Binnen het internationale recht zijn alle staten, groot of klein , gelijk aan elkaar.
De afspraken die staten op basis van internationaal recht met elkaar maken, worden meestal in een
verdrag vastgelegd.
1.1.1 Staatssoevereiniteit
De overheid heeft de ultieme beslissingsbevoegdheid op het grondgebied van de staat en is de enige
die wet- en regelgeving kan opstellen.
Andere staten kunnen niet bepalen hoe Nederland zijn regelgeving vormgeeft; deze macht alleen bij
de nationale overheid. Deze macht kan op twee manieren worden beperkt:
- de soevereiniteit kan vrijwillig worden overgedragen of
- kan de staat beslissen om (een gedee te van) de beslissingsbevoegdheid over te dragen aan
bijvoorbeeld een internationale organisatie.
- Het overdragen van staatssoevereiniteit hoeft overigens niet permanent te zijn
- Kijken we naar de EU, dan zien we dat er de mogelijkheid bestaat voor landen om hun
lidmaatschap op te zeggen en hun staatsoevereiniteit hernemen
- art. 50 VEU
- dat land kan later alsnog verzoeken weer lid te worden van de
- onvrijwillig worden beperkt.
- Als een staat wordt binnengevallen door een ander land en dat andere land de macht
overneemt, is de beslissingsbevoegdheid van de aangevallen staat beperkt.
- kan door militair ingrijpen van een onafhankelijke staat gebeuren, maar ook door
een mandaat dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft afgegeven om
een land binnen te vallen.
1.1.2 Internationale organisaties
Staten een samenwerkingsverband aangaan, maar ook personen kunnen gezamenlijk een
internationale organisatie oprichten. Er zijn dan ook twee soorten organisaties:
- gouvernementele organisaties en
- non-gouvernementele organisaties
Gouvernementele organisaties
Een samenwerkingsverband tussen staten wordt een gouvernementele organisatie genoemd.
- De oprichting van zo’n organisatie gebeurt in een verdrag
- de oudste Gouvernementele organisatie: de Internationale Telecommunicatie-unie
- intergouvernementeel
- oprichting in 1865
- 191 staten lid van de organisatie
- Staten kunnen bij het oprichten van een organisatie kiezen of en hoeveel soevereiniteit ze
afstaan aan deze organisatie.
- Als lidstaten geen soevereiniteit afstaan, wordt de organisatie een intergouvernementele
organisatie genoemd.
- lidstaten wel beslissingsbevoegdheid afstaan aan de organisatie, is er sprake van een
supranationale organisatie
- Een supranationale organisatie staat boven de lidstaten, terwijl een
intergouvernementele organisatie een samenwerking is tussen lidstaten.
, Non-gouvernementele organisaties
Naast een groep landen, kan ook een groep personen een internationale organisatie oprichten.
Een ngo hoeft niet internationaal te zijn.
Ze hebben niet dezelfde status als gouvernementele organisaties, maar worden wel vaak uitgenodigd
om deel te nemen aan nternationale vergaderingen. Ngo’s hebben dan geen stemrecht, maar wel
een adviserende rol.
1.2 de EU en Haar doelstellingen
Op dit moment zijn in de EU de volgende twee verdragen van kracht:
- het Verdrag betreffende de Europese unie (VEU)
- het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU)
Naast deze verdragen is het Handvest van de Grond rechten van de EU een belangrijk EU-verdrag.
Aan het VEU en het VWEU zijn overigens ook nog verschillende protocollen gehecht, waarin over
hele specifieke onderwerpen aanvullende afspraken zijn gemaakt.
In het Verdrag betreffende de Europese unie staan in art. 3 de doelstellingen van de EU opgesomd.
De EU heeft twee instrumenten om de doelstellingen te bewerkstelligen :
- Negatieve integratie betekent dat de EU overgaat tot het uitvaardigen van verboden
- positieve integratie betekent dat de EU overgaat tot het uitvaardigen van geboden (‘je
moet…’)
Vaak zien we dat de EU niet of voor positieve, of voor negatieve integratie kiest, maar dat beide
strategieën tegelijk worden uitgerold.
1.2.1 Vrede en welzijn
de EU heeft primair als doel om vrede en welzijn in Europa te bewerkstellingen.
Het middel om deze vrede en welzijn te bereiken is economische integratie?
1.2.2 Ruimte van vrijheid, veiligheid en
Creëren vaneen ruimte van vrijheid, veiligheid en recht een belangrijke doelstelling van de eu).
Door open grenzen is het immers gemakkelijker voor hen geworden om zich binnen de EU te
verplaatsen. De EU zorgt daarom voor beleid dat grensoverschrijdende criminaliteit en ilegale
migratie bestrijdt.
