Week 1 - Introductie
Algemeen
Het intellectueel eigendomsrecht gaat over voortbrengselen van de menselijke geest, zoals
uitvindingen, creaties of onderscheidingstekens. Het is een soort beloning voor de
investering van geld, tijd en moeite en biedt voor een bepaalde tijd bescherming tegen
derden.
Het nut van merkenrecht is volgens het Hof:
- klanten zullen de kwaliteit van producten of diensten aan het merk binden. Het dient
als identificatie.
Auteursrecht
- Beschermt originele werken
Octrooirecht
- beschermt (technologische) uitvindingen
- stimuleert innovaties
- geregistreerd recht
- kunnen ook meerdere octrooien op 1 product zitten, octrooi beschrijft maar 1
technisch onderdeel (bijv. logaritme, chip).
Rechtsgronden
● Rechtvaardigheid
○ Arbeid, intellectuele schepping
● Vooruitgang
○ Cultureel, technologisch, economisch
○ Stimulering van creativiteit en innovatie
IE specifieke verdragen
● UvP: Unieverdrag van Parijs
● TRIPs-overeenkomst
Week 2 - Auteursrecht I
Auteursrecht = het uitsluitende recht van de maker van een werk van letterkunde,
wetenschap of kunst ten aanzien van de waarneembare vorm van zijn werk. Er zijn 2
rechtsgronden voor het auteursrecht:
● Billijkheid: auteur heeft redelijke aanspraak op erkenning van zijn geestelijke en
materiële belangen.
● Utiliteit: auteursrecht draagt bij aan instandhouding informatiekanalen, bevordert
communicatievrijheid.
○ Cultureel, technologisch, economische vooruitgang
○ Stimulering van creativiteit en innovatie
Internationale dimensie
● EU - Auteursrechtrichtlijn: rechten die je zou moeten hebben op niveau van lidstaten
● NL - Auteurswet (Aw)
, ○ DSM richtlijn (2019): nieuwe uitzonderingen, upload filter, echt uitgevers van nieuws
● Internationaal - Berner Conventie, World Trade Organization, TRIPS overeenkomst
Artikel 1 Aw
Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap
of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen,
behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.
Voor gelding van het auteursrecht is inschrijving niet vereist. Er vloeien niet veel vereisten
voort uit artikel 1 Aw, dit is vooral vormgegeven door jurisprudentie. Vereisten voor werken
zijn:
1. EOK: Een eigen oorspronkelijk karakter & PS: Een persoonlijke stempel
(Kecofa/Lancôme, r.o. 3.3.2.)
a. Deze vereisten worden verder uitgewerkt in het Endstra arrest (r.o. 4.5.1)
i. dat het voortbrengsel een eigen, oorspronkelijk karakter moet
bezitten, houdt, kort gezegd, in dat de vorm niet ontleend mag zijn aan
die van een ander werk (vgl. art. 13 Aw).
ii. De eis dat het voortbrengsel het persoonlijk stempel van de maker
moet dragen
1. betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is
van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve
keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest.
2. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo
banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van
welke aard ook valt te aan te wijzen.
2. Voldoende nauwkeurig en objectief identificeerbaar (Heksenkaas, r.o. 40)
a. R.o. 41: Autoriteiten en derden moeten duidelijk en nauwkeurig moeten
kunnen vaststellen wat auteursrechtelijk wordt beschermd. Dat kan alleen
wanneer de uitdrukkingsvorm van het voorwerp voldoende nauwkeurig en
objectief kan worden geïdentificeerd.
b. Hier valt smaakt niet onder, want dit kan met de huidige technische middelen
niet nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt. Het berust namelijk op
smaakbeleving en smaakervaring, dit is subjectief en variabel per persoon
(r.o. 42 en 43).
Uit het Heksenkaas arrest volgt aldus ook dat een enkel idee ook niet auteursrechtelijk
beschermd kan worden, omdat dit niet objectief en nauwkeurig kan worden vastgesteld.
- Het auteursrecht blijft ook bestaan wanneer de waarneembaarheid verdwijnt
(voordracht, livevraaggesprek op de radio, niet-geregistreerde choreografie, een
verband schilderij)
★ Vuistregel: er moet uitgesloten worden dat twee auteurs, onafhankelijk van elkaar,
precies hetzelfde werk maken.
○ Dus: hoe meer keuzemogelijkheden, hoe groter de kans dat er sprake is van
auteursrecht.
- Van Dale Romme arrest: een verzameling van feitelijke gegevens kan een werk zijn indien de
selectie van de woorden de persoonlijke visie van de opsteller tot uiting brengt,
Niet is vereist dat de auteur zich bewust is van de schepping.
, - Uitgesloten is auteursrecht wanneer het EOK en PS enkel datgene betreft wat
noodzakelijk is voor het verkrijgen van het technisch effect (Kecofa/Lancôme, r.o.
3.3.2).
Artikel 10 lid 1 AW bevat een opsomming van categorieën van werken waarop mogelijk
auteursrecht kan ontstaan. De opsomming is niet limitatief.
● boeken, brochures, nieuwsbladen, tijdschriften en andere geschriften;
● toneelwerken en dramatisch-muzikale werken;
● mondelinge voordrachten;
● choreografische werken en pantomimes;
● muziekwerken met of zonder woorden;
● teken-, schilder-, bouw- en beeldhouwwerken, lithografieën, graveer- en andere plaatwerken;
● aardrijkskundige kaarten;
○ beperkt tot de oorspronkelijke vormgeving van de kaart zelf
● ontwerpen, schetsen en plastische werken, betrekkelijk tot de bouwkunde, de aardrijkskunde,
de plaatsbeschrijving of andere wetenschappen;
● fotografische werken;
● filmwerken;
● werken van toegepaste kunst en tekeningen en modellen van nijverheid;
● computerprogramma’s en het voorbereidend materiaal;
Auteursrechten gelden niet voor:
- Wetten, besluiten en verordeningen die door de openbare macht zijn uitgevaardigd
(dus ook rechterlijke uitspraken) (art. 11 Aw).
