Dit document omvat een samenvatting van het vak geschiedenis voor vwo-6 leerlingen over de historische context 'Duitsland'. Hier wordt de begin- en eindtijd van deze periode verklaard, bijbehorende kenmerkende aspecten genoemd, verplichte voorbeelden uitgelicht, belangrijke jaartallen weergegeven e...
Samenvatting Geschiedenis Duitsland (1871-1945)
Verklaring begin- en eindtijd:
1871 Tijdens de Frans-Duitse oorlog wordt in Versailles het Duitse Keizerrijk uitgeroepen.
De vorming van deze grote staat verandert het machtsevenwicht in Europa en heeft
grote invloed op het verloop van de geschiedenis in en buiten Europa.
1945 De capitulatie van nazi-Duitsland betekent het einde van het Derde Rijk van Hitler en
het einde van WOII in Europa. Op de puinhopen van het verwoeste Europa proberen
de leiders van de ‘Grote Drie’ (VS, Sovjet-Unie en Groot-Brittannië) samen met de
Europese regeringen een stabiel en vreedzaam Europa op te bouwen. Door het
uitbreken van de Koude Oorlog lukt de eenwording van Europa nauwelijks.
Bijbehorende kenmerkende aspecten:
31 De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legt voor een industriële
samenleving.
33 De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
36 De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme,
socialisme, confessionalisme en feminisme.
37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie.
38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme /
nationaal socialisme
39 De crisis van het wereldkapitalisme.
40 Het voeren van twee wereldoorlogen.
41 Racisme en discriminatie die leiden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
43 verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en
de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
Wat betekent de vorming van het Duitse Rijk voor het machtsevenwicht tussen de
Europese grootmachten, 1871-1918?
Verplichte voorbeelden:
K.A. 33/36 Conferentie van Berlijn (1884-1885)
→ O.l.v. Bismarck wordt er een koloniale conferentie georganiseerd, die als doel
heeft een eerlijke verdeling van het werelddeel Afrika over de Europese
staten. Het doel van Bismarck op deze conferentie is handhaving van het
machtsevenwicht in Europa en versterking van de positie van Duitsland. Het
verkrijgen van meer Duitse koloniën was van ondergeschikt belang.
K.A. 33/36/40 Vlootwet (1898)
→ Om de ‘Weltpolitiek’ mogelijk te kunnen maken wordt op aandringen van
keizer Wilhelm II de Duitse (oorlogs)vloot aanzienlijk uitgebreid. Na 1898
volgen nog meer vlootwetten, die samen zorgden voor een uitbreiding van de
Duitse vloot met honderden oorlogsschepen.
K.A. 40/43 Slag bij de Marne (1914)
→ De slag bij de rivier de Marne maakt een einde aan de Duitse militaire opmars
in Noord-Frankrijk.
Belangrijke jaartallen:
1870-1871 Frans-Duitse oorlog.
1871 Tijdens de oorlog komen in het Franse paleis van Versailles de vorsten van de
verschillende Duitse staten bijeen. Zij roepen het Duitse Keizerrijk uit en
kiezen de koning van Pruisen als eerste Duitse keizer Wilhelm I.
1888 Wilhelm II wordt keizer van het Duitse Rijk en heeft als doel Duitsland een
belangrijke plaats in de wereld te bezorgen.
1914-1918 Eerste Wereldoorlog.
, Twee gevolgen
1. Groot-Brittannië is in de 19e eeuw het machtigste land in de wereld. Op het vasteland
van Europa is Frankrijk al eeuwen een van de machtigste landen. Door de vorming
en snelle industrialisatie van het Duitse Rijk na 1871 komen er grote veranderingen
in het machtsevenwicht in Europa.
2. Met de troonsbestijging van keizer Wilhelm II in 1888 verandert de buitenlandse
politiek van het Duitse Keizerrijk. Zijn ‘Weltpolitiek’ heeft grote gevolgen voor de
politieke verhoudingen tussen de Europese staten. Er ontstaan tussen de Europese
staten een toenemende rivaliteit, een groeiend nationalisme en meer politieke,
militaire en economische spanningen, uitlopend op de Eerste Wereldoorlog.
De Duitse eenheid
Onder aanvoering van de kanselier van Pruisen Otto von Bismarck wordt met succes
gewerkt aan de vorming van een Duits Rijk, waarin de verschillende Duitse staten zich
verenigen. Hierdoor verenigen in 1867 zich 25 Duitse staten in de Noord-Duitse Bond.
Frankrijk maakt zich zorgen over de groei van zo’n sterke macht aan haar grenzen en
forceert daarom in 1870 een oorlog om de macht van de Noord-Duitse Bond te verminderen.
De Frans-Duitse oorlog wordt gewonnen door de Duitse staten o.l.v. het militair sterke
Puisen. Deze oorlog versnelt ook de ontwikkeling naar eenheid van Duitsland.
In 1871 wordt in de Spiegelzaal van het paleis van Versailles het Duitse Keizerrijk uit-
geroepen. De Duitse vorsten kiezen de koning van Pruisen als eerste keizer van het tweede
Duitse Keizerrijk: Wilhelm I. Ook de Zuid-Duitse staten sluiten zich bij het Duitse Keizerrijk
aan. Nadat Frankrijk de oorlog had verloren, moesten ze ook het gebied Elzas-Lotharingen
afstaan. Hierdoor heeft Frankrijk sterke wraakgevoelens tegenover Duitsland.
Beleid van Keizer Wilhelm I en rijkskanselier Bismarck
Bismarck heeft veel invloed op het politieke beleid van het nieuwe Duitse Rijk.
Doel binnenlandse politiek: versterking van de politieke en economische eenheid tussen
de verschillende Duitse staten. Hierdoor maakt het Duitse Rijk een snelle economische en
industriële groei door.
Doel buitenlandse politiek: nieuwe Duitse grenzen en machtsevenwicht in Europa
handhaven. Ook willen ze voorkomen dat Frankrijk sterke bondgenoten krijgt die zich
kunnen keren tegen Duitsland. Verder willen ze een bescheiden rol voor henzelf (Duitsland)
in de Europese jacht naar koloniën om vooral Groot-Brittannië te vriend te houden.
→ Middel: Bismarck sluit allianties (verdragen) met de verschillende Europese staten.
Hierdoor is er een periode van vrede voor het Duitse Rijk.
Beleid van keizer Wilhelm II en ontslag van Bismarck
In 1888 wordt Wilhelm II keizer van het Duitse rijk en gaat ander politiek beleid voeren:
Doel binnenlandse politiek: Duitse Rijk ontwikkelen tot economische/militaire grootmacht:
Veel aandacht voor de industriële ontwikkeling, vooral in het westen van het Duitse
Rijk, weinig aandacht voor het platteland en de boeren.
Enorme groei van de industrie, de steden en de bevolking.
Groeiend nationalisme door voorspoedige economische ontwikkeling.
→ Dit leidt ertoe dat Rijkskanselier Bismarck in botsing komt met keizer Wilhelm II
(vanwege de nieuwe politieke koers) en ontslag neemt.
Doel buitenlandse politiek: Wilhelm II gaat een Weltpolitik voeren:
Duitse Rijk gaat een overzeese imperialistische politiek voeren: jacht op koloniën.
Sterke uitbreiding van de Duitse vloot.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschreuder02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
