Opdrachten kennislijn OP7
Week 1
Opdracht 1 – AFP
1. Noem de overeenkomsten en verschillen tussen de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.
Overeenkomsten:
Inflammatoire darmziekten (IBD)
Chronische darmontsteking
Dezelfde symptomen:
o Darmkrampen
o Buikpijn
o Slijmerige of bloederige diarree
o Gewichtsverlies
Hetzelfde ziektebeeld
Verschillen:
Andere klachten -> sommige mensen met colitis ulcerosa hebben last van:
o Een slechte eetlust
o Vermoeidheid
o Bloedarmoede
Colitis ulcerosa komt alleen voor in de dikke darm en endeldarm en Crohn kan ook andere
delen van de spijsvertering aantasten.
Bij de ziekte van Crohn kan een verminderde voedselopname ontstaan doordat de dunne
darm is aangetast.
Bij de ziekte van Crohn is er vaker littekenweefsel en daardoor vernauwingen. Bij colitis
ulcerosa is er vrijwel nooit een vernauwing.
Fistels en granulomen komen alleen voor bij de ziekte van Crohn.
Bij de ziekte van Crohn kunnen de zweren diep zijn. Bij colitis ulcerosa zijn deze
oppervlakkiger en tasten ze alleen het slijmvlies aan.
Bij colitis ulcerosa is een aaneengesloten stuk darm ontstoken, bij de ziekte van Crohn
kunnen er verschillende stukken ontstoken zijn.
2. Welke klachten en complicaties kunnen bij deze ziekten optreden?
Krampen
Buikpijn
Slijmerige of bloederige diarree
Fistels
Stenose (vernauwing van darmkanaal)
Perforaties van darmwand
Ziekte van Crohn: Symptomen: verschilt erg per patiënt, ook de ernst van de symptomen;
(bloederige) chronische diarree, krampende buikpijn, vermoeidheid, koorts, gewichtsverlies, gebrek
aan eetlust. Eventueel: zwelling rechteronderbuik, perianale afwijkingen (fistels); ontstekingen in
andere lichaamsdelen, anemie (zie vraag 3). Het hangt af van de plaats waar de afwijking optreedt.
De aandoening kan perioden in remissie (met weinig klachten) zijn en dan plotseling opvlammen,
1
,bijvoorbeeld als gevolg van stress of bepaalde voeding. Meestal is niet goed aan te geven waardoor
de verergering ontstaat. Complicaties: darmafsluiting, abcessen, fistels; als colon is aangetast kunnen
ook rectale bloedingen optreden en na verloop van tijd is de kans op coloncarcinoom groter; Ook
andere lichaamsdelen kunnen ontstekingen vertonen (gewrichten, huid, oog en galwegen)
Colitis ulcerosa: Symptomen: tijdens exacerbatie →plotseling hevige (bloederige, slijmerige) diarree,
hoge koorts en buikkramp, mogelijk peritonitis; patiënt is ernstig ziek. Ernst afhankelijk van
uitbreiding ziekteproces. Frequente defecatie, rectale spasmen en ook koorts, gewichtsverlies,
gebrek aan eetlust mogelijk. Complicaties: bloedingen (anemie, zie ook vraag 4), perforatie en
infectie, toxische colitis, toxisch megacolon. Ook is de kans op coloncarcinoom groter; Andere
lichaamsdelen kunnen ontstekingen vertonen (gewrichten, huid, oog en galwegen).
Verschillende soorten plaatsen:
Ileocolitis: laatste deel dunne darm en dikke darm zijn aangedaan.
Terminale ileïtis: ontsteking laatste deel dunne darm
Colitis: dikke darm ontstoken
Duodenitis: ontsteking twaalfvingerige darm
Jejuno-ileïtis: eerste deel van de dunne darm ontstoken.
3. Verklaar waarom er bij de ziekte van Crohn macrocytaire anemie kan ontstaan.
Bij de ziekte van Crohn kan de dunne darm worden aangetast, waardoor er minder kan worden
opgenomen en er een vitamine B12-deficiëntie kan ontstaat. Deze stof zorgt voor celdeling van rode
bloedcellen, met een verminderde hoeveelheid van deze stof ontstaat er dus minder celdeling,
grotere rode bloedcellen en bloedarmoede.
4. Verklaar waarom er bij colitis ulcerosa microcytaire anemie kan ontstaan.
Door wondjes in de darmen kan veel bloed met de ontlasting meegaan, waardoor
ijzergebreksanemie ontstaat. Bij ijzergebrek zijn de rode bloedcellen kleiner waardoor bloedarmoede
ontstaat.
5. Welke behandelingsmogelijkheden zijn er met medicijnen?
Ziekte van Crohn:
Chronische ziekte, kan niet worden genezen
Middelen tegen diarree -remming ontstekingsreactie: corticosteroïden, sulfasalazine;
Beïnvloeding van de werking van het immuunsysteem: azathioprine, methotrexaat,
infliximab, ciclosporine
Breedspectrum-antibiotica: metronidazol
Bij anemie door vitamine B12-gebrek (=macrocytaire anemie) injecties met vitamine B12
Dieet: geen specifiek dieetadvies; het is afhankelijk van patiënt; zie hiervoor vooral ook
onderstaande bron! -eventueel sondevoeding bij ondervoeding; of per infuus
Chirurgie bij onvoldoende reactie op medicamenteuze behandeling of complicaties
2
, Colitis ulcerosa:
Meestal chronische ziekte, soms eenmalig -middelen tegen diarree
Remming ontstekingsreactie: corticosteroïden, sulfasalazine
Beïnvloeding van de werking van het immuunsysteem: azathioprine, ciclosporine, infliximab
Breedspectrum-antibiotica
Bij ijzergebreksanemie (= microcytaire anemie) door chronisch bloedverlies
ijzersupplementen
Let op vochthuishouding en elektrolyten -dieet: geen specifiek dieetadvies; het is afhankelijk
van patiënt; zie hiervoor vooral ook onderstaande bron!
Eventueel sondevoeding bij ondervoeding; of per infuus -chirurgie bij onvoldoende reactie
op medicamenteuze behandeling of complicaties
6. Welke indicaties bestaan er voor operatieve behandeling van ziekte van Crohn en colitis ulcerosa?
Klachten nemen toe, door vernauwing, abces of fistel.
Medicatie werkt niet.
7. Wat is een ileoanale anastomose? Welke voedingsadviezen kun je geven?
De dikke darm en rectum zijn verwijderd. Er wordt een reservoir gemaakt aan het uiteinde van de
kronkeldarm. Dit reservoir wordt ook wel een pouch genoemd.
Voedingsadviezen:
Veel vocht: vooral in het begin kan er veel vocht verloren gaan met de ontlasting.
Zoutrijk: als er veel vocht verloren gaat, gaat er ook veel zout verloren en dit moet dus ook
aangevuld worden.
Calorieën: met een pouch kan gewichtsverlies of gewichtstoename voordoen, hier moet het
aantal dagelijkse calorieën op worden afgesteld.
In warme landen geen gebruik maken van (dit kan waterdunne ontlasting bevorderen):
o IJs en ijsblokjes
o Ongekookt leidingwater
o Ongeschild fruit
o Rauwe groenten
o Rauw vlees en rauwe vis
Voldoende vezels: dit bevordert de vastheid van de ontlasting.
Extra gasvorming kan worden veroorzaakt door:
o Bier
o Knoflook
o Koolsoorten
o Koolzuurhoudende dranken
o Paprika
o Peulvruchten (bijvoorbeeld bruine bonen, linzen, doperwten)
o Prei
o Spruiten
o Uien
3