Verpleegkundige kennis week 1 - periode 2
Dementie
Dementie = ontgeesting, is een verzamelnaam voor veel ziekten, de 4 meest bekende:
Corticale dementie ontstaat in de hersenschors, sprake als er progressieve
geheugenstoornis optreden
1. Ziekte van Alzheimer
2. Frontotemporale dementie
o Creutzfeldt-Jakob
Bij corticale dementie is er sprake van
Afasie
Acalculie
Apraxie
Persoonlijkheidsveranderingen
Subcorticale dementie ontstaat in de gebieden onder de hersenschors
3. Lewy Body dementie (is een relatie met ziekte van parkinson, 35-55% wordt dement)
o AIDS
o Parkinson dementie
o Ziekte van Huntington
4. Vasculaire dementie
Bij subcorticale dementie is er sprake van
Vertraging van intellectuele functies
Geheugenstoornissen
Stoornissen in de motoriek
Geen Afasie, Apraxie en Agnosie!
Vroeger ging veel geld naar biomedisch onderzoek, nu meer accent op verbetering op
dementie-vriendelijke samenleving
Dementie volgens DSM-V, neurocognitieve stoornis
Er moet spraken zijn van geheugenstoornissen (korte termijn), plus 1 of meer van de
volgende stoornissen:
Afasie onvermogen taal te begrijpen of spreken
Apraxie onvermogen (complexere/doelgerichte) motorische handelingen uit te
voeren
Agnosie onvermogen objecten en/of mensen te herkennen
Uitvoeringsstoornissen initiatiefverlies, planningsproblemen, abstraheren
Verder moet het sociaal en eventueel beroepsmatig functioneren ernstig beperkt zijn en
Zijn de symptomen niet toe te schrijven aan een andere stoornis
Corticale dementie
,Ziekte van Alzheimer
Geleidelijke achteruitgang, in tegenstelling tot vasculaire dementie
Patiënt overlijdt gemiddeld binnen 10 jaar na het stellen diagnose
Overlijden door secundaire oorzaken als:
o Ondervoeding
o Uitdroging
o Pneumonie
o Decubitus
o Ataxie (coördinatiestoornis tussen het zenuwstelsel en spieren)
o Etc.
Alzheimer betekent dat:
Iemand geen gesprek kan volgen
Iemand geen nieuwe informatie op kan nemen
Weet niet meer waar hij is
Weet niet meer welke dag, maand of jaar het is
Hebben vaak problemen met lopen
Zijn buitenshuis vaak de weg kwijt
Stadia Alzheimer
Stadium 1 voorstadium
Inprenten van informatie in geheugen gaat moeilijker
Denken gaat trager
Vergeetachtigheid
Uitvoeren complexere taken gaat moeizamer/lukt niet meer
Klachten worden niet altijd gemeld of opgemerkt
Stadium 2 beginnend dementiesyndroom
Inprenting en episodisch (persoonlijke herinneringen) geheugen duidelijk verstoord
Desoriëntatie in tijd
Nieuwe dingen leren lukt niet meer
Patiënt afhankelijk van partner of begeleider voor structuur en informatie
Stadium 3 matig ernstige dementie
Veel sturing nodig, zelfstandig functioneren onmogelijk
Toenemende taal- en begripsstoornissen
Verstoord oordeels- en kritiekvermogen
Agressie, motorische onrust, ontremd gedrag, zwerven
Achterdocht
Patiënt leeft meer en meer in het verleden
Stadium 4 ernstige dementie
Episodisch geheugen steeds verder verbrokkeld
Geen herkenning meer van naaste familieleden
Gesprek met patiënt niet meer mogelijk
Patiënt leeft op het eind vegetatief (buiten het bewustzijn) en is bedlegerig
Frontotemporale dementie (400 tot 800)
Frontotemporale dementie wordt gekenmerkt door:
, Jonge leeftijd (ouder dan 40 – jonger dan 65), kunnen emoties slecht reguleren
Begin executieve functiestoornissen (hogere controlefuncties van hersenen
beschadigd)
Altijd repeterend gedrag
Dwangmatig in gedrag
Nemen geen initiatieven meer
Eten veel van (on)eetbare dingen (kamerplanten)
Frontaalkwab: anatomisch gebied van met name mentale functies, symptomen zijn:
Impulsbeheersing
Beoordelingsvermogen
Probleemoplossing
Planning
Sociaal gedrag
Taal
CreutzFeldt-Jakob dementie (10/20) ziekte duurt maar een paar maanden, oorzaak is
onbekend, hersencellen sterven heel snel af. Kan het krijgen door besmet vlees (bacterie
BSE)
Subcorticale dementie
Lewy Body dementie
Wordt gekenmerkt door:
Waan,
Visuele hallucinaties
Traagheid
Slecht concentreren
Kunnen medicatie niet goed verdragen
Er zitten eiwitafwijkingen in de hersenschors
Is niet erfelijk
Als er eerst verschijnselen van Parkinson optreden, later dementie is hier sprake van
Vasculaire dementie
Wordt gekenmerkt door
Schoksgewijze verslechtering kan van dag tot dag wisselend zijn
Langzaam spreken, denken en handelen
Traag
Staan wankel op hun benen
Lopen steeds langzamer
Verschijnselen hangt af van het gebied waar de beschadiging plaatsvindt!
Degeneratie van bloedvoorziening, bloedvaten die zwak zijn, beroerte of infarct is
meestal reden van overlijden
Naast geestelijke achteruitgang, ook lichamelijke achteruitgang
Kent een grillig verloop
Vroeger multi – infarct – dementie
Levensverwachting = 5 jaar
Mensen worden vaak behandeld voor onderliggende problemen (hoge bloeddruk)
, Gebruiken vaak bloedverdunners
Cognitieve therapie om concentratie te versterken
Corticale Lewy Body Frontotemporale Vasculaire
dementie dementie dementie dementie
Oorzaak Eiwit neerslag
Verschijnselen
Verschillen delier – dementie – depressie
Epidemiologie dementie
Momenteel 270.000 mensen met dementie (ruim 70% betreft Alzheimer)
2040 half miljoen
2055 690.000
Ongeveer 12.000 mensen met dementie, jonger dan 65 jaar
Dementie is de volksziekte met de hoogste zorgkosten
Trend overheidsbeleid: zo lang mogelijk thuis blijven wonen
Vergrijzing: tegenover sterke toename aantal dementerenden staat sterke afname
beroepsbevolking
Risicofactoren en preventie dementie
Roken
Ongezond gewicht
Te weinig beweging
Hoge bloeddruk
Suikerziekte
Te weinig mentale en sociale activiteiten
Depressie
Aandachtspunten beginnende dementie
Auto-anamnese: verhaal patiënt zelf, indruk die patiënt maakt
Hetero-anamnese: verhaal familie van patiënt