Dit document bevat de uitgewerkte leerdoelen van het vak Persoonlijkheidsleer van Toegepaste Psychologie, gegeven door Fontys.
De uitwerkingen van de leerdoelen bevatten samengevatte stof uit het boek 'Inleiding in Psychologie' van Zimbardo.
LEERDOEL1 wat is persoonlijkheid? Invloeden nature en nurture, wat is dispositie en temperament?
Persoonlijkheid: de psychologische kenmerken die een zekere continuïteit verlenen aan het gedrag
van een individu in verschillende situaties en verschillende momenten. Dit wordt gevormd door
gecombineerde krachten van biologische(nature), situationele(nurture) en psychische processen. In
de context van sociaal-culturele en ontwikkelingsfactoren.
Kenmerken: - stabiliteit, - consistentie, - standaardgedrag
Rode draad van het leven, wanneer die draad breekt, kan het ertoe leiden dat persoonlijk belanden
raakt met inconsequenties zoals, manisch-depressieve psychose, schizofrenie,
persoonlijkheidsstoornis.
Nurture: gedrag dat gevormd wordt door de principes van behavioristische conditionering, cognitief
leren en sociale psychologie. Ervaringen van vroege jeugd vormen grote invloed op persoonlijkheid.
Gevolgen van slechte omgeving tijdens opgroeien: hersencellen in thalamus verliezen die de
cognitieve- en lichamelijke vermogens beïnvloeden.
Nature: persoonlijk uit genen
Dispositie: psychische en fysieke kwaliteit of eigenschap van een persoon. Bijv. introvert & extravert.
Temperament: de biologisch bepaalde persoonlijkheidsdisposities die al in de vroege jeugd
waarneembaar zijn en die de snelheid en intensiteit van emotionele reacties en overheersende
stemming van een individu bepalen (hoe snel iemand boos wordt).
LEERDOEL 2 (HC) bijdrage van Catell en Eysenck aan persoonlijkheidspsychologie
Cattell heeft van de 5000 beschrijving van persoonlijk gereduceerd tot 171. Factor analyse uitgevoerd
(woorden die blij elkaar horen tot een groep maken) kwamen 16 basistrekken uit (16 clusters)
Eysenck: factor analyse uit gevoerd, kwam tot 2/3 factoren: PEN-model
- Neuroticisme – evenwichtig (emotioneel stabiel – onstabiel)
- Extraversie – introversie
- Psychotisch (als continuüm langs een lijn (hoe roekeloos ze zijn)) (later toegevoegd)
LEERDOEL 3 BIG FIVE THEORIE beschrijven
Vijf-factorentheorie: uit diverse onderzoeken naar (lexicaal geïnventariseerde) trekken bleken – na
factor analyse- voortdurend 5 factoren te clusteren. Perspectief op karaktertrekken dat aangeeft dat
persoonlijkheid is samengesteld uit vijf fundamentele persoonlijkheidsdimensies. OCEAN
1. Openness (intellect, cultuur, creativiteit) gesloten, onkritisch < > open, nieuwsgierig
2. Conscientiousness (zorgvuldigheid) onbetrouwbaar < > betrouwbaar, georganiseerd
3. Extroversion (extraversie) introvert < > extravert
4. Agreeableness (altruïsme, vriendelijkheid) achterdochtig < > warm, vertrouwend
5. Neuroticism (emotionele stabiliteit) emotioneel stabiel < > emotioneel onstabiel
5 factoren worden onderbouwd door 6 specifieke facetten.
LEERDOEL 4 effecten van cultuur op persoonlijkheid
Individualisme (EU & VS) vs. collectivisme (Azië & Afrika)
Fundamentele attributiefout
Need for achievement
, LEERDOEL 5 verschillen tussen big 5 en HEXACO-model
Integriteit is toegevoegd
Neuroticism = emotionaliteit
Agreeableness = verdraagzaamheid
LEERDOEL 6 waar staat integriteit voor?
Integriteit staat voor: oprechtheid, rechtvaardigheid, hebzucht vermijding, bescheidenheid.
LEERDOELEN PERSL HC2. 10.3 - 10.4 - 14.3.2
LEERDOEL 1
Impliciete persoonlijkheidstheorieën: aanname over de persoonlijkheid die mensen hanteren met
het doel anderen gemakkelijker te kunnen begrijpen. Persoonlijkheidstheorie die je hebt over een
persoon.
Schelf- narratieve: het verhaal dat iemand vertelt over zijn eigen leven. Levensverhalen geven
iemand een gevoel van continuïteit en samenhang in de loop der tijd.
LEERDOEL 2
• Psychodynamische persoonlijkheid: grondlegger = Freud. > Psychoanalyse
Nadruk op onbewuste motieven op de vroege jeugd
2 onbewuste drijfveren die onze persoonlijkheid: Eros (voorplanting en seks) en Thanatos (overleven
en agressie) (doodsdrift)
Persoonlijkheidsstructuur >
• ID: zitten Eros en Thanatos onze onbewuste
verlangens/drijfveren die meteen bevredigd willen worden.
• EGO: scheidsrechter tussen ID en SUPER-EGO
• SUPER-EGO: geweten normen en waarden (beste versie van
onszelf)
Als EGO niet goed werkt kan persoonlijkheidsstoornis ontstaan.
Persoonlijkheid maakt een ontwikkeling door vanaf de jeugd naar de volwassenheid naar aanleiding
van de opkomende seksuele agressiedriften. Dit gebeurt in psychoseksuele fases (bijv. orale, anale),
en wanneer in een fase problemen hadden plaats gevonden, dan zou op latere leeftijd iemand zijn
problemen terug kunnen koppelen aan die fase. Bijv. problemen tijdens orale fase kunnen leiden tot
alcoholisme.
Persoonlijkheid meten volgens psychodynamici: TAT of Rorschachtest (inktvlekken test)
• Humanistische theorieën
Persoonlijkheid wordt gedreven door de positieve
behoefte om zich aan te passen, te leren, te groeien en uit
te blinken.
Motivatie is centraal onderdeel, maar met nadruk op
positieve motieven (liefde, achting en zelfactualisatie)
Maslow
• Zelfactualisatie/ zelfontplooiing
• Behoefte piramide
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoetenklooster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
