Methodiek: Systeemgericht werken
Hoofdstuk 1: Het werkterrein van de systeemgerichte social worker
1.2 Wat is een systeem?
o Het woord ‘systeem’ heeft verschillende betekenissen. In het boek wordt de
definitie van ‘Weijenberg’ (nabuurs) gebruikt: ‘’Het begrip systeem wijst op een
eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen; het gaat niet alleen om de delen op
zich, ook niet om het geheel, maar om de doelgerichte betrekkingen tussen dit
alles’’.
o Verschillende betekenissen van systeemgericht werken:
I. Ten eerste is het een verwijzing naar de therapievorm, waarbij niet alleen
de aangemelde cliënt maar een paar, een gezin of een groep mensen die
een duurzame relatie hebben met elkaar, samen bij de behandeling
aanwezig zijn, dan wel deze deels samen doorbrengen.
II. Ten tweede heeft systeemgericht werken betrekking op de inhoud of het
doel van de behandeling. De onderlinge relaties vormen het belangrijkste
aandachtspunt, hierbij is het doel het functioneren van het (gezins)systeem te
verbeteren.
III. Ten derde heeft systeemgericht werken betrekking op de circulariteit, de
wederzijdse beïnvloeding en niet op het ‘oorzaak en gevolg’
gedachtengoed, het lineaire denken.
1.3 Het individuele systeem:
o De mens, met zijn innerlijke subsystemen, is voortdurend in interactie met
zichzelf. Het ‘zichzelf’ bestaat uit alle boodschappen die het lichaam en
de psyche over en weer naar elkaar uitzenden en de invloed die ze op
elkaar uitoefenen.
o Er is sprake van innerlijke boodschappen – een input, troughput en
output – binnen de eenheid van de mens. Een individu krijgt
voortdurend informatie binnen (input), deze wordt geïnterpreteerd en
verwerkt (throughput) om vervolgens weer uitgewisseld te worden met de
omgeving (output).
o Mensen worden gezien als ‘open systemen’ (= deze systemen staan in
open verbinding met hun omgeving).
o Wederkerigheid: De omgeving kan het individu beïnvloeden, maar het
individu kan ook de omgeving beïnvloeden. Proces van ‘input,
throughput en output’ zorgt ervoor dat de interacties van het individu met
zijn omgeving circulair van aard is, waardoor er een continue
wisselwerking tussen beiden plaatsvindt.
o Tegenover open systemen staan ‘gesloten systemen’ (= bij deze
systemen is er beperkt tot geen uitwisseling met de omgeving). Open
systemen hebben ‘intensieve interactie’, gesloten systemen hebben
‘beperkte interactie’ maar nooit geen interactie!
o De mate van interactie kan veranderen:
Open systemen kunnen bijvoorbeeld steeds meer gesloten raken wanneer
de uitwisseling met de omgeving afneemt (= entropie).
, Bij negentropie is er energie beschikbaar, waardoor het systeem zich
beweegt in de richting van (toenemende) gezondheid. Er is sprake van een
uitwisseling met de omgeving, die leidt tot voortdurende
veranderingsprocessen en een steeds complexer georganiseerd systeem.
Zelfstabilisatie: Het mechanisme waarbij een mens zich aanpast aan zijn
omgeving of aanpassingen in zijn omgeving bewerkstelligt. Bijvoorbeeld:
wanneer je het koud hebt kun je twee stappen nemen, je trekt extra/warme
kleding aan (de mens past zich aan) of je zet de verwarming aan (aanpassing
in de omgeving).
Zelforganisatie: Het mechanisme dat een systeem zichzelf niet aanpast,
maar zich structureel wijzigt. Bijvoorbeeld: denk aan een ‘eskimo’, hun
lichaam is aangepast om de voortdurende kou te kunnen trotseren.
1.4 Het subsysteem:
o Het kleinste sociale subsysteem bestaat uit twee personen (= een
dyadisch subsysteem).
o Binnen een gezin zijn er verschillende subsystemen: 1. Het echtpaar
systeem, 2. Het opvoeder-kind systeem, 3. Het subsysteem naar
geslacht en 4. Het kindsysteem
o Om tot een bepaald subsysteem te behoren, moet je deelnemen aan de
communicatie en interacties.
** Subsystemen binnen een gezin. De onderbroken lijnen geven aan
dat het ‘open systemen’ zijn. 4e subsysteem: Kindsysteem.
1.5 Suprafamiliare systeem:
o Met het systeem ‘familie’ worden de bloedverwanten tot in de derde lijn
bedoeld (= ooms/tantes, opa/oma, neefjes/nichtjes).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LyanneJ. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.