In deze samenvatting wordt ingegaan op de context Duitsland voor het vwo eindexamen (2021/2022). Leerdoelen, kenmerkende aspecten, personen en jaartallen zijn hierin opgenomen.
§1
Leg uit aan de hand van drie oorzaken waarom de democratische Weimarrepubliek niet
uitgroeide tot een stabiel bestuur
Na de eerste wereldoorlog en het verlies van Duitsland werd in haast de Republiek van
Weimar uitgeroepen. De sociaaldemocraten hadden de overhand in het parlement en
vormden de nieuwe regering. Ze tekenden een wapenstilstand met de geallieerden en
maakten Duitsland een parlementaire democratie.
- Grote groepen Duitsers, waaronder de oude adel, nationalisten en socialisten, wilden
geen democratie. Zij wilde een sterke leider.
- Veel Duitsers hadden geen vertrouwen in de leiders van de Republiek. Zij werden
verantwoordelijk gehouden voor het verlies van de eerste wereldoorlog
(dolkstootlegende) en het tekenen van het Verdrag van Versailles. Veel Duitsers
geloofden dat als Duitsland had doorgevochten ze hadden gewonnen.
- De regering slaagde er niet in om economische problemen op te lossen. Denk hierbij
aan de herstelbetalingen van de oorlog en het verlies van grondstofrijke gebieden.
Het Amerikaanse Dawesplan maakte grote leningen mogelijk, maar deze
mogelijkheid liep af in 1929 door de beurskrach.
Leg uit waarom de NSDAP uitgroeide tot een massapartij en hoe de nationaalsocialisten de
totale macht wisten te veroveren
De chaos in de Weimar Republiek maakte de rechtse NSDAP, met leider Adolf Hitler,
aantrekkelijk. Hij beloofde een einde aan de politieke strijd, terugdraaien van het Verdrag
van Versailles, minder werkloosheid en een nationale eenheid. Dit deed hij door
propaganda, paramilitair en knokploegen.
Kort na het aantreden van Hitler als rijkskanselier brandde het rijksgebouw in Berlijn af
(Rijksdagbrand). Hij gaf de communisten de schuld en wist zo het parlement te overtuigen
van een machtigingswet. Hitler kon nu zelf besluiten nemen zonder de democratie. Dit was
het einde van de Weimar Republiek.
Benoem welke gevolgen de opkomst van het nationaalsocialisme had voor Duitsland
Hitler begon met het opbouwen van een totalitair regime. Alle mensen moesten het
nationaalsocialisme steunen (Nazificatie). Politieke tegenstanders werden onderdrukt door
geweld en terreur. Daarnaast moest iedereen passen binnen de Volksgemeinschaft. Dit hield
in dat er een ideale en raszuivere samenleving moest zijn (geen joden, homoseksuelen, etc.).
Desondanks groeide de economie snel en nam de werkloosheid af.
Benoem welke gevolgen de opkomst van het nationaalsocialisme had voor Europa en
Nederland
Hitler had een buitenlandpolitiek voor ogen. Hij eiste dat alle Duitstalige gebieden zich bij
Duitsland zouden aansluiten en Groot-Brittannië en Frankrijk wilden geen oorlog en gaven
toe aan Hitlers eisen (appeasementpolitiek). Toen Hitler polen binnenviel bleek dat hij op
meer uit was en verklaarden Groot-Brittannië en Frankrijk de oorlog. Dit leidde tot de
tweede wereldoorlog. Duitsland veroverde in eerste instantie bijna heel Europa, waaronder
Nederland. Hij stelde hier de rechtsstaat buiten werking en voerde de arbeidsdienst in.
Joden werden later afgevoerd naar concentratiekampen.
, §2
Beschrijf welke situatie in Duitsland ontstond na de geallieerde overwinning
Toen Hitler het grootste deel van Europa had veroverd wilde het ook de SU veroveren.
Tegelijkertijd vormden de geallieerden vanuit Frankrijk een offensief en moest Hitler op
twee fronten oorlog gaan voeren. Dit bleek niet te lukken en in 1945 gaf hij zich over.
Na de oorlog moest Duitsland veel grond afstaan en lag het land in puin. Er volgden
migratiestromen van Duitsers en Heimatvertriebene. Duitsland werd opgedeeld in 4 delen.
Het oosten was van de SU en het westen werd verdeeld onder Frankrijk, Groot-Brittannië en
de VS. Hetzelfde deden ze met de hoofdstad Berlijn.
Leg uit waarom de wederopbouw van Europa leidde tot spanningen tussen de Sovjet-Unie
en het Westen en benoem welke gevolgen dit had voor Duitsland
In het westen herstelden de geallieerden de economie door de liberale democratie in te
voeren met een kapitalistische economie. In het oosten, waar de SU aan de macht was
onder leiding van Jozef Stalin, introduceerden ze de volksdemocratie. Het volk mocht hier
enkel stemmen op goedgekeurde communistische partijen.
Het westen bleef economisch wankel. Om te voorkomen dat de communisten de gebieden
zouden innemen kwam Amerika met de Trumandoctrine. De VS zou hierbij economische
(Marshallplan) en militaire steun bieden aan landen die het communisme buiten wilden
houden.
Door het wantrouwen tussen de VS en de SU ontstond al snel de Koude Oorlog. In 1948
kwam er een blokkade in Berlijn, omdat Stalin niet wilde dat de Duitse Mark werd ingevoerd.
De Amerikanen reageerde hierop met luchtbruggen. In 1949 werd Duitsland echt in tweeën
opgedeeld. De BRD en DDR.
Leg uit hoe de denazificatie in de westelijke bezettingszone verschilde van die in de
oostelijke bezettingszone
De geallieerden begonnen met denazificatie. Dit deden zij door nationaalsocialisten te
confronteren en berechten. De nadruk lag hier op heropvoeding van het volk. In de jaren 50
stopten zij hiermee.
In het oosten stuurde de SU verdachten naar concentratiekampen en executeerde hen. Zij
zette dit juist door om een zuivere communistische samenleving te creëren.
Leg uit waarom de BRD uitgroeide tot een stabiele democratie
De BRD werd al snel bondgenoot van het Westen. Onder leiding van bondskanselier Konrad
Adenauer sloot de BRD zich aan bij verschillende internationale organisaties (NAVO en
EGKS). De economie wist zich in korte tijd enorm goed te herpakken (Wirtschaftswunder).
Door deze buitenlandpolitiek en economische groei ontstond er een stabiele democratie.
Beschrijf hoe de DDR een totalitaire staat naar het model van de Sovjet-Unie werd
Onder leiderschap van Walter Ulbricht werd het oosten een totalitaire dictatuur naar
voorbeeld van de SU. De DDR werd gezien als voortzetting van het communistische verzet
tegen het nationaalsocialisme. Er werd hard opgetreden. De bevolking stond onder controle
van de geheime politie (Stasi). De DDR sloot zich aan bij het militaire Warschaupact en de
economische Comecon. De Comecon en planeconomie mislukten en het oosten bleef
economisch achter. Mensen in de DDR ontvluchten naar de BRD dat als gevolg de Berlijnse
Muur had in 1961.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurellpolmann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
