“Iedereen mag zich counselor noemen”
WAAR → Counselor is geen erkend beroep (nog geen wettelijke bescherming!). Wel raadt men aan om
een opleiding te doen. Een counselor ben je niet na deze opleiding, maar na een tweejarige opleiding
counseling die bestaat in België voor de verschillende stromingen of de integratieve stroming.
“Counseling is wat een bachelor in de toegepaste psychologie kan na een professionele
bacheloropleiding. Psychotherapie is wat een master kan na een universitaire opleiding.”
NIET WAAR → Wettelijk gezien kan je jezelf counselor noemen na deze opleiding, maar is de kunde iets
dat je meer zal hebben na een extra tweejarige opleiding counseling. Psychotherapie is sinds kort
beschermd in de wetgeving, dus dat mag je niet zmaar doen (zelfs niet na een master). Hiervoor moet je 4
opleidingsjaren volgen binnen psychotherapie.
- Inhoud: 4 opleidingsjaren met supervisie, theorielessen, stage, leertherapie in groep of
individueel, …
- Sinds 2016-2017 is dit voorbehouden voor Masters, maar er zijn een aantal
overgangsmaatregelen voor Bachelors.
“Iedereen mag zich psycholoog noemen.”
NIET WAAR → Het is een beschermde titel. Er is erkenning nodig door psychologencommissie met
basisdiploma ‘master in de psychologie’. Je riskeert een boete indien je het toch doet (tuchtmaatregelen).
“Iedereen mag zich (psycho)therapeut noemen.”
NIET WAAR → Vanaf september 2016 is de titel ‘psychotherapeut’ beschermd (de titel ‘therapeut’ is niet
beschermd). Je moet een masteropleiding hebben (psychologie, orthopedagogie of geneeskunde) en
nadien nog vierjarige opleiding psychotherapie met twee jaar stage-ervaring. Wel zijn er
overgangsmaatregelen getroffen voor studenten die in 2016-2017 in BATP zaten of mensen die al jaren
werkten als psychotherapeut.
Wel mag iedereen zich nog ‘therapeut’ noemen, gelijk welk soort therapie je denkt te doen. Dit leidt
natuurlijk tot zeer verwarrende toestanden voor cliënten omdat ze moeilijk de verschillen kennen tussen
de termen. (zie video panorama over mindfulness)
“Counseling is gelijk aan psychotherapie.”
NIET WAAR → Er is een verschil, maar het verschil is moeilijk onder woorden te brengen.
• Vroeger werden counseling en psychotherapie in de Engelse literatuur door elkaar gebruikt, tot
op heden nog steeds zo in sommige angelsaksische literatuur. Carl Rogers heeft dit ooit in 1960
als synoniemen gebruikt in zijn boeken waardoor er nog steeds verwarring is en men denkt dat
het hetzelfde is.
• In Nederland wordt wel duidelijk een onderscheid gemaakt (zie artikel in syllabus)
• Het onderscheid is vaag. Het grootste verschil zit in hoe kortdurend of langdurend het is
(counseling is kortdurend en meer gericht op hier-en nu, op gedrag, niet diepgaand, niet op
inzicht maar op verandering in gedrag) psychotherapie focust op verleden, veel langduriger, meer
op inzicht inzetten, meer op onderliggende patronen en niet zozeer enkel op gedrag.
• Maar onderscheid is vaag, vaak dansen op een slappe koord
• In de praktijk is het niet zo dat er enkel gewerkt zal worden met cliënten die ‘psychisch gezond’
functioneren of dat er niet dieperliggend zal gewerkt worden;
• De gelijkenissen situeren zich sowieso al op vlak van grondhoudingen (echtheid, empathie,
onvoorwaardelijke aanvaarding), maar de finaliteit is toch vaak anders (bijv
opvoedingsondersteuning waar meer een adviserende houding wordt aangenomen). Er is
eigenlijk eerder sprake van een continuum, waar het moeilijk is voor hulpverleners om de lijn te
trekken ‘tot hier counseling’ en ‘vanaf hier psychotherapie’, oa. door reeds opgebouwde
vertrouwensrelatie of wachtlijsten of verborgen/onbewuste problematiek bij aanmelding
,“Er is een duidelijk verschil tussen counseling en psychotherapie.”
