleeggezin… en… wat is dat over een
roulerende rekening…
Aanbevelingen n.a.v. de dialogen - impact documentaire Alicia
1. Preventie, vroegsignalering & vroeginterventie
• Ondersteuning vanuit het netwerk en de buurt: buurtinitiatieven,
buurtgezinnen.nl, meeleefgezinnen, weekendpleegzorg, ontlasting door
vrijwilligers en sociaal netwerk
• Voorlichting, preventie en signaleringsfunctie vanuit consultatiebureaus
en onderwijs
• Eerder en vroegtijdig intensieve hulp bij complexe vraag / multi-
risicofactoren (en daarbij gezinsgericht werken)
2. Toegang tot jeugdhulp
• Wijk/jeugdteams en casemanager ook buiten kantoortijd bereikbaar
• Betere aanwezigheid en bekendheid in de buurt: wijkteams beter
vindbaar/bekend maken, met voldoende kennis jeugd & gezin
• Meer samenwerking in het voorveld binnen formeel netwerk (bijv. via
maatwerktafels)
3. Jeugdbeschermingsketen
• Verkort besluitvormingstrajecten bij drang/dwang
• 1 gezin, 1 rechter
• Voor elk kind uithuis een mentor/maatje/JIM waar het zich aan kan
hechten en die voor belangen kind opkomt in formeel netwerk
4. Inzet op gezin/inbreng ouders
• Zoveel mogelijk thuis: lever maatwerk rond integrale gezinszorg, inzet
netwerk en 24/7 beschikbare hulpverlening in het gezin met 1 langdurig
betrokken vast aanspreekpunt
• Uitgangspunt: ‘goed genoeg’, met wensen en mogelijkheden van kind en
ouders als vertrekpunt, en betrek hen nadrukkelijk in de besluitvorming
• Houd ouder in ouderrol: investeer in haar/zijn capaciteiten en faciliteer
zoveel contact en betrokkenheid als wenselijk/mogelijk bij uithuisplaatsing
(met zicht op terugkeer)
5. Pleegzorg
• Meer inzet op werving pleegouders, o.m. op specifieke behoeften
individuele kinderen
• Betere matching, voorbereiding, scholing en goede/tijdige ondersteuning
pleeggezinnen
• Blijf biologische ouders zoveel mogelijk betrekken, maar beperk zo nodig
hun ruimte om pleegzorg te bemoeilijken.
, 6. Gezinshuis / kleinschalig residentieel
• Meer geld en ruimte voor kleinschalige gezinshuisachtige alternatieven,
ook in regelgeving (o.m. minder beperkingen vanuit werktijdenregelingen)
• Bied een stabiele en normale leefomgeving (voorkom overplaatsingen
zoveel mogelijk)
• Moeder-kind en gezinsopnames, broertjes en zusjes bij elkaar
Verder aanbevelingen – zie pdf. op BB
Duo’s van psychiatrie en jeugdbescherming
Christine Pollmann (gemeente Amsterdam / Jeugd): “Bij nieuwe
jeugdbeschermingsgezinnen, waar veiligheid een issue is, experimenteren
we in mijn regio met huisbezoeken door een duo van een
jeugdbeschermer en een sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV) uit
de volwassen GGZ.”
Bij 70% van de ouders, waar ze komen, speelt/speelde psychiatrische
problematiek. Ouders zijn blij dat er vragen gesteld worden, zo worden ze
zelf als volwassenen ook geholpen.
Uit onderzoek blijkt dat 80% van de ouders zegt: “Ik weet dat
mijn problematiek effect heeft op mijn zorg voor de kinderen en dat krijgt
geen aandacht”.
Zulke samenwerking kan op korte termijn heel veel verschil maken.”
meerzijdige partijdigheid = basishouding hulpverlener
Week 1 : kenmerken van gezinnen met complexe problematiek
Verwante theoretische kennis bij het werken met gezinnen met langdurige
complexe problematiek:
- Communicatie theorie
- Ontwikkelingspsycho(patho)logie
- Systeemtheorie en cultuur- gerelateerde kennis
- Contextuele theorie
- Narratieve theorie
- Presentiebenadering
- Sociologie
We noem(d)en ze:
- Economisch- en sociaal zwakke gezinnen
- Aso‘s
- Tokkies
- Familie Flodder
- Hopeloze gevallen
- Multiprobleem gezinnen
Want:
