Dit is de gehele stof voor de decentrale selectie Geneeskunde aan de UvA voor het jaar . De studiestof gaat over de nieren en is volledig geschreven in het nederlands.
Bepaalde concentratie geneesmiddel in lichaam → gewenst effect
Bereikte concentratie in het lichaam afhankelijk van
• Farmacokinetiek: het effect van het lichaam op een geneesmiddel
ADME (Absorptie, Distributie, Metabolisme en Excretie)
O.b.v farmacokinetiek kun je Toedieningsroute en Doseringsregime
bepalen
• Farmacodynamiek: het (gunstig/ongunstig) effect van het
geneesmiddel op het lichaam
Verandering van cellulaire functies: binding aan target eiwitten
Andere drugstargets (bv. verandering van het intern milieu door
antacida)
Effectiviteit en toxiciteit/bijwerkingen
ADME
Absorptie: Oraal wordt afgebroken, dus er gaat veel verloren; Intraveneus
is effectiever komt direct in bloedbaan (biologische beschikbaarheid)
• Verschillende toediningsvormen
• ! Hoeveelheid beschikbaar in systemische circulatie na toediening
→ biologische beschikbaarheid
Distributie: Als een geneesmiddel bindt aan albumine minder efficient;
vrije concentratie is het werkzame concentratie; bloedsuikerspiegel
afnemen geen verschil gemaakt tussen vrije en gebonden concentratie
• Verdeling geneesmiddel in lichaam
• Afhankelijk van fysische en chemische eigenschappen:
Lipofiel/hydrofiel
Eiwitbinding (albumine)
Ongebonden concentratie = werkzame concentratie en kan zich
verdelen naar andere weefsels
,Metabolisme:
• Chemisch wijziging van geneesmiddel zodat het actief of inactief
wordt. (bv van vetoplosbaar naar wateroplosbaar om het beter uit
te scheiden)
• M.n Lever; CYP450
• Inactivatie/activatie van geneesmiddel
• Uitscheiding via gal of urine
Excretie: Uitscheiding van het geneesmiddel
• Verwijderen van geneesmiddelen uit het lichaam uitgedrukt in
klaring
• Klaring: het volume plasma dat per tijdseenheid wordt geklaard van
het geneesmiddel:
Vloeistoffen: urine, gal
Vaste stoffen: feces, haar
Gassen: lucht
• Bepaalt halfwaardetijd geneesmiddel
• Belangrijkste klaringsorgaan: lever en nieren
FUNCTIE VAN DE NIEREN
• Een nier is opgebouwd uit miljoen kleine filtertjes; nefronen
• Nefronen filteren het bloed en verwijderen afvalstoffen en
geneesmiddelen
• 3 processen: Glomerulaire filtratie, Tubulaire secretie en Tubulaire
reabsorptie
Totale excretie = Glomerulaire filtratie + Tubulaire secretie - Tubulaire
reabsorptie
Glomerulaire filtratie:
• Wateroplosbaar
• Moleculair gewicht <20 kDa (plasma albumine: 68 kDa)
• Niet-eiwitgebonden middelen
Tubulaire secretie:
• Actief transport van organische zuren en basen (incl.
eiwitgebonden middelen)
Tubulaire reabsorptie:
2
, • Passief transport van belangrijke bestanddelen en !lipofiele
stoffen
VERMINDERDE NIERFUNCTIE
• Nefronen onvoldoende in staat om afvalstoffen uit het bloed te
filteren
• Afvalstoffen cumuleren in het bloed; bv creatine (bijproduct van
skeletspier metabolisme continu aanwezig in bloed) en ureum
• Creatineklaring in bloed wordt gebruikt voor bepaling van de
nierfunctie uitgedrukt in GFR
CKD-epi/MDRD formule in ml/min/1,73 m2 → volwassenen
Formule van Schwartz in ml/min/1,73 m2 → kinderen
EFFECT NIERFUNCTIE OP GENEESMIDDEL
EFFECT NIERFUNCTIEVERLIES OP FARMACOKINETIEK
• Absorptie: verminderde nierfunctie → ureum gaat omhoog →
Verandering pH maagdarmkanaal door ureum → geioniseerde
vormen niet gereabsorbeerd maar geexcreteerd
• Distributie: Hypoalbuminemie; hogere vrije concentratie
geneesmiddel
• Excretie: Klaring van geneesmiddelen neemt af, parallel met GFR
GEVOLG NIERFUNCTIEVERLIES VOOR BEHANDELING
Verhoogde concentraties farmacon in het lichaam
• Toename van vrije concentratie en halfwaardetijd
• Risico op toxiciteit door cumulatie
• Met name belangrijk als geneesmiddel een smalle therapeutische
index heeft
3
, Verminderde werkzaamheid farmacon
• Verminderd effect van geneesmiddel (furosemide)
Dus: dosis aanpassen aan de hand van nierfunctie voor veiligheid en
effectiviteit
THERAPEUTISCH INDEX
• Verschil in hoeveelheid geneesmiddel benodigd voor therapeutisch
en toxisch effect
• Bij smalle therapeutische breedte treden bij cumulatie al snel
toxische effecten op
VERMINDERDE NIERFUNCTIE STADIA
• Dosis aanpassing vaak nodig vanaf eGFR<50 (in mL/min/1,73 m2)
Wat doen we als de nierfunctie helemaal is uitgevallen?
Dialyse patienten; wel/geen dialyse of hemofiltratie vaststellen aan de
hand van lichaam en aan de hand daaaarvan bepaald geneesmiddel
toeschrijven
• Eigenschappen geneesmiddel: wordt het middel gedialyseerd?
Molecuul grootte, Eiwitbinding, verdeling in het lichaam,
Wateroplosbaarheid
• !Indien geneesmiddel niet wordt gedialyseerd, volledig afhankelijk
van niet-renale klaring
(bv middel → 10 % niet-renaal & 90% renaal geklaard wordt; best
wel hoge doseringen op normale manier voorschrijven; niet te hoog
voorschrijven indien het niet gedialyseerd wordt)
(als het wel gedialyseerd wordt; iets hoger doseringen; na dat de
patient gedialyseerd is)
• Te bedenken:
Dosering aanpassen?, Wanneer doseren?, Eventueel bloedspiegel
controle
EFFECT GENEESMIDDEL OP NIERFUNCTIE
• Enkele voorbeelden van veel gebruikte middelen
NSAID’s, Methotrexaat, Colcihine, Antibiotica, gentamicine!,
Antivirale middelen (overzicht op intranet)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundec. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €25,09. Je zit daarna nergens aan vast.