NIET WAAR → Er is een dunne grens, moeilijk om eenduidigheid te vinden. Je bevindt je op een slappe
koord, dus opletten dat je de grens van je eigen kunde niet overschrijdt (op tijd durven doorverwijzen,
aandacht voor supervisie en intervisie, …).
“Counseling houdt in dat de counselor een aantal geleerde methoden en technieken toepast.”
NIET WAAR → Counseling kan inhouden dat de counselor een aantal geleerde methoden en technieken
toepast, maar men wil benadrukken dat het niet de bedoeling is dat we zomaar een aantal methoden en
technieken uit deze cursus lukraak toepassen.
• Men moet rekening houden met het proces van de hulpverleningsrelatie, het proces van de
cliënt, de vaardigheden en competenties van de cliënt, de competenties en vaardigheden van de
hulpverlener, met bepaalde technieken die beter liggen voor cliënt of hulpverlener (geloof erin,
zelf kunnen uitvoeren, echt kennen, persoonlijke voorkeur).
• De hulpverlener moet achtergrondkennis hebben van de methoden en technieken.
“Als counselor moet je kiezen welke therapeutische stroming je volgt.”
NIET WAAR → Bij psychotherapie wordt dit wel aangeraden omdat je dan vier jaar op deze stroming kan
focussen, maar als counselor wordt aangeraden om verschillende stromingen te kennen. Op deze manier
weet je van alles een beetje en ben je multi-inzetbaar en kan je veel doen met de verschillende
technieken. Belangrijk! Het moet je persoonlijk liggen als counselor en je mag de technieken niet lukraak
toepassen, maar kijken wat de cliënt op dat moment nodig heeft.
“Na dit vak ben ik klaar voor counseling.”
NIET WAAR → Dit vak geeft je een aantal methodieken en denkkaders, maar het is belangrijk dat je een
verdere opleiding volgt. Dit vak helpt je om te kiezen binnen welke opleiding je verder wil.
Definitie van counseling / Psychotherapie
Er is geen eensgezindheid omtrent de definiëring van counseling / psychotherapie.
• Iedereen geeft zijn eigen definitie van therapie, en wel in functie van wat het voor hem
persoonlijk betekend heeft.
• Het maakt duidelijk dat psychotherapie véél gezichten kan hebben, misschien wel evenveel als er
mensen zijn ...
• De therapeuten hanteren ook ~ omschrijvingen, deels samenhangend met de therapeutische
richting waarin ze werden opgeleid, deels afhankelijk van de nadruk die ze leggen op sommige
aspecten.
Enkele voorbeelden van definities: (niet vanbuiten leren)
➢ therapie is het op gang brengen van verandering. therapie is gericht op het krijgen van inzicht. het doel van
therapie is het aanleren van nieuw gedrag. therapie is: een gezonde weg vinden voor de levensenergie. in
therapie moeten mensen "zichzelf vinden". therapie is: kiezen voor een nieuw "levensscript". in therapie
wordt het "ego" versterkt. therapie komt neer op het afleren van negatieve gewoonten. therapie is:
stopzetten van het neurotische streven
“Klinische psychologie” volgens wetboek
§ 3. Onder de uitoefening van de klinische psychologie wordt verstaan het gebruikelijk verrichten van
autonome handelingen die tot doel hebben of worden voorgesteld tot doel te hebben, bij een mens en in
een wetenschappelijk onderbouwd klinisch psychologisch referentiekader, de preventie, het onderzoek,
het opsporen of het stellen van een psychodiagnose van echt dan wel ingebeeld psychisch of
psychosomatisch lijden en die persoon te behandelen of te begeleiden.
