Hoofdstuk 3
Paragraaf 1: de verlichting
-Je kunt een uitleg geven van de standensamenleving in het ancien régime.
In Frankrijk was er in de Middeleeuwen een standensamenleving. De maatschappij was ingedeeld in
3 standen, je geboorte bepaalde je stand. De standen waren:
1. Geestelijkheid, die moesten bidden voor iedereen.
2. De adel, die het land verdedigde en hielp bij het bestuur.
3. De derde stand, die zorgde voor voedsel en de rest.
De groepen van edelen en geestelijken waren klein, maar ze waren heel belangrijk en bezaten een
groot deel van alle grond. Ook hadden ze veel privileges. Wanneer een koning alle macht heeft en
de hoogste standen privileges hebben, heet het ancien régime. 98% van de bevolking was de derde
stand. De bovenste laag van de derde stand, de bourgeoisie bestond uit rijke burgers die in steden
woonden. Daaronder zaten ambachtslieden en winkeliers, en daaronder zaten de grootste laag die
bestond uit arme mensen en boeren. Ze verdienden niet veel en moesten ook belasting betalen, dus
ze hadden weinig geld. Omdat de onderste stand te weinig geld had en de bovenste standen te veel,
werden veel mensen in de 18e eeuw ontevreden over de standensamenleving.
-Je kunt uitleggen dat de verlichting een nieuwe manier van denken was.
In de 17e eeuw had logisch nadenken en experimenten gezorgd voor nieuwe kennis. Wie door
logisch of rationeel denken de wereld beter begreep, kon de wereld ook verbeteren. Bijvoorbeeld
hoe mensen naar natuurrampen keken. Ze dachten dat het een straf was van God, maar
wetenschappers hadden een andere verklaring. Deze manier van denken het de Verlichting.
Verlichte denkers vonden dat je zelf kritisch moest nadenken. Wat anderen zeiden hoefde niet perse
waar te zijn. Daarom vonden ze onderwijs en religieuze tolerantie belangrijk. Ze vonden ook dat
iedereen vrij moest zijn om te geloven waarin ze willen, want geloven konden niet wetenschappelijk
bewezen worden.
-Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen dat verlichte denkers nieuwe ideeën hadden over een
goed bestuur.
Verlichte denkers hadden ook veel kritiek op de samenleving. Ze vonden dat mensen van nature
bepaalde rechten hadden, natuurrechten. In het ancien régime had je die niet. De Zwitsers-Franse
denker Jean-Racques Rousseau wilde een democratie, waar het volk de absolute macht had. De
Fransman Charles de Montesquieu wilde een scheiding van de machten, een trias politica. De
macht werd in drieën gesplitst. Absolute vorsten waren het niet eens met deze ideeën, en ze
verboden boeken erover. Vooral in Frankrijk was deze censuur streng. Maar toch gingen veel
mensen discussiëren en al snel kwamen er veel artikelen over. Hierdoor ontstond het publiek debat,
mening van de koning en kerk bepaalde niet langer meer alles.
-Je kunt uitleggen dat de verlichting belangrijk was voor het ontstaan van de Verenigde Staten.
Deze ideeën werden bekend in de 13 koloniën in Noord-Amerika. Zij werden bestuurd door de
koning en het Britse parlement, maar dat vonden ze niet eerlijk. Daarom kwamen ze in 1765 in
opstand, die heet de Amerikaanse revolutie. Groot-Brittannië probeerde met het leger de protesten
te stoppen, maar daardoor kwam in 1775 een echte oorlog. In 1776 besloten ze alles zelf te
, besturen. Door deze onafhankelijkheidsverklaring ontstond de Verenigde staten. Ze begonnen met
13 staten, maar er zijn 37 bij gekomen. In 1783 versloegen de Amerikanen de Britten. Het werd een
federatie: een samenwerking van verschillende staten met een eigen bestuur. Aan het hoofd
daarvan kwam een president. Om te voorkomen dat de president absolute macht kreeg, gaven ze
hem alleen recht om de wetten uit te voeren (uitvoerende macht). Deze wetten werden vastgesteld
door de wetgevende macht en alleen rechters mochten rechtspreken. In 1787 legden ze een
grondwet af. De verenigde Staten werd bestuurd door Verlichte denkers, maar het was geen
democratie, want vrouwen en arme mannen hadden geen stemrecht. Ook waren er slaven, dit komt
doordat er eind 18e eeuw verschillend werd gedacht over wie stemrecht had en wie niet. Ze vonden
dat vrouwen, armen en slaven niet belangrijk waren voor de samenleving.
Paragraaf 2: De Franse revolutie
-Je kunt beschrijven hoe de Franse revolutie begon en wat daarvan de oorzaken waren.
In de 18e eeuw had Frankrijk veel oorlogen gevoerd en had daarom enorme schulden. Het land
dreigde failliet te gaan. Daarom wilde Lodewijk XVI nieuwe belastingen invoeren. Daar had hij
goedkeuring voor nodig van de Staten-Generaal. Omdat deze vergadering van de drie standen al 174
jaar niet bijeen is gekomen, konden vertegenwoordigers van de derde stand eindelijk meepraten
over het bestuur en de samenleving veranderen. Toen de Staten-Generaal in 1789 bijeenkwam,
ontstond er al snel ruzie over het stemmen. De vertegenwoordigers van de derde stand waren bang
dat hun stem niet voldoende mee zou tellen, dus richtten zij een nieuwe volksvertegenwoordiging
op. De Nationale vergadering. Ook vertegenwoordigers van de eerste en tweede stand sloten zich
hierbij aan. De koning moest toen wel de Nationale vergadering erkennen. Daardoor kregen zij veel
macht. Overal in Frankrijk kwamen boeren en burgers in opstand, omdat zij niet wilden dat de
koning de derde stand zijn macht weer zou afpakken. Op 14 juli 1789 bestormde boze Parijzenaren
op zoek naar wapens de Bastille ( een fort dat als gevangenis in gebruik was) Dit wordt gezien als het
begin van de Franse Revolutie.
Deze revolutie heeft verschillende oorzaken:
• De grote ongelijkheid en onrechtvaardigheid van het ancien régime
• Het ontstaan van verlichte ideeën over de samenleving en het bestuur
• Het geldtekort van de Franse staat
-Je kunt uitleggen welke politieke en sociale veranderingen het gevolg waren van de Franse
revolutie.
Enkele weken na de bestorming van de Bastille schafte de Nationale vergadering de privileges van de
eerste en tweede stand af. Kort daarna nam zij de Verklaring van de rechten van de mens en de
burger aan. Deze tekst ging over de grondrechten van elke Franse burger. Grondrechten zijn
basisrechten, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting. Voortaan hadden alle Fransen dezelfde
rechten en plichten, ongeacht hun geboorte. In 1791 ging de Nationale vergadering akkoord met een
grondwet, waarin stond hoe Frankrijk bestuurd zou worden. Er kwam een scheiding van de drie
machten. Dat betekende het einde van de absolute macht van de koning. Lodewijk moest de wetten
uitvoeren, gemaakt door de Nationale vergadering. Rijke burgers kregen stemrecht.
-Je kunt uitleggen hoe de Franse revolutie uitliep op een schrikbewind.
In 1792 probeerde de koning met zijn gezin te vluchten, maar dat mislukte. Kort daarna (1792) brak
een oorlog uit tussen Frankrijk aan de ene kant en Pruisen en Oostenrijk aan de andere kant. Veel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stuviastrijders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.