Samenvatting
Samenvatting biologie 5 VWO hoofdstuk 12, hormonen, nectar 4e editie
Samenvatting biologie 5 VWO hoofdstuk 12, hormonen, nectar 4e editie
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
Voorbeeld 1 van de 3 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
12.1 Endocriene klieren: geven hun producten af aan inwendige milieu (bloed, weefselvloeistof,
cellen en lymfe). Bv. hormoonklieren
Exocriene klieren: geven hun producten af aan uitwendige milieu (huid of darm) bv. Zweet-
en verteringsklieren.
Doelwitcellen bevinden zich in de doelwitorganen en –weefsels. Alleen cellen met passende
receptoren voor een hormoon reageren.
Coördinatie van hormonen gebeurt vooral via de centrale hormoonklier, de hypofyse.
Vanuit de hypothalamus ontvangt de hypofyse informatie over het lichaam. Daarmee zet de
hypofyse andere hormoonklieren aan tot actie. Ook regelt de hypofyse de groei en rijping
van de geslachtscellen. Ligging en structuur maken duidelijk dat dit orgaan de verbinding is
tussen hersenen en hormoonstelsel.
Neurohypofyse bevat zenuwweefsel met daarin uitlopers van neuronen. Gaat via speciale
hormoonproducerende zenuwcellen. (Worden direct afgegeven aan bloed)
Adenohypofyse bestaat uit klierweefsel, gaat via kliercellen. Maken hormonen.
Hypothalamus geeft releasing-hormonen (RH) en inhibiting-hormonen (IH) af via het bloed
aan de adenohypofyse. RH stimuleert aanmaak hormonen. IH remt aanmaak hormonen.
12.2
(groei) Om te groeien geeft hypothalamus GNRH af. Leidt in hypofyse tot afgifte van
groeihormoon (GH). GH stimuleert deling van kraakbeencellen. (Invloed is indirect). GH
werkt via lever. Uit lever komt IGF vrij. IGF werkt in op groeischijven van de pijpbeenderen.
(Bij stress) Uit hypothalamus komt CRH vrij, dit zet de hypofyse aan tot afgifte van ACTH.
ACTH stimuleert de cellen van de bijnierschors tot afgifte van diverse hormonen, o.a.
cortisol. Dit verhoogt bij stress je hartslag, de glucosespiegel van het bloed en maakt je
alerter.
Intercellulair: hormonen (steroïdhormonen en sommige tyrosinehormonen) binden aan een
receptor-eiwit in het grondplasma. In de kern activeert het hormoon-receptorcomplex een
gen, er ontstaat RNA, waarna ribosomen een eiwit maken.
Extracellulair: hormonen (tyrosinehormoon adrenaline en peptidehormonen) binden aan
receptormoleculen in het celmembraan. Dit leidt tot activiteit van een G-eiwit en van een
enzym. Een secundaire boodschapper (bv. CAMP) bewerkstelligt daarna een reactie.
Bij beschadigingen herstelt de huid. Weefselcellen geven groeifactoren af die buurcellen
met een juiste receptor tot deling stimuleren. Er treedt een cascade aan reacties op, die leidt
tot activering van genen v/d productie van eiwitten die nodig zijn voor het G1-controlepunt
in de celcyclus. Dat maakt DNA-synthese en celdeling mogelijk. ---> huid herstelt.
12.3
Regelkring calcium: receptoren: zitten in celmembranen van de cellen van de schildklier.
Klieren: schildklier, reageert op Ca²⁺-concentratie in bloed. Concentratie te hoog? Dan geven
de schildkliercellen calcitonine af.
Bijschildklieren, hebben Ca²⁺-receptoren, bij hoge concentratie Ca²⁺ remmen deze
receptoren deze receptoren de activiteit v/d cellen.
Hormonen en effectoren: calcitonine: stimuleert de botcellen om Ca²⁺ op te nemen uit het
bloedplasma en remt de cellen van de nefronen om Ca²⁺ uit de voorurine te halen. Leidt tot
verlaging van de Ca²⁺-concentratie in het bloedplasma. Wanneer dit daalt reageren de
bijschildklieren. Bij lage concentratie Ca²⁺ scheiden de bijschildkliercellen het parathormoon
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannastigter1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
