Uitgangspunten totstandkoming rechtshandelingen
- Basis totstandkoming rechtshandeling
o Autonomiebeginsel: bijv. art. 3:40 BW)
o Consensualisme (art. 3:33 en art. 3:37 BW)
o Wilsvertrouwensleer (zie art. 3:33 & 3:35 BW) Gaan we nog veel terugzien!
- Totstandkoming (wederkerige) overeenkomst
o Aanbod en aanvaarding (art. 6:217 BW e.v.) is géén lineair maar een complex
proces (onderhandelen!)
o Contractsvrijheid (maar die is niet ongelimiteerd, bijv. BW 7)
Afgebroken onderhandelingen
- Is er al een overeenkomst? (Zitten we al in de contractuele fase?)
o Vgl. artikel 6:227 BW en het bepaalbaarheidsvereiste
o Bedoeling/verwachting over en weer om nog te onderhandelen
- Wanneer is een relatie tussen onderhandelende partijen van dien aard dat de partijen
over en weer afdwingbare rechten en plichten hebben?
- Of anders: hoever gaat de vrijheid om (toch) niet te contracteren?
Wanneer mag ‘men niet meer weglopen’? Wat is rechtens?
- Baris/Riezenkamp: door in onderhandeling te treden staan partijen in een bijzondere
verhouding, en moeten zich bij hun handelen mede laten bepalen door elkanders
gerechtvaardigde belangen
- Wat is de uitwerking van dat uitgangspunt bij het afbreken van onderhandelingen?
Context: aansprakelijkheid in precontractuele fase
- Belang markteconomie en faciliteren van concurrentie
o Vinden van de meest gunstige deal... Of: ondernemersrisico dat men naar een
ander gaat...
- Wat zijn de effecten? Worden partijen terughoudender in onderhandelen?
o Gebonden door aan de tafel te gaan zitten?
- Nieuwe procedures en dus meer (transactie)kosten? Sluiten van contract wordt duurder
CBB/JPO – HR 12 aug 2005
- Onderhandelingen tussen CBB en JBO over verwerving en ontwikkeling gemeentegrond
- CBB breekt na ruim een jaar af
- Rb & Hof: CBB = aansprakelijk (positief contract belang)
- Rechtsvraag in cassatie: welke maatstaf dient te worden gehanteerd bij beantwoording
van de vraag of men de onderhandelingen mag afbreken?
- NB: wat is de grondslag? Geen contract… OD? Redelijkheid &billijkheid?
- Hoge Raad verduidelijkt de toepasselijke maatstaf
o Strenge tot terughoudendheid nopende maatstaf…. Vrijheid om af te breken
staat voorop tenzij onaanvaardbaar
o Gerechtvaardigd totstandkomingsvertrouwen bij de wederpartij en evt. andere
omstandigheden
o NB: gerechtvaardigd vertrouwen kan fluctueren = geen lineair proces (lengte &
duur is niet bepalend)
- Plas/Valburg, en de driefasenleer, van de baan? Zie noot Hartlief.
Kortom….
- Contractsvrijheid (negatief en positief) staat voorop!
- Terughoudendheid (maar in vergelijking met andere landen gaat Nederland al ver)
o Benieuwd? Zie: J. Cartwright & M.H. Hesselink (eds.), Precontractual Liability in
European Private Law (The Common Core of European Private Law, 9),
Cambridge University Press 2009.
, - Er kan lang worden onderhandeld voordat de onderhandelingen in een stadium komen
te verkeren waarin het afbreken onaanvaardbaar moet worden geacht
- Als het afbreken onaanvaardbaar wordt geacht: evt. schadevergoeding (positief
contract belang) en eventueel vordering tot ‘door onderhandelen’ (maar hoeveel zin
heeft dat?)
