College aantekeningen
College aantekeningen Perspectieven Op Recht (RGBUSBR003)
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Aantekeningen van alle colleges
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Perspectieven op recht – aantekeningenWEEK 1
Rechtspleging in breder perspectief
- Juridische invalshoek – geldende recht wordt toegepast
- Contextuele invalshoek – hoe het recht functioneert, werkt het wel?
Rechtsvragen vs. Vragen over recht
- Empirisch
o Zintuigelijke waarneming: mijn shirt is blauw
o Systematisch, wetenschappelijk van aard
o Feitelijke werkelijkheid
o Niet tijdsgebonden
o Vragen die je iets vertellen over de feitelijke realiteit over het rechtssysteem
o Gericht om bij voorkeur op systematische wijze feiten vast te stellen op basis van
zintuigelijke waarneming
o Sterk wetenschappelijk karakter
o Bijv. er zijn 30% minder zaken aan strafrechter voorgelegd afgelopen 10 jaar
Kwantitatief onderzoek: grootschaliger, zo veel mogelijk in getallen
uitgedrukt enquêtes met gesloten vragen: ja of nee
Kwalitatief onderzoek: kleinschaliger, gericht om de ervaring, beleving en
motieven van de betrokken personen vast te stellen interviews met
open vragen
- Conceptueel
o Analyse van inhoud van begrippen (begrip onrechtmatige daad bijv.)
o Bijv. wat is recht? Wat is een shirt?
o Wanneer men bijvoorbeeld een theorie over rechtvaardigheid ontwikkelt, dan
geeft men enerzijds een conceptuele analyse van dat begrip rechtvaardigheid
(conceptuele benadering) en geeft men anderzijds een normatieve theorie over
wat rechtvaardigheid vereist (normatieve benadering)
o Hart: begint met analyse van concept ‘recht’, wat is recht? ontwikkelt
vervolgens een normatieve argumentatie ter beantwoording van de vraag wat
‘recht’ is
- Interpretatief
o Vaststellen hoe het recht in concreet geval moet worden toegepast
o Gericht op vaststellen van betekenissen
- Normatief
o bijv. mag een rechter in zo’n Urgenda zaak wel beslissen wat de Nederlandse
staat doet? Is toch niet aan de rechter?
o Hoe moet een rechter zich gedragen in trias politicas?
o Gericht op doen van normatieve uitspraken over een bepaald fenomeen; over
hoe dingen zouden moeten zijn
o Waardeoordelen
Vranken over casusgerichtheid
- In de praktijk regeert de juridische invalshoek
- Casus oplossen is waar de studie om draait
- In de rechtenopleiding: studenten leren hoe ze concrete gevallen moeten oplossen.
Studieboeken zijn ook als zodanig ingericht.
o In de rechtspraktijk: juristen in de uitoefening van hun beroep doen niet anders:
ze lossen casussen op. Eventuele cursussen zijn ook casusgericht.
o Bij wetgeving: er wordt teruggegrepen op casussen om nieuwe wetgeving te
toetsen. Juridische literatuur over wetgeving idem
- Rechtspleging: concrete gevallen waar een geschil is, bepaalt de rechter en soms krijgt
rechter bijzondere gevallen erg casusgericht
- Twee voorbeelden (casusgerichtheid als oogkleppen)
o Johanna
, Ouders en school tegenover elkaar, Johanna groot ongeluk gehad op
school, ging thee maken en shirt vatte vlam, ernstige brandwonden
Ouders vinden dat Johanna niet goed is begeleid, ging over vergoeding
van schade van derden, ouders hebben vakantie dagen verloren,
vermogensschade willen schadevergoeding
Uitspraak ligt in lijn met maatschappelijke verwachting
o Mevrouw Krüter
Zaak tussen partner van oud werknemer en scheepswerf. De werknemer
heeft met asbest gewerkt, kan een vorm van kanker ontwikkelen. Oud
werknemer stond op punt te overlijden, mevrouw kruter, partner die wilde
vergoeding omdat zij voor haar man zorgde. HR oordeelde dat ze geen
recht had op schadevergoeding.
Massaclaims: doorslaggevende factor omdat er anders massaclaims
komen
- Verhullend argumenteren houdt in dat antwoorden op empirische, conceptuele en
normatieve vragen (vragen over het recht) worden gepresenteerd als het resultaat van
uitleg van rechtsregels (rechtsinterpretatieve uitspraken). Dit betekent dat juridische
argumenten worden gebruikt om een uitspraak te legitimeren (legitimeren: d.w.z.
rechtvaardigen van het oordeel). Deze legitimatie verhult de manier waarop de rechter
daadwerkelijk tot zijn of haar uitspraak is gekomen (heuristiek: het vinden van het
oordeel).
