Dit document omvat een samenvatting voor het vak geschiedenis voor vwo-5 leerlingen over de VS en hun federale overheid. Deze samenvatting is tot stand gekomen door zowel de youtube-filmpjes van het kanaal 'jortgeschiedenis' als het geschiedenisboek 'geschiedeniswerkplaats'.
Samenvatting Geschiedenis De Verenigde Staten en hun federale overheid
1. De staatsinrichting van de Verenigde Staten
1776: Onafhankelijkheidsverklaring van 13 staten aan de oostkust van de VS
(Amerikaanse revolutie → onafhankelijk van Engeland ‘no taxation without
representation’)
1787: ‘Founding Fathers’ (55 vertegenwoordigers van de 13 staten) gingen het
bestuur opnieuw inrichten
1789: De ‘Founding Fathers’ kwamen met een grondwet (de eerste ter wereld)
Grondwet
Kan aangevuld en gewijzigd worden met amendementen
(1791: eerste 10 amendementen → ‘Bill of Rights’ (rechten van de burgers)
VS wordt een federatiestaat (= gedeelde soevereiniteit (hoogste macht))
Federale overheid
Gaat over alle deelstaten samen en beslist o.a. over buitenlandse politiek,
defensie, financiën en economisch verkeer
Deelstaten
Hebben een eigen regering en parlement die o.a. beslissen over het
onderwijs, de politie en de rechtspraak
Trias politica = scheiding van de machten
Uitvoerende macht → president
Hij is het staatshoofd, regeringsleider en opperbevelhebber van leger & vloot.
Hij benoemt ministers, belangrijke ambtenaren en leden van het
Hooggerechtshof.
Wetgevende macht → congres
Bestaat uit vertegenwoordigers van deelstaten. Het congres bestaat uit twee
delen (de senaat (alle deelstaten twee vertegenwoordigers) en het huis van
afgevaardigden (vertegenwoordigers van deelstaten afhankelijk van
inwonersaantal)) die de voorstellen van de president moeten goedkeuren.
Ideeën zoals nieuwe wetten, de begroting en de benoemingen.
Rechterlijke macht → hooggerechtshof
Kijkt of de (nieuwe) wetten wel bij de grondwet passen.
Is de macht van de president niet te groot?
+ president is het middelpunt van de Amerikaanse politiek
- binnenlandse macht kan beperkt worden door:
Vijandig congres (wanneer de meerderheid van het congres bestaat uit
leden van een andere partij dan die van de president)
Deelstaten (de wetgeving van deelstaten kan amendementen en
federale wetten beperken)
,2. Republikeinen en Democraten
Vanaf 1854: tweepartijenstelsel
Kenmerken beide partijen (republikeinen en democraten)
Geen duidelijke ideologie
Behoudende en vooruitstrevende vleugel (verschillende mensen in de partij)
Ideeën per partij in de 19e eeuw:
Republikeinen (symbool olifant)
1. Afschaffing slavernij
2. Gelijkberechtiging zwarten
3. Sterke federale overheid die de industrie beschermt d.m.v. invoerheffingen
Democraten (symbool ezel)
1. Geen afschaffing van de slavernij (aanhang waren blanken)
2. Geen gelijkberechtiging van de zwarten
3. Geen sterke federale overheid
4. Rechten van de deelstaten (deelstaten moeten zo onafhankelijk mogelijk
opereren)
Ideeën per partij vanaf einde van de 19e eeuw:
Republikeinen
1. Steeds conservatiever
2. Bourgeoisie (burgerij) en bedrijfsleven vinden zij belangrijk
3. Minder immigranten (vanaf 1880)
4. Geen federale overheidsingrijpen in de economie
5. Meer regels voor morele kwesties
Democraten
1. Steeds progressiever
2. Sociaal zwakkeren vinden zij belangrijk
3. Veel federale overheidsingrijpen in de economie
4. Veel federale overheidsingrijpen op sociaal gebied
, 3. Voorgeschiedenis (1789-1865)
Vanaf 1789
Agrarische samenleving
Noorden → zelfstandige boeren
Zuiden → plantages met slaven
Blanke protestanten
Amerikaanse inwonersaantal groeide door blanke protestantse immigranten.
Amerikaanse grenzen verschoven doordat:
de bevolkingsdichtheid groeide → indianen werden meer naar het westen
gedrongen → grenzen beginnen te verschuiven
Vanaf 1820
Industrialisatie in het noorden
Spoorwegen worden aangelegd (vergemakkelijken de trek naar het westen)
Vanaf 1840
Ondanks katholieke immigranten blijft het protestantisme de overheersende
godsdienst
De Amerikanen hebben door grensverschuivingen de westkust bereikt
Manifest Destiny = Amerikanen zijn voorbestemd om heel Noord-Amerika te
beheersen
Monroe-doctrine (James Monroe, 1823)
Europeanen bemoeien zich niet met de Amerikaanse politiek
Amerikanen bemoeien zich niet met de Europese politiek
Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865)
Tussen het noorden (geïndustrialiseerd) en het zuiden (plantage-economie)
Zuidelijke staten besluiten om zich in 1861 af te scheiden van het noorden
(stappen uit de Verenigde Staten
Oorzaken uitbreken Amerikaanse burgeroorlog
Hoge importtarieven
Noorden → blij → beschermt hun eigen industrie
Zuiden → blij → Engelse producten worden duurder (plantages
produceren katoen voor Engeland die er producten van
maken)
Opkomst abolitionisme (afschaffing slavernij) in het noorden
→ Lincoln president (= abolitionist) (1860)
Zuiden → blij → hebben slaven nodig voor op de plantages
1865: noorden wint → de Verenigde Staten worden weer één land
1865: 13e amendement → afschaffing slavernij (door Lincoln)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschreuder02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
