Samenvatting

Samenvatting jeugd & omgeving

0 keer verkocht

Instelling
Hogeschool Windesheim (HW)

Boek
Samen opvoeden

Dit is een samenvatting van het boek samen opvoeden.

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 23 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Nee
Wat is er van het boek samengevat? Hoofdstuk 1, 2, 3, 4, 5, 6
Geupload op 27 februari 2022
Aantal pagina's 23
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

Volgen

amystuij Lid sinds 4 jaar 3 documenten verkocht

€3,59

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

1. Het werkveld van pedagogen

Balansmodel van Bakker

De risicofactoren en de beschermende factoren waarmee kinderen en ouders worden
geconfronteerd zouden met elkaar in evenwicht moeten zijn.

Risicofactoren zijn eigenschappen, gebeurtenissen of omstandigheden die de ontwikkeling en
opvoeding van kinderen bedreigen. Ze kunnen bijv. leiden tot ontwikkelingsachterstand of
opvoedproblemen.

Beschermende factoren zijn eigenschappen, gebeurtenissen of omstandigheden die de kans
vergroten dat de opvoeding en ontwikkeling van kinderen goed verlopen. Ze kunnen de werking van
risicofactoren geheel of gedeeltelijk compenseren en dus risico’s verkleinen.

Bakker onderscheidt risico- en beschermende factoren op verschillende niveaus:

 Microniveau: kind, ouders, gezin.
 Mesoniveau: de ‘omgeving’ van het gezin.
 Macroniveau: de sociaaleconomische, culturele en maatschappelijke omstandigheden
waaronder de opvoeding plaatsvindt.

In schema gebracht vormen de risico- en beschermende factoren een balansmodel. Het balansmodel
leert ons ook dat het lang niet altijd alleen aan het kind ligt als er iets fout gaat in de opvoeding of
ontwikkeling. Bakker is in zijn balansmodel niet uitputtend geweest. Er kunnen in het leven van het
kind nog veel meer risicofactoren voordoen. Het belangrijkste is dat hun model het principe van de
balans laat zien: een risicofactor kan de ontwikkeling van een kind verstoren als er niets tegenover
staat.

2. Preventieve opvoedsteun

2.1. Inleiding in het werkveld

Sinds de jaren 90 van de vorige eeuw is opvoedondersteuning een belangrijk thema in het jeugd- en
gezinsbeleid van de overheid en heeft het als werkveld steeds meer bestaansrecht gekregen. In 1992
verscheen de beleidsnota ‘Opvoedsteun op maat’: het startsein voor een reeks landelijke
experimenten op het gebied van opvoedondersteuning. De toegenomen aandacht voor
opvoedondersteuning leidde tot een toename in voorzieningen voor ouders zoals opvoedsteunpunt,
opvoedwinkels en pedagogische spreekuren. Ook het aantal programma’s en methodieken werden
uitgebreid. Het was alleen nog geen goed en overzichtelijk aanbod. Daarin kwam verandering met de
Wet op de jeugdzorg (2005): de gemeente is verantwoordelijk voor de vormgeving van lokaal
preventief aanbod van opgroei- en opvoedhulp dat toegankelijk is voor alle ouders en jeugdigen.

Opvoedondersteuning heeft nu een formele basis gekregen in het beleid van elke gemeente met het
CJG als belangrijke uitvalsbasis.

Je hebt verschillende definities van opvoedondersteuning. In de omschrijvingen worden de
preventieve werking en de aandacht voor het gezin als systeem benadrukt. De verschillende
definities maken duidelijk dat opvoedondersteuning smal of breed kan worden opgevat en ook in
vorm en intensiteit kan variëren. Op grond daarvan worden verschillende niveaus van preventie
onderscheiden:

1

,  De basis: informele opvoedsteun; dicht bij huis in de eigen familie, bij de buren en
vriendenkring. Dit is de belangrijkste bron voor steun.
 Universele opvoedsteun: algemene voorlichtingsactiviteiten die in principe zijn bedoeld voor
alle ouders met vragen over opvoeding.
 Selectieve opvoedsteun: specifieke doelgroepen. Dit gebeurt nog steeds in de vorm van een
open en vrij toegankelijk aanbod.
 Geïndiceerde opvoedsteun: wordt meer gericht aangeboden aan individuele of groepen
ouders bij wie is gesignaleerd dat zij problemen hebben of die grote kans lopen die te krijgen
vanwege de aanwezigheid van meerdere risicofactoren.

Pas als het eigen netwerk gebreken vertoont komen professionals en voorzieningen in beeld.
Duidelijk is wel dat de behoefte aan georganiseerde opvoedsteun toeneemt als de balans tussen
draaglast en draagkracht is verstoord.

Opvoedondersteuning kent twee pijlers; empowerment en risicofactoren verminderen. Beide pijlers
zijn even belangrijk.