“Psychotherapie” volgens wetboek
Art. 35. § 1. Onder de uitoefening van de psychotherapie wordt verstaan het gebruikelijk verrichten van
autonome handelingen die tot doel hebben of worden voorgesteld tot doel te hebben, de moeilijkheden,
conflicten of psychische stoornissen van een individu weg te nemen of te verlichten, het verrichten van
psychotherapeutische ingrepen op basis van een psychotherapeutisch referentiekader, ten aanzien van dat
individu of van een groep individuen, als een volwaardig systeem beschouwd, waarvan dat individu deel
uitmaakt.
,“Psychosociale counseling” volgens Gert Van Veen – Handboek Counseling
‘Psychosociale counseling is een kortdurende, interpersoonlijke, methodische en professionele activiteit
die is gebaseerd op vastgelegde ethische en juridische richtlijnen. De activiteit richt zich op het helpen
overwinnen van situationele en/of ontwikkelingsproblemen bij psychisch gezonde mensen. De activiteit
zelf is een proces waarbij zaken van persoonlijke, sociale, psychologische en educatieve aard aan bod
komen.’
“Begeleidingswerk” volgens Interactieacademie
‘Het begeleidingswerk van een counselor bestaat erin om op professionele, gesystematiseerde en
procesmatige wijze, probleemoplossing en zelfregulering op gang te brengen door iemand die daartoe is
opgeleid, bij mensen die verstrikt zitten in tussenmenselijke crisissen of in complexe en specifieke
maatschappelijke probleemsituaties, teneinde het verstoorde evenwicht van hun samenleven te herstellen
en het vermogen om zelfstandig met een crisissituatie om te gaan te versterken.’
‘De counselor doet dit begeleidingswerk vanuit een specifiek wetenschappelijk onderbouwd denkkader.
Het cliëntsysteem kan een individu zijn of een sociaal geheel (paar, gezin, netwerk, groep…). Deze cliënten,
die niet steeds zelf hulpvragend zijn, vertonen psychosociale problematiek die meestal te herleiden is tot
relationele en sociale conflicten met medische, juridische, economische en maatschappelijke problemen. ‘
“Counselor” volgens VVCEPC
‘Een counselor helpt een cliënt om de sensitiviteit, de inzichten en de vaardigheden te ontwikkelen die
leiden naar een meer bevredigende omgang met zijn sociale omgeving en naar een constructievere dialoog
met zichzelf. Een cliënt kan een individu zijn, een groep, een gezinssysteem of een organisatie. De
counselor heeft steeds een basisberoep waarin hij tenminste deeltijds werkzaam is in het werkveld van de
psychosociale begeleiding. Het counselingproces is structurerend, ondersteunend, gericht op het hier-en-
nu. De counselor doet dit begeleidingswerk vanuit een specifiek wetenschappelijk onderbouwd
denkkader….
‘…De counselor kijkt naar positieve mogelijkheden van de cliënt, bevordert groei, en heeft oog voor
grenzen. Counseling is minder gericht op het uitdiepen, begrijpen en bewerken van psychopathologische
patronen in het omgaan met zichzelf en met anderen. Een counselor zal gericht doorverwijzen naar
gespecialiseerde psychotherapeutisch hulp indien nodig.’
