Met deze samenvatting heb ik in 1 keer mijn toelatingstoets gehaald. Daarnaast heb ik nog oefenexamens gemaakt. Deze zijn gratis te downloaden op de site van de PABO.
,Hefboom........................................................................................................................................................44
Druk berekenen.............................................................................................................................................44
Berekenen hoeveel energie er wordt gebruikt.............................................................................................45
Vermogen......................................................................................................................................................45
Windvaan.......................................................................................................................................................45
Windmeter.....................................................................................................................................................46
Barometer......................................................................................................................................................46
Hemellichamen..............................................................................................................................................46
Maan..............................................................................................................................................................46
Zonsverduistering..........................................................................................................................................46
Maansverduistering.......................................................................................................................................46
,Introductie
Levensverschijnselen
- Ademhalen
- Voortplanten
- Bewegen
- Groeien
- Reageren op prikkels
- Veranderen van stoffen in andere stoffen
- Uitscheiden van stoffen
Cellen
- Celmembraam: dun vlies wat de grens van
de cel aangeeft
- Celkern: met uitzondering van eencelligen
zoals bacteriën
- Celplasma: stroperige vloeistof binnen het celmembraam -> hierin zit vetbolletjes,
lichaampjes die hormonen maken en lichaampjes die voor energie zorgen
Celwand
Zorgt voor stevigheid
Vacuolen
Blaasjes in de cel waarin voedingsstoffen zoals zouten en eiwitten worden
opgeslagen (plantaardige cellen)
Rijken
Bacteriën
Altijd eencellig. Planten zich voort door deling en leven van doden resten van
organismen
Schimmels
Eencelling of veelcellig. Eencellige schimmels planten zich voort door deling. Veelcellige
schimmels door middel van sporen. Schimmels leven van doden organismen.
Planten
Sporenplanten
wieren -> geen apart wortelstelsel, stengels en bladeren
zaadplanten -> bloemen
dwarsdoorsnede plant
dekweefsel, steunweefsel, vulweefsel en transportweefsel
,Dierenrijk
Indeling op basis van 3 kenmerken:
- Aan/afwezig skelet -> inwendig/uitwendig -> slakkenhuis
Gewerveld -> bescherming van centrale zenuwstelsel
Ongewervelde dieren -> kwal
- Warm-> constante lichaamstemperatuur /koudbloedige dieren -> temp aanpassen
aan omgeving
- Symmetrie
Tweezijdig symmetrie -> dier kan in 2 gelijke helften worden verdeeld
Asymmetrie -> dier kan niet in 2 gelijke helften worden verdeeld
Veelzijdig symmetrisch ->op meerdere manieren in 2 gelijke helften worden
verdeeld
Classificeren/ ordenen
Kijken naar overeenkomsten tussen organismen. Onderverdelen van organismen in 4 rijken
Soort
Organismen horen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en hun
jongen vruchtbaar zijn
Determineren
Bepalen van de soortnaam
H1: Voortplanting en levenscycli
Voortplanting bij eencellige schimmels
Schimmels
Doel van schimmels: verspreiden van sporen
Bestaan uit schimmeldraden
-> lange dunne draden die met elkaar verweven zijn
-> voortplanting doormiddel van sporen -> ontstaan aan einde van schimmeldraad -> zit