Op gemeentelijk niveau is het budget voor preventieve opvoedsteun beperkt, waardoor er keuzes
gemaakt moeten worden. Als basis kiezen de meeste gemeenten voor een algemeen aanbod van
informatie en voorlichting voor alle ouders. Bij beperkte middelen lijkt het legitiem om
opvoedondersteuning vooral beschikbaar te stellen voor gezinnen die het echt nodig lijken te
hebben. In gezinnen waar opvoedingsproblemen vooral spelen is er vaak sprake van een
onbevredigde behoefte aan steun, omdat het eigen netwerk daarin niet kan voorzien. Ouders met
een zwak sociaal netwerk of een geringe maatschappelijke participatie weten soms niet waar ze
advies of steun kunnen krijgen. Prioriteit geven aan gezinnen met risicofactoren kan ook nadelige
gevolgen aan zitten (stigmatisering of vermijdingsgedrag).

Hoe opvoedsteun het beste georganiseerd kan worden, blijft dus een punt van zorg. Een combinatie
van een algemeen aanbod met een doorloop naar gerichte interventies bij gesignaleerde
problematiek via verschillende toeleidingroutes lijkt in de praktijk de beste optie. Om ouders te
bereiken die zelf geen hulp zoeken, is het belangrijk om outreachend te werken. De verwachtingen
zijn dat de wijkteams nu dichter bij de bewoners staan, vrijwilligers spelen hier ook een belangrijke
rol in. De drempel wordt hiermee verlaagd en er wordt een brug geslagen tussen formele en
informele opvoedondersteuning.

2.3. Functies in de opvoedingsondersteuning

Met de WMO (2007 en 2015) kregen gemeenten de wettelijke verplichting om voor ouders en
jeugdigen een op preventie gericht aanbod te realiseren. Dat moet het volgende bevatten:

 Informatie en advies aan ouders.
 Signalering.
 Toeleiding naar zorg.
 Lichte pedagogische hulp.
 Coördinatie van zorg.

De uitvoering van deze gemeentelijke functies is ondergebracht bij de lokale CJG, die de opdracht
hebben een toegankelijk aanbod aan opgroei- en opvoedhulp te realiseren voor alle ouders en
kinderen (richtlijn JGZ-richtlijn Opvoedingsondersteuning bruikbare handvatten om een kwalitatief
goed aanbod te realiseren). De consultatiebureaus en de schoolgezondheidszorg hebben daarin een
belangrijk aandeel met het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg. Naast kennis van specifieke

2

, interventies of methoden moeten professionals beschikken over programma overstijgende
vaardigheden zoals oplossingsgericht werken, motiverende gespreksvoering, dialooggerichte
consultvoering, intercultureel werken en kunnen communiceren met laaggeschoolde ouders.

De transitie jeugdzorg die de komende jaren zijn beslag moet krijgen, brengt nieuwe uitdagingen met
zich mee. Sinds 1 januari 2015 hebben gemeenten de regie over de hele keten van opgroei- en
opvoedhulp aan jeugdigen en ouders. In de nieuwe samenhangende zorgstructuur blijft de
preventieve invalshoek belangrijk en ligt de eerste verantwoordelijkheid van gemeenten bij het
bevorderen en ondersteunen van de gewone ontwikkeling en opvoeding van jeugdigen. Wel komt er
meer nadruk te liggen op het stimuleren van zelfredzaamheid en het versterken van het informele
steuncircuit in de wijk via het CJG, kdv, scholen, wijkcentra en sportclubs. Het lijkt wenselijk om het
versterken van sociale steunstructuren als een aparte functie aan de 5 eerder genoemde
gemeentelijke functies toe te voegen.

2.4. Werkvormen en methoden

Informele opvoedingsondersteuning:

Informele opvoedingsondersteuning maakt gebruik van informele bronnen van steun om het
zelfvertrouwen en gevoel van competentie bij ouders te versterken. Voorbeelden hiervan:

 Moeders informeren Moeders. Ervaren moeders gaan gedurende 18 maanden op huisbezoek
bij moeders met een pasgeboren baby die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Dit
programma biedt ook voorlichtingen over relevante thema’s.
 Homestart. Getrainde vrijwillige ouders bieden in hun eigen huis ondersteuning en
praktische hulp.
 Contactouders op school. Worden ingezet in wijken met veel migrantengezinnen en
vervullen een brugfunctie tussen school en gezin.
 Buurtvaders. Signalerende rol in wijken met veel jongerenproblematiek.
 Op internet os ook volop informele steun van ouders voor elkaar beschikbaar (Ouders
Online).

Het uitgangspunt bij deze hulp is dat vrijwilligers of ervaringsdeskundigen vaak beter in staat zijn het
vertrouwen van ouders te winnen dan professionals. Dit heeft vooral een belangrijke rol bij ouders
die een andere taal spreken en een andere cultuur hebben. Deze mensen zijn voor deze doelgroep
een belangrijk rolmodel. Een voorwaarde voor het werken met vrijwilligers is dat zij goede
ondersteuning en begeleiding krijgen.

Individuele opvoedingsondersteuning

Opvoedspreekuren, huisbezoeken, telefonische spreekuren en online advisering richten zich vooral
op (individuele) ouders met beginnende opvoedingsproblematiek. Voorbeelden hiervan:

 Stap-voor-stapmethode. Werkt de structuur uit van een adviesgesprek.
 Pedagogische advisering. Beschrijft de inhoud en proces van individuele advisering.
 Triple-P. Een gestructureerde interventie van 4 contactmomenten waarin ouders worden
begeleid bij het maken van een opvoedplan voor hun specifieke probleem.
 Videohometraining.

3

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.