1.2.3 Interne markt
Het oprichten van een interne markt is wellicht de bekendste doelstelling van de EU. de interne
markt maakt het mogelijk dat er steeds meer gehandeld wordt tussen bedrijven die in de lidstaten
zijn gevestigd, dat er steeds meer personen over de grens gaan werken en dat iedereen overal in de
EU kan investeren.
Art. 3VEU
1.2.4 Economische en Monetaire Unie
Het oprichten van een Economist he en Monetaire unie (EMU) als een van de doelstellingen van de
EU. De EMU vaIt uiteen in twee pijlers;
- het monetair beleid vormt de ene pijler en
- het economisch beleid de andere
Monetair beleid
De Europese Centrale Bank (ECB) is verantwoordelijk voor het monetaire beleid in de EU . De ECB
wordt daarbij geassisteerd door de nationale banken van de lidstaten, samen vormen zij het
Europees Stelsel van centrale Banken (ESCB)- Het monetair beleid heeft een supranationaal karakter.
, Wellicht de belangrijkste pijler van de EMU is de gemeenschappelijke munt. Een groot aantal
lidstaten is inmiddels overgestapt op de euro, deze landen vormen gezamenlijk de eurozone
Montenegro en Kosovo euro geen wettig betaalmiddel. Maar je kan er wel met de euro betalen Deze
twee landen zitten niet in de Eurozone en bieden deze betaalmogelijkheid zonder overeenkomst met
de EU
Economisch beleid
Het economisch beleid blijft, ondanks Europese samenwerking op dit vlak, grotendeels de
verantwoordelijkheid van de lidstaten en heeft een intergouvernementeel karakter. Nationale
regeringen moeten hun economisch beleid wel coördineren met het oog op de gezamenlijke
doelstellingen
Dia coördinatie wordt onder andere gewaarborgd door het stabiliteits- en groeipact (SGP)
De afstemming van het nationaal economisch beleid gebeurt in een jaarljjkse cyclus die bekendstaat
als het ‘Europees semester’
1.2.5 beschermen van mensenrechten
De Europese Unie heeft in art. 2 VEU een belangrijke plaats ingeruimd voor de bescherming van
mensenrechten. Een democratische samenleving een rechtsstaat worden in dit artikel genoemd als
fundamentele begrippen die door alle lidstaten geïmplementeerd moeten worden
Art. 2 VEU vormt ook de grondslag voor de mogelijkheid voor het Europees Hof van Justitie om te
oordelen over schendingen van mensenrechten als deze worden voorgelegd tijdens een zaak.
Uit art. 3 lid 5 VEU blijkt dat de ambitie om fundamentele waarden te beschermen verder reikt dan
de grenzen van de unie. Vanwege het belang van de mensenrechten in de EU wordt de Europese
Unie, naast een economisch samenwerkingsverband, steeds vaker bestempeld als een
waardengemeenschap Sociaal Europa Je kunt denken aan onderwerpen als gelijke kansen en
toegang tot de arbeidsmarkt, eerlijke arbeidsvoorwaarden en sociale bescherming
1.3 Interne markt
Let op: de interne markt en de Economische en Monetaire unie zijn Let op: de interne markt en de
EU
1.3.1 interne markt
De interne markt bestaat voornamelijk uit de volgende drie onderdelen:
- regels op het gebied van vrij verkeer
- In de EU geldt vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Het
beginsel van vrij verkeer betekent dat de handelsstroom tussen lidstaten niet
belemmerd mag worden.
- hier geldt mogen opleggen aan het vrij verkeer van personen – ook hier geldt dat
werknemers van een lidstaat in principe vrije toegang hebben tot de arbeidsmarkt
van alle andere lidstaten
- verbod op staatssteun
- Staatssteun komt in veel verschillende vormen voor. Bijvoorbeeld subsidies: een
dergelijke subsidie kan de interne markt schaden doordat het oneerlijke concurrentie
creëert
- mededingingsrecht
- niet alleen de overheid kan de interne markt belemmeren, ook bedrijven kunnen
met hun marktgedrag de interne markt verstoren. Zij kunnen bijvoorbeeld afspraken
met elkaar maken over de prijs die ze voor hun producten vragen waardoor de
concurrentie wordt beperkt en consumenten te veel betalen
- pit noemen we kartelvorming. Kartelvorming in de EU is verboden en wordt
door de commissie met hoge boetes bestraft,
Europese wetgeving zorgt ervoor dat steeds meer belemmeringen op deze drie gebieden verdwijnen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chimeneboesten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,59. Je zit daarna nergens aan vast.