- (Pure) inhoud zoals ideeën, methoden, schema’s, stijlen
- Functionele objecten, functionele elementen van vormen
- Auteursrechtelijk beschermbaar materiaal waarvan de beschermingstermijn is
verstreken
Kecofa/Lancôme - Hoge Raad 16 juni 2006,
R.o. 3.3.2. Een geurcombinatie kan worden beschermd onder het auteursrecht. Hierbij is het beslissend of het
gaat om een voortbrengsel dat vatbaar is voor menselijke waarneming en of het een eigen oorspronkelijk
karakter (EOK) heeft en het persoonlijk stempel (PS) vd maker draagt.
- Het EOK & PS niet enkel datgene betreft dat voor het verkrijgen van een technisch effect
noodzakelijk is
De omstandigheden dat de eigenschappen van het menselijk reukzintuig per mens verschilt, doet hier niet aan
af.
- Bij een parfum dient de geur dan ook te worden onderscheiden van het mengsel van stoffen waaruit
het parfum is samengesteld en waaruit, wanneer het mengsel is blootgesteld aan de open lucht, de
gasvormige geurstoffen vrijkomen die met het reukorgaan kunnen worden waargenomen.
Endstra - Hoge Raad 30 mei 2008
R.o. 4.5.1
Het hof heeft terecht de beide elementen van de aan te leggen maatstaf onderscheiden:
1. dat het voortbrengsel een eigen, oorspronkelijk karakter moet bezitten, houdt, kort gezegd, in dat
de vorm niet ontleend mag zijn aan die van een ander werk (vgl. art. 13 Aw).
2. De eis dat het voortbrengsel het persoonlijk stempel van de maker moet dragen
a. betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke
arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest.
b. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat
daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt te aan te wijzen.
, R.o. 4.5.2
Er geldt geen eis dat het werk bewust geschapen moet zijn en dat de auteur bewust creatieve keuzes heeft
gemaakt. Om dezelfde reden kan niet worden geëist dat de maker bewust voor de vorm heeft gekozen die het
werk heeft gekregen.
Heksenkaas - Hof van Justitie EU 13 november 2018
R.o. 40: ‘werk’ moet voldoende nauwkeurig en objectief kunnen worden geïdentificeerd.
- R.o. 41: Autoriteiten en derden moeten duidelijk en nauwkeurig moeten kunnen vaststellen wat
auteursrechtelijk wordt beschermd. Dat kan alleen wanneer de uitdrukkingsvorm van het voorwerp
voldoende nauwkeurig en objectief kan worden geïdentificeerd.
- R.o. 42: de smaak van een voedingsmiddel kan niet nauwkeurig en objectief worden uitgedrukt. Het
berust namelijk op smaakbeleving en smaakervaring, dit is subjectief en variabel per persoon.
- R.o. 43: Bovendien is het bij de huidige stand van de ontwikkeling van de wetenschap niet mogelijk
om met technische middelen de smaak van een voedingsmiddel nauwkeurig en objectief te
identificeren, waardoor die smaak kan worden onderscheiden van de smaak van andere producten
van dezelfde aard.
Cofemel/G-Star - Hof van Justitie EU 12 september 2019
R.o. 29: vereisten voor een werk -
1. het betrokken voorwerp is oorspronkelijk, in die zin dat het gaat om een eigen intellectuele schepping
van de auteur ervan
a. R.o. 30: het is zowel noodzakelijk als voldoende dat dit voorwerp een intellectuele schepping
van de auteur is die de persoonlijkheid van deze laatste weerspiegelt en tot uiting komt door
de vrije creatieve keuzen van die auteur bij de totstandkoming ervan.
b. R.o. 31: technische overwegingen, regels of andere beperkingen laten geen ruimte over
voor creatieve keuzes.
2. alleen de bestanddelen die de uitdrukking van een dergelijke intellectuele schepping zijn, kunnen als
een „werk” worden aangemerkt
a. R.o. 32: moet voldoende nauwkeurig en objectief worden geïdentificeerd.
R.o. 53: het esthetisch effect dat door een model kan worden opgewekt kan niet worden gekwalificeerd als een
‘werk’, omdat er geen sprake is van een met voldoende nauwkeurigheid en objectiviteit identificeerbaar
voorwerp.
Infopaq
Is het kopiëren van 11 woorden uit een tekst het schenden van auteursrecht?
- Een handeling die onderdeel is van een data-capture procedé waarbij 11 worden wordt opgeslagen
en geprint kan vallen onder het begrip gedeeltelijke reproductie in de zin van art. 2 richtlijn 2001/29
indien de aldus weergegeven bestanddelen de uitdrukking zijn van de eigen intellectuele schepping
vd auteur.
Premier League
Geen intellectuele schepping, omdat er geen sprake is van intellectuele schepping. De spelregels beperken de
ruimte voor creatieve schepping.
De rechthebbende
Er bestaan 2 wegen voor het verkrijgen van auteursrecht:
1. Originaire verkrijging
a. Werkelijke maker
i. Maker van werk (schepper), art. 1
ii. Verzamelaar (art. 5)
iii. Leiding of toezicht (art. 6)
b. Fictieve maker
i. Dienstbetrekking (art. 7)
ii. Rechtspersoon (art. 8)
