Week 1: Depressie
Artikel 1: Depression and other common mental disorders (WHO, 2017)
Leerdoel 1: Wat is depressie?
Definitie depressie
Gekenmerkt door droefheid, verlies van interesse of plezier, schuldgevoelens of
lage eigenwaarde, verstoorde slaap of eetlust, gevoelens van vermoeidheid, en
slechte concentratie. Depressie kan langdurig of terugkerend zijn, waardoor
iemands vermogen om op het werk of op school te functioneren of om zich in het
dagelijks leven staande te houden, aanzienlijk wordt aangetast. In het ergste
geval kan depressie leiden tot zelfmoord.
Depressieve stoornissen omvatten twee hoofdsubcategorieën:
1. Depressieve stoornis / depressieve episode, waarbij symptomen zoals een
sombere stemming, verlies van interesse en plezier, en verminderde
energie; afhankelijk van het aantal en de ernst van de symptomen, kan
een depressieve episode worden gecategoriseerd als mild, matig, of
ernstig;
2. Dysthymie, een aanhoudende of chronische vorm van lichte depressie; de
symptomen van dysthymie zijn vergelijkbaar op de depressieve episode,
maar zijn meestal minder intens en duren langer.
Ook moet er gekeken worden of iemand een voorgeschiedenis heeft van
manische episodes. Bipolaire affectieve stoornis bestaat gewoonlijk uit zowel
manische als depressieve episoden, gescheiden door perioden van normale
stemming. Manische perioden gaan gepaard met een verhoogde stemming en
verhoogde energie, resulterend in overactiviteit, druk van het spreken en
verminderde behoefte aan slaap. Bipolaire affectieve stoornis is niet opgenomen
in de onderstaande gegevens.
Prevalentie
Komt in 2015 bij 300 miljoen mensen over de hele wereld voor (4.4% van
wereldbevolking). Het aantal is toegenomen door bevolkingsgroei. Het komt
meer voor bij vrouwen (5.1%) dan bij mannen (3.6%). Meer depressie in
categorie 55-74 jaar en bij kinderen onder de 15 jaar. Komt het meeste voor in
zuidoost Azië en het westelijke gebied van de stille oceaan, doordat hier veel
mensen wonen. De stoornis wordt veroorzaakt door o.a. armoede, werkloosheid,
life-events (bv. dood of relatiebreuk), fysieke ziektes en problemen door alcohol
of drugs.
Gezondheidsverlies
Depressie zorgt voor een verminderde gezondheid en functioneren. Kan gemeten
worden door beperkingen die te maken hebben met de stoornis te bekijken
(YLD). De stoornis is de grootste bijdrager aan het ontstaan van niet fatale
gezondheidsverlies (7.5% van al de YLD). Kan ook voor zelfmoord zorgen.
Zelfmoord zorgt voor 1.5% van de doden wereldwijd.
1
,Artikel 2: Cognitive vulnerability – stress models of depression in a self-
regulatory and psychobiological context (Abramson et al, 2002)
Leerdoel 2: Wat zijn psychologische theorieën en behandelingen van
depressie?
Tot 1970 werd depressie als stoornis genegeerd. Maar toen informatie
verwerkingsprocessen ontdekt en meer onderzoek naar sociale cognitie. Ook
werd er ontdekt dat cognitieve processen emotionele reacties oproepen.
Tenslotte distantieerde veel onderzoekers zich van de psychoanalytische
benadering, omdat deze niet te testen was.
Er zijn twee belangrijke theorieën ontwikkelde die beide stellen dat of mensen
depressief worden afhangt van hoe ze gebeurtenissen interpreteren.
Aaron Beck’s theory (psychiater in 1967) = op hetzelfde centrale idee
gebaseerd als de theorie van hopeloosheid. De cognitieve kwetsbaarheid
voor depressie wordt gevormd door onaangepaste zelf-schema's die
disfunctionele attitudes bevatten met thema's als verlies,
ontoereikendheid, mislukking en waardeloosheid. Als deze schema’s
geactiveerd worden bij negatieve gebeurtenissen (stress) dan worden het
automatische gedachten. Dit zorgt voor een pessimistische perspectief op
het zelf, de wereld en de toekomst (negative cognitive triad). Dit werkt
volgens Beck alleen zo bij één soort depressie; niet-endogene, unipolaire
depressie. De waarde die iemand hangt aan een gebeurtenis bepaald of
deze schema’s geactiveerd worden
2
, Hopelessness theory (Lyn A. Abramson) = hopeloosheid, dus de
verwachting dat er negatieve dingen gaan gebeuren of dat positieve dingen
niet gaan gebeuren en dat je hier geen invloed op uit kunt oefenen, is
volgens deze theorie de oorzaak van depressie. Ontwikkelt aan de hand
van Seligman’s theorie over depressie.
- Martin Seligman (experimenteel psycholoog in 1975): stelt net als Beck
dat maladaptieve cognities (bv. het idee hebben geen control te
hebben over gebeurtenissen) depressie veroorzaken.
- Hopelessness depression (HD): droefheid, geen initiatief nemen
(retarded initiation of voluntary respons), suïcidaal, weinig energie,
apathie, psychomotorische retardatie, slaap verstoring, slechte
concentratie en stemming-verergerde negatieve (mood-exacerbated)
cognities.
- Hopeloosheid wordt veroorzaakt door negatieve life-events in
combinatie met 3 kenmerken. Deze kenmerken worden beïnvloed door
informationele cues in de situatie en individuele verschillen in
cognitieve stijl
1) Worden toegeschreven aan stabiele en globale oorzaken die als
belangrijk worden beschouwd (intern);
2) Denken dat ze waarschijnlijke zullen leiden tot andere negatieve
consequenties;
3) Wordt opgevat als dat het impliceert dat de persoon onwaardig of
gebrekkig is.
- Cognitive vulnerability-stress component: de negatieve cognitieve stijl
is de cognitieve kwetsbaarheid en de negatieve life-event is de stress.
Omgevingsfactoren (bv. sociale steun) hebben ook invloed op hoe
mensen stressvolle gebeurtenissen ervaren.
Overeenkomsten
Cognitie speelt een grote rol in het ontstaan en in standhouden van
depressie;
Cognitive-vulnerability hypothese;
Factoren die mediëren of een negatieve gebeurtenis tot een depressie
leidt;
3