tussen plaatjes en hoed
Paddenstoelen -> speciale organen die helpen bij voortplanting
Sporen
Cellen waaruit nieuwe schimmels kunnen ontstaan -> verspreiding door wind, regen en
insecten (gelokt door geur)
Zaadplanten -> voortplaning via zaden
,Sporenplanten -> voorplanting via sporen -> geen bloemen -> varens en mossen
Korstmossen
-> combinatie van schimmel en een alg
-> groeien best op ruwe ondergrond zoals stenen en hout
-> wordt gebruikt om luchtvervuiling te meten
- Struikvormige korstmos -> kwetsbaar -> groeit in schoon gebied
- Bladvormige korstmos -> kan meer vervuiling hebben
- Korstvormige korstmos -> beste tegen luchtvervuiling en andere elementen
Voortplanting bij planten
Voorplanting door -> wind, water en dieren -> bij
Geslachtelijke voorplanting
Stuifmeelkorrels en zaadbeginsels worden bij elkaar
gebracht -> door bijen of insecten
Bij -> drinkt nectar uit de bloem -> stuifmeelkorrels
van meeldraden aan hun poten -> met hun poten
komen ze langs een stamper van andere bloem ->
blijft eraan plakken
Zelfbestuiving
Plant die zichzelf bestuift of een andere bloem van dezelfde soort
Kruisbestuiving
Stuifmeelkorrels op de stamper van een andere plant
Stuifmeelbuis
Wordt ontwikkeld als de stuifmeelkorrels op de stamper zitten. Via de stempel groeit de
stuifmeelbuis via de stijl naar het vruchtbeginsel -> hierin zitten zaadbeginsels
Bevruchting: als de kern van de stuifmeelkorrel versmelt met de kern van de eicel in
zaadbeginsel
Ongeslachtelijke voortplanting
Planten die zichzelf voorplanten door knoopvorming ->uit knoppen ontstaan nieuwe planten
- Bol
-> rokken -> verdikte bladeren waarin reservevoedsel is opgeslagen
-> ui of tulp
Tussen de rokken zitten knoppen -> bol loopt uit -> ontstaat plant
uit een knop -> overige knoppen ontwikkelen zich tot nieuwe bollen
- Knol
Aardappelplant -> in de knol (aardappel) zit reservevoedsel -> plant
groeit
Onder de grond krijgt de knol knoppen die uitlopen
- Enten
-> fruitbomen een deel van het ene fruitboompje (ent) wordt op
de stam van een ander boompje (onderstam) vastgezet
, - Stekken
Stukje stengel of blad afsnijden en in de grond stoppen. Het stekje vormt een nieuw
wortelstelsel en groeit tot een volwaardige plant.
Ontkiemen
Als er een plantje uit een zaad groeit
Voortbestaan planten
Eenjarige plant -> levenscyclus binnen een jaar -> sterven
Tweejarige plant -> levenscyclus binnen 2 jaar -> bloeien -> sterven
Meerderjarige planten = overblijvers -> meerdere jaren overleven -> ligt aan seizoenen
Levenscyclus plant
Opzwellen en openbreken van het zaadje -> groeien van wortelstelsel = onder de grond
-> stengel komt naar buiten -> kiem wordt een kiemplant -> stengel groeit naar boven ->
steekt boven aarde uit
Bladeren kiemplant groeien -> reservevoedsel raakt op van de zaadlobben -> zaadhuid
verschrompeld -> valt van de plant af -> kiemplant is volwassen plant -> soms krijgen ze
bloemen -> vruchten zitten in de bloemen -> bloemen gaan open, zaden vallen op de grond
= levenscyclus weer opnieuw
Bomen
Aan de ringen kan de leeftijd worden gezien
In de herfst verliezen bomen hun bladeren -> overlevingsstrategie
Ze verliezen bladeren om verdroging tegen te gaan -> via bladeren verdampt het vocht van
een boom. In de winter moet de boom zijn vocht goed beheersen -> water bevroren
Voortplanting bij dieren
Volgorde
Paringsgedrag
Voorplantingsgedrag
Bevruchting
Nesteldrang -> na de bevruchting -> nestjes bouwen voor kind (kinderkamer bij mensen)
Ontwikkelen van het jonge dier
Geboorte / uit het ei kruipen
Imponeren
Indruk op de ander maken door te laten zien wat ze in huis hebben
doel -> ander afschrikken -> gevecht wordt vermeden
indruk maken op vrouwtje -> felle kleuren, drukke bewegingen en hoge sprongen
Balts = voortplantingsgedrag vogels
Bronst = voortplantingsgedrag zoogdieren
Dieren = inwendige bevruchting
Koralen = uitwendige bevruchting -> eicellen en spermacellen loslaten in het water
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisahamelink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