Samengevat: Counseling wordt in de Nederlandse literatuur omschreven als de begeleidingsmethodiek
met de volgende kenmerken:
• Wordt ingezet bij psychologische, psychosociale en psychosomatische problemen
• Kortdurende, methodische, professionele activiteit
• Vooral op procesmatige wijze (niet lukraak technieken toepassen)
• Vanuit een wetenschappelijk onderbouwd denkkader aan het werk gaan (aparte stroming of
ecclectisch integratieve werking)
• Cliëntsysteem: individu, gezin, koppel of organisatie
• Structurerend, ondersteunend, gericht op het hier-en-nu (minder naar VT)
• Probleemoplossing en zelfregulering stimuleren
, VERSCHILLEN counseling en psychotherapie
Counseling Psychotherapie
Volgens auteur Van Veen:
Psychisch gezonde personen Ernstige psychische/psychopathologische
problemen
Veranderen van gedrag Verwerven van inzicht
Aandacht in hier-en-nu Aandacht ook op het verleden
Eerder kortdurend Eerder langdurend
Naargelang de nood van CL of ruimere Vast kader: afspraak maken op voorhand,
beschikbaarheid van HV, kan éénmalig zonder meestal wekelijks, starten bij intake, …
intake (bv slachtofferhulp)
Volgens auteur Van Haver:
Diensten: CAW, palliatieve, ... Diensten: CGG, privé, psychiatrische instelling,…
Inhoud: rechtlijnig, planmatige aanpak (dus Inhoud: onvoorspelbaarder traject (zowel qua
meer afgebakend in duur) inhoud als qua duur)
Krachten aanboren Uitdiepen onderliggende problematiek
Realiteitsniveau Symbolisch niveau
Gericht op advies en informatie Gericht op zelf-exploratie
Hv stuurt Cl stuurt
Weerlegging van deze definities:
Counselor kan ook in contact komen met mensen die niet psychisch gezond functioneren. Belangrijk is om
degelijke achtergrondkennis van psychopathologie te hebben zodat een onderliggende psychische
problematiek tijdig kan herkend worden.
Soms kan een counselingproces lang duren, terwijl therapie ook kortdurend kan zijn.
Het onderscheid dat psychotherapeut aan persoonlijkheidsverandering werkt en counselor aan
symptomen, klopt theoretisch wel, maar in de praktijk zijn er heel wat therapeuten die zich ook tevreden
stellen met de afname van de belangrijkste symptomen + systeemdenken maakt de onderverdeling niet
tussen wel/niet psychisch gezond, het symptoom wordt gezien als bescherming van de mens.
Counseling leent zich ook om te werken met cliënten die zich onverwacht aanmelden met een probleem
of acute opvang nodig hebben: vb 1 lijnswerk, slachtofferhulp, werken met ernstig zieke patiënten, …. Vb iemand
die terecht komt in CGG maar omwille van multi problem situatie vooral nood heeft aan budgetbeheer, begeleiding
bij vinden van een baan, of zich dagdagelijks redden in de samenleving. Als deze persoon op een punt komt waar het
aangewezen is om een bepaald thema grondiger te exploreren, kan het inroepen van een therapeut noodzakelijk zijn
Verschillende diensten: meeste diensten hebben uitgesproken mandaat vb. Palliatieve Zorg, CLB,
patiëntenbegeleiding in algemeen ziekenhuis, centra voor crisisopvang, slachtofferhulp, verslavingszorg …
-> duidelijk mandaat van begeleiding versus CGG of prvié-therapeut: psychotherapie
verschillend werkcontract:
-> duur: begeleiding gedefinieerd en afgebakend in duur (vb. student begeleiden met studieproblemen:
kortdurend, begeleiding bij begeleid wonen: langdurig)
-> bij psychotherapie: duur vaak moeilijk te voorspellen; psychotherapie als kronkelend bergbeekje….
Ook op vlak van inhoud rechtlijniger: vb bij slachtoffer van overval heel concreet: herstel
veiligheidsgevoel… terwijl je als therapeut een veel onvoorspelbaarder traject tegemoet gaat (cl: ‘ik heb
alles maar voel mij toch niet goed….’). Begeleiding gaat dan ook vaak wat planmatiger te werk.
Uitdiepen van onderliggende problematiek: in therapie komt vaak helen van dieperliggende kwetsuren en
deficiënte relatiepatronen aan bod, in individuele begeleiding vaak ondersteuning in het hier en nu. Vaak
pas verdere verwerking mogelijk als men ervaren heeft dat men zelf mogelijkheden heeft om de situatie
te bemeesteren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ans-vm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