Vertegenwoordiging: een alledaags fenomeen
- Drie partijen: achterman, tussenpersoon en een derde/wederpartij
- Veel verschijningsvormen in het privaatrecht, geen algemene regeling
o Procesvertegenwoordiging
o Vertegenwoordiging in het familierecht
o Vertegenwoordiging van rechtspersonen
o Vertegenwoordiging in faillissement
o Vertegenwoordiging bij zaakwaarneming
o Vertegenwoordiging bij volmacht (art. 3:60 BW e.v.) (artt. 3:78 & 3:79 BW >
schakelbepaling)
Uitgangspunten van volmacht
- Art. 3:60 lid 1 BW: ‘volmacht is de bevoegdheid die een volmachtgever verleent aan
een ander, de gevolmachtigde, om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten’
- Art. 3:66 lid 1 BW: ‘een door de gevolmachtigde binnen de grenzen van zijn
bevoegdheid in naam van de volmachtgever verrichte rechtshandeling treft in haar
gevolgen de volmachtgever’
- De tussenpersoon ‘valt er tussenuit’
- Rechtshandeling komt tot stand tussen achterman en wederpartij!
Twee problemen
- ‘In naam van’?
o Handelt gevolmachtigde op eigen naam of in naam van achterman?
o Arrest Kribbebijter
o En wilsvertrouwenleer!!
- Onbevoegde vertegenwoordiging
o Geen bevoegdheid tussenpersoon
o Overschrijding van de grenzen bevoegdheid door tussenpersoon
o Uitgangspunt: art. 3:66 lid 1 = geen rechtshandeling tussen achterman en
wederpartij
o Maaaar:
Art. 3:69 BW: bekrachtigen van de RH
Art. 3:61 lid 2 BW: ‘is een rechtshandeling in naam van een ander verricht,
dan kan tegen de wederpartij, indien zij op grond van een verklaring of
gedraging van die ander heeft aangenomen en onder de gegeven
omstandigheden redelijkerwijze mocht aannemen dat een toereikende
volmacht was verleend, op de onjuistheid van deze veronderstelling geen
beroep worden gedaan’
o Consequentie: de onbevoegdheid wordt geheeld, en er komt een RH tot stand
tussen de achterman en wederpartij!
o Gerechtvaardigd vertrouwen wordt gewekt door toedoen van de achterman… of
omstandigheden voor risico achterman
, ING/Bera: relativering van het toedoen vereiste
- ING/BERA
o In 1998 opgericht door J. Berner en M. Ramkalup
o Berner houdt alle aandelen, exclusief bevoegd Bera te vertegenwoordigen
o Ramkalup neemt geld op van ING-rekening Bera
- Rb en Hof: nee, want Bera/Berner ‘deed idd niets’.
- Rechtsvraag: mag derde (ING) gerechtvaardigd erop vertrouwen dat gevolmachtigde
(R) achterman (Bera) bevoegd vertegenwoordigt, ook al ‘doet’ achterman niets?
- HR: indien gerechtvaardigd vertrouwen is ontstaan op basis van feiten en
omstandigheden die voor risico pseudo vertegenwoordigde komen en waaruit naar
verkeersopvatting de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan worden afgeleid
- Dus: niet alleen ‘toedoen’, ook feiten en omstandigheden die voor risico van achterman
komen, kunnen gerechtvaardigd vertrouwen genereren
Rechtsontwikkeling na ING/BERA
- Niet wanneer het vertrouwen uitsluitend is gebaseerd op verklaringen of gedragingen
van de onbevoegd handelende (tussen)persoon
- Voorkomen van uitholling 3:61 lid 2 BW… en het te gemakkelijk helen onbevoegdheid
- HR 3 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:142 (Tamacht/Hodenius)
- HR 3 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:143 (Aventura)
- HR 14 juli 2017, ECLI:NL:HR:2017:1356 (Gesplitste appartementen)
- Zie: artikel Fruytier!
Kortom: achterman – wederpartij
- Onbevoegde vertegenwoordiging doet geen rechtshandeling tot stand komen
- Tenzij:
o Bekrachtiging (art. 3:69 BW)
o Gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij (art. 3:61 lid 2 BW)
Volmacht aangenomen of mocht aannemen
Gerechtvaardigdheid vertrouwen heeft door toedoen van de achterman
(art. 3:61
Of door feiten/omstandigheden voor risico achterman (ING/Bera)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ploondeul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.