- Vranken: andere argumenten die belangrijker zijn
- Verhullend argumenten: juristen kunnen soms niet empirisch or normatieve vragen niet
zien, of verhullen ze. Welke kwesties spelen nou in zo’n zaak? Eigenlijk verhul je je
ware argumentatie, doen alsof alles super duidelijk voortvloeit, ze doen eigenlijk alsof
Vranken: waarom worden verhullende argumentaties gepresenteerd als juridische
argumenten?
1. Regelkarakter van het recht
2. Verschillen tussen civil law en common law: in civil law wordt veel gecodificeerd, in
common law kent men dit is beperkte mate
3. Historische oriëntatie: jurist neemt een beslissing die voortbouwt op de voorgaande
uitspraken
4. Passend in systeem: oplossingen kunnen makkelijker in systeem worden ingepast
RESPONSIECOLLEGE WEEK 1
- Rechtsbronnen in de NL vs. Internationale rechtsorde
- Internationaal recht: jurisprudentie is geen zelfstandig rechtsbron, wel in Nederland
- Europees unierecht: ‘supplementary source law’
WEEK 2
Rechterlijke oordeelsvorming
- Beslissingsproces waar de rechter doorheen gaat en rechterlijk oordeel uit komt rollen
- Stappen die rechter neemt in dat proces:
o Dossier eerst nagaan naar relevante feiten, standpunten van partijen
o Wat is hier het relevante recht?
o Moet de feiten juridisch kwalificeren, welke feiten zijn juridisch relevant
o Moet het recht interpreteren
- Vier rechtsvinding theorieën
o Aan elke theorie ligt bepaalde visie
o Rechtstheorie beïnvloedt een rechtsvindingstheorie
o ‘wat is recht?’ beïnvloedt de vraag: ‘hoe passen rechters recht toe?’
- Wat doen rechters wanneer zij een beslissing in concreet geval nemen en wat behoren
zij te doen?
Rechtspositivisme en rechtsrealisme
- Rechtspositivisme
o Regels erkend door bevoegde rechtsautoriteiten
, o Scheiding recht en moraal
o Ziet recht eerder als een systeem
- Rechtsrealisme
o Regels die maatschappelijke verhoudingen weerspiegelen
o Recht als sociale praktijk kijken naar hoe het recht in praktijk werkt
Rechtspositivisme
- Hart: recht als systeem van regels
- Regels voor burgers primaire regels
- Regels voor rechtsautoriteiten secundaire regels
- Hart zegt:
o Problemen in een ‘eenvoudige’ samenleving
Statische regels moeilijk af te schaffen
Inefficiëntie conflicten over primaire regels volgen, maar geen
procedure om deze conflicten op te lossen
Onzekerheid onzekerheid over reikwijdte van de regels
- In standaard gevallen zijn primaire regels net zo duidelijk als secundaire regels
o A (is het geval) B (conclusie) syllogisme??
- Grensgevallen: primaire regels onduidelijk? Kan je niet de syllogistische manier van
redenen gebruiken
o Lacunes (gaten) in het recht
Open textuur: taal kan onduidelijk zijn
Onwetendheid ten aanzien van feiten: kunnen niet alle feiten bedenken
die relevant zijn ervoor
Onbepaaldheid van doelen: doelen zijn onbepaald, er zullen gevallen zijn
waarin het voor ons onduidelijk was of deze regel bedoeld was voor die
situatie
o Discretie = in grensgeval een knoop doorhakken/keuze maken
Rechtsrealisme
- Recht is een dynamische praktijk i.p.v. een systeem van regels
- Regels zijn behulpzame constructies om gewenste uitkomsten te bereiken om de
samenleving vooruit te helpen flexibel
- Grote vrijheid in toepassing van regels legitimatie van beslissing
- Logische ladders rechter heeft vrijheid, maar moet zich wel houden aan de ladders
- Moedige rechters inzien dat ze vrijheid hebben
- De rechter heeft een grote vrijheid in de toepassing van regels
- Voorbeeld: zebrapad
o Weinig automobilisten stoppen, voetgangers hebben niet per se idee dat ze
voorrang krijgen
o Wat heeft het dan voor zin? Voor rechtsrealist heeft zebrapad weinig effect en
hoezo heeft dit het label recht?
- Oliver Wendell Holmes Jr.: The Path of Law
o ‘the prohecies of what courts will do in fact, and nothing more pretentious, are
what I mean by the law’
o ‘judges themselves have failed adequately to recognize their duty of weighing
considerations of social advantages’ Rechters zijn geïnteresseerd in de
uitkomsten van hun uitspraak
o ‘for the ratitonal study of the law the black-letter man may be the man of the
present, but the man of the future is the man of statistics and the master of
economics’ uitkomsten en effecten van de uitspraken
- Juridisch syllogisme op zijn kop
Standaard gevallen praktijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ploondeul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56880 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen