In deze samenvatting wordt de context China besproken. Dit is een nieuw onderwerp voor het vwo examen 2021/2022. Leerdoelen, kenmerkende aspecten, jaartallen en personen worden in deze samenvatting doorgenomen.
§1
Kenmerkende aspecten
- De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
- Opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme
- De opkomst van emancipatiebewegingen
- Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
Leerdoelen
Je kan 4 factoren noemen voor het verzwakken van het centrale gezag in China in de 19e eeuw
1. Hongersnoden (bevolking was toegenomen, maar de landbouwproductie niet)
2. Corruptie door ambtenaren
3. Achterblijvende modernisering
4. Ongelijke handelsverdragen door Europeanen
Je kan beschrijven wat de gevolgen waren van het westers imperialisme in China
Sinds de 16de eeuw was er beperkte handel tussen China en Europa. Europeanen zagen China als een
cultureel ontwikkeld en machtig land. Echter zagen de Chinezen de Europanen als barbaren die hun
niks te bieden hadden. Door het modern imperialisme veranderde dit. China bleef ten opzichte van
Europa achter op industrieel gebied. Europeanen gingen zich minder aantrekken van de
handelsverboden en brachten voornamelijk veel opium naar China. Dit leidde tot de eerste
opiumoorlog, waarin snel duidelijk werd dat China achterliep op Europa. Door het zwakke China
werden door steeds meer landen ongelijke verdragen gesloten over handel en macht. De keizerlijke
overheid verloor zo steeds meer macht en het volk ging zich verzetten.
Je kan beschrijven hoe het Chinese Keizerrijk tussen 1900 en 1911 tot een einde kwam
In 1899 ontstond er de bokseropstand (landloze boeren). Zij stonden achter het nationalisme en
vielen christelijke missionarissen aan, vernielden westerse bezittingen en blokkeerden buitenlandse
ambassades. De keizerin-weduwe steunde deze opstand. Buitenlandse mogendheden legden de
Qingregering hiervoor zware straffen en herstelbetalingen op. Door mislukte hervormingspogingen,
te weinig financiële mogelijkheden voor moderniseringen en gingen keizerlijke familieleden
hervormingen vertragen. Dit leidde in 1911 van een kleinschalige opstand tot een nationale revolutie
die een einde maakte aan het keizerlijke bewind.
, §2
Kenmerkende aspecten
- De opkomst van emancipatiebewegingen
- Opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme, liberalisme, socialisme,
confessionalisme, feminisme
- De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
- Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
- De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop
en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
Leerdoelen
Je kunt de belangrijkste partijen noemen die tussen 1911 en 1927 in China om de macht streden en
aangeven wat ze nastreefden
Sun Yat-sen nam de macht in 1912 en streefde naar modernisering, door 3 idealen, namelijk
nationalisme, democratie en socialisme. Yuan Shikai ging de nationalisten volgen, kreeg veel
aanhangers en nam zo de macht over.
In de vroege jaren 20 werd de Chinese Communistische Partij (CCP) opgericht, deze werd
aangestuurd door Rusland. Rusland steunde hiernaast ook Sun.
Na Sun kwam Chiang Kay-shek aan het hoofd van de nationalistische partij, hij had weinig met het
communisme. In 1927 zorgde hij voor een bloedbad van communisten die moesten gaan
onderduiken. Hij wist hierna het gezag te herstellen en industrialisatie voort te zetten.
Hierna zette de strijd tussen communisten, onder leiding van Mao Zedong, en nationalisten voort.
Je kan in eigen woorden uitleggen wat er rond 1927, 1937, 1945 en 1949 veranderde in de
verhouding tussen de nationalistische partij en de communistische partij
1927: de nationaalcommunistische samenwerking kwam tot een einde, omdat Chiang zich van de
communisten, die steeds meer aanhang kregen, ging ontdoen. Hij richtte een bloedbad van
communisten in Shanghai aan.
1937: in dit jaar besloten de Japanners om ook andere delen van China in te gaan nemen. Chiang
voelde zich vanaf dat moment genoodzaakt om samen te werken met de communisten tegen de
Japanners. Dit hield niet lang stand, want tijdens de tweede wereldoorlog bestreden communisten
en nationalisten ook elkaar.
1945: de nationalistische regering bood geen kansen en ontwikkeling op economische en
maatschappelijk gebied. De communisten daarentegen boden wel oplossingen in de ogen van het
volk, omdat zij ongelijkheid wilden uitroeien. De krimpende belangstelling voor de nationalisten en
de groeiende belangstelling voor de communisten leidde tot een burgeroorlog tussen de
nationalisten en communisten.
1949: in dit jaar riep Mao de communistische Volksrepubliek uit, waardoor de aanhangers van Chiang
en hijzelf vluchtten naar Taiwan. Hoewel beide partijen elkaars gebieden wilden veroveren durfden
beide dit niet aan.
Je kan de relatie tussen China en de VS en die tussen China en de SU beschrijven en uitleggen hoe
China bij de Koude Oorlog betrokken werd
Tijdens de tweede wereldoorlog behoorde China tot de geallieerden, samen met de VS en SU.
Conflicten tussen de VS en de SU ontstonden, omdat de VS de nationalisten steunden en de SU de
communisten steunde. China, waarin deze opsplitsing van ideologie een groot onderwerp was,
raakte op deze manier betrokken bij de Koude Oorlog.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurellpolmann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
