HC 1 2
2. Onderzoek naar onderzoek 5
3.1 inleiding filosofische en historische benadering 6
3.2 wetenschapsfilosofie 6
Karl Popper 6
Thomas Kuhn 7
Sociologie van de wetenschappelijke Kennis (SWK) 7
Actor-netwerk theorie van Latour 7
Knowledge filter 8
3.3 wetenschapsgeschiedenis 8
3.4 wetenschap en mensbeeld 8
3.5 ethiek 8
4. De normen van Merton 9
HC 2 Intellectueel eigendom & de aard van wetenschappelijke ontdekkingen 10
HC 3 14
2. Wetenschap en waarden (H3) 15
HC 4 Geschiedenis van de farmacie van de klassieke Oudheid tot de negentiende eeuw 19
HC 5 24
3. Argumentatie II 27
4. de wetenschapsfilosofie van Karl Popper 29
5. verschillen Standaardbeeld en Popper 32
HC 6 32
HC 7 39
2 Bruno Latour 40
2.1 wetenschap in actie: van realisme naar constructie 42
2.2 wetenschap in actie: het krachtenveld 45
2.3 wetenschap in actie: de sociale dimensie van technologie 46
4. Inleiding ethiek: belangrijke vragen en begrippen 47
5. het beantwoorden van ethische vragen 48
HC 8 49
2. De ‘Benveniste-affaire’ en betrouwbare kennis 51
3. Knowledge Filter: het forum van deskundigen 52
3.1 Frontier Science 52
3.2 Peer review 52
3.3 selectie door tijdverloop 53
3.4 kritische opmerkingen 56
4 Knowledge filter: rationele of strategische consensus? 57
,HC 9 60
HC 10 Geschiedenis van de farmacie van de zeventiende tot de twintigste eeuw 68
HC 11 75
2. Eerste kritische vragen bij sciëntisme 75
3. de mens als neurologische machine? 76
4. placebo: een anomalie bij het sciëntisme? 78
HC 12 Problemen en schaduwzijden 81
HC 1
1. Het common sense-beeld van wetenschap
2. Onderzoek naar onderzoek
3. Belangrijkste thema’s van de cursus
4. De normen van Merton
Het common sense-beeld van wetenschap
● Vervuilde paracetamol: een gevolg van de economisering van wetenschap?
● Is de keuze om (niet) te vaccineren irrationeel?
● Zijn er (prinicipiële) grenzen aan wat wetenschap kan?
● Zijn wetenschappers wel uit op waarheidsvinding of dienen zij (ook) andere belangen
(‘sloppy science’)?
De opkomst van ‘slodderwetenschap’/’sloppy science’
De affaire Stapel
Constatering ‘Levelt’: veel wetenschap is ‘sloppy science’
● Publicatiebias (bvb. experimenten niet gepubliceerd)
● Gebrek aan herhaling van onderzoek (en dus geen controle)
● Statistische incompetentie en desinteresse (ze kunnen statistisch niet de juiste
conclusies trekken en hebben desinteresse in verbetering hiervan).
● Geen of nauwelijks besef van wetenschapskritiek
Het common sense-beeld van wetenschap
Wat denkt men vaak over de wetenschap?
● Wetenschappelijke kennis is objectief
● De (unieke) wetenschappelijke methode is de manier om kennis over de wereld te
verkrijgen
, ● Wetenschap is waardevrij
● In wetenschap spelen externe invloeden (politiek, financiële belangen of bvb reputatie)
geen rol: alles draait om (empirisch) bewijs
● Wetenschappers zijn op zoek naar de waarheid.
.. wordt bedreigd door sloppy science!
Sloppy science moet weg.
11 is wetenschap ‘objectief’?
● Verschil tussen objectief en subjectief
● Claim: wetenschappelijke kennis is objectief.
Voorwaarde: heldere begripsvorming
● Afwezigheid van vaagheid en meerduidigheid.
○ Van alledaagse naar wetenschappelijke taal (dus niet ‘warm’, maar 93.7
graden.)
○ Ideaal: helderheid en eenduidigheid.
● Begrijpen moeten ‘operationeel zijn: gespecificeerd en meetbaar
○ Ideaal: vrij van persoonlijke opvattingen / cultureel bepaalde waarden
Voorbeeld uit de gedragswetenschappen: het begrip ‘intelligentie’
● Onderzoek naar intelligentie 1: Samuel George Morton, Crania Americana, 1839.
Hij zei dat intelligentie te maken had met de inhoud/volume van de schedel.
Conclusie: mannen zijn intelligenter dan vrouwen.
● Onderzoek naar intelligentie 2: IQ testen. Dit is dus een nieuwe test van intelligentie,
Vragen:
● Kan wetenschappelijke kennis ‘objectief’ zijn?
● Moet je hoe dan ook streven naar ‘objectiviteit’?
Dus:
● Het bestaan van sloppy science geeft aanleiding om kritisch te kijken naar
wetenschappelijk onderzoek.
● Eerste gedachte: sloppy science uitbannen er er voor zorgen dat het common sense
beeld weer ‘werkelijkheid wordt’.
● Als dat lukt, betekent dit dan dat wetenschap toch ‘objectief’ is?
Dus blijkbaar kan ‘objectiviteit’ - ook als er geen sprake is van sloppy science -
problematisch zijn!
Column van Jeroen Geurts.
Vragen:
, 1. Als wetenschap niet objectief is, is het dan meer dan een mening? Nee,
wetenschappers niet geheel objectief, maar zijn er veel feedback mechanismen, toetsen
elkaar etc. dus is veel betrouwbaarder dan bvb wat politici zeggen.
2. Als wetenschap feilbaar is, wanneer kun je dan spreken over ‘betrouwbare resultaten’?
Wetenschap is toch het beste wat we hebben.
Ondanks niet objectief, kun je toch spreken van betrouwbare resultaten (mening
docent).
Het common sense-beeld van wetenschap
● Wetenschappelijke kennis is objectief
● De (unieke) wetenschappelijke methode is de manier om kennis over de wereld te
verkrijgen
● Wetenschap is waardevrij
● In wetenschap spelen externe invloeden (politiek, financiële belangen of bvb reputatie)
geen rol: alles draait om (empirisch) bewijs
● Wetenschappers zijn op zoek naar de waarheid
… voldoet wellicht helemaal niet!
1.2 zijn wetenschappers op zoek naar de waarheid?
Hoe behoren wetenschappers te werk te gaan?
De kloonaffaire (voorbeeld onderzoeksethiek). Er waren 2 artikelen gepubliceerd onder leiding
van de hoofdonderzoeker over het klonen. Er waren nog andere auteurs betrokken. Je zou
denken dat het betrouwbaar zou zijn omdat er meerdere onderzoekers aan mee hebben
gedaan. Uiteindelijk was dit artikel onbetrouwbaar verklaard. Er was fraude in het spel.
Co-auteurschap en de acceptatie van wetenschappelijke kennis:
● Een corrigerende werking?
● Schijn van interne controle?
Evaluatie van de kloonaffaire - waarom trok niemand aan de bel? - vanuit verschillende
invalshoeken:
1. Sociaal maatschappelijke of culturele invalshoek.
a. Politieke opvattingen stamcelonderzoek (stamcelonderzoek was verboden in
amerika, dus een positief resultaat zou een goed belang hebben).
b. Autoritair georganiseerde Oosterse cultuur (mensen durfden hem niet te
corrigeren).
2. Ethische invalshoek
a. De onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek
3. Wetenschapsfilosofische invalshoek
a. Processen van verificatie en falsificatie?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper debbya